BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in Sözcüsü 4 Aralık 2023 günü yaptığı açıklamada, Gazze’de sürekli insani ateşkes ve tüm rehinelerin koşulsuz ve derhal serbest bırakılması çağrısını yinelediğini söyledi.
Sayın Guterres, Gazze’den İsrail’e yönelik roket saldırıları ve İsrail’in yenilenen kara operasyonları ve giderek bölgenin güneyinde yoğunlaşan hava saldırıları da dahil olmak üzere, İsrail ile Hamas arasındaki çatışmaların 1 Aralık 2023 Cuma günü yeniden başlaması nedeniyle son derece kötü durum için alarma geçti.
BM Sözcüsü Stéphane Dujarric yaptığı açıklamada, “BM, Gazze’de zaten felaket durumda olan insani durumu daha da kötüleştirecek daha fazla eylemden kaçınmak ve sivilleri daha fazla acı çekmekten kurtarmak için İsrail Kuvvetlerine çağrıda bulunmaya devam ediyor” dedi.
Sivilleri koruyun, yardım akışını sürdürün
BM Genel Sekreter Guterres ayrıca sağlık çalışanları, gazeteciler ve BM personeli de dahil olmak üzere sivillerin ve sivil altyapının her zaman korunması gerektiğinin altını çizdi.
Ayrıca Gazze’ye engelsiz ve sürekli insani yardım akışının gerekliliğini vurgulayarak, tahliye emri verilen insanların gidecek güvenli hiçbir yeri olmadığını ve hayatta kalabilecekleri çok az şey olduğunu kaydetti.
Açıklamada, BM Genel Sekreteri’nin ayrıca İsrail’in güvenlik operasyonlarının yoğunlaşması, çok sayıda ölüm ve tutuklama, yerleşimci şiddetinde artış ve Filistinlilerin İsraillilere yönelik saldırıları da dahil olmak üzere işgal altındaki Batı Şeria’da şiddetin tırmanmasından ciddi şekilde endişe duyduğu belirtildi.
İnsani yardım çabaları sekteye uğradı
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) de, İsrail’i sivilleri korumaya yönelik önlem alması çağrısında bulundu.
DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, sosyal medyadaki bir paylaşımında emrin geri çekilmesi çağrısında bulunarak, 4 Aralık 2023 Pazartesi günü İsrail tarafından BM kuruluşuna güneydeki tıbbi depodaki malzemeleri kaldırması yönünde bilgi verildiğini, “kara operasyonlarının depoyu kullanım dışı bırakacağını” söyledi.
İnsani yardım uzmanları, Gazze’deki mevcut durumun, oradaki büyük ihtiyaçları karşılamaya imkân vermediği konusunda uyardı.
Tesislerinde 1,2 milyon sakini barındıran Filistinli mültecilere yardım eden BM kuruluşu UNRWA’nın son güncellemesine göre, bölgede iki milyondan fazla insan yaşıyor ve yüzde 80’den fazlası, yani yaklaşık 1,9 milyon kişi yerinden edilmiş durumdadır.
BM İnsani İlişkiler Ofisi (OCHA), 3 Aralık 2023 Pazar günü Gazze’nin güneyindeki Refah vilayetinde sınırlı yardım dağıtımlarının gerçekleştiğini ve çatışmaların yoğunluğu nedeniyle komşu Han Yunus vilayetinde büyük ölçüde durdurulduğunu söyledi.
Ek olarak, İsrail güçlerinin insani yardım malzemeleri de dahil olmak üzere hareketi engellemesinin ardından Gazze’nin merkezinin güneyle bağlantısı büyük ölçüde kesildi.
Hastalık ve kıtlık tehdidi
OCHA, “Bu arada, özellikle su tuzdan arındırma tesisinin ve İsrail’den gelen boru hattının kapatıldığı kuzeyde, güvenli olmayan kaynaklardan su tüketimi nedeniyle su kaynaklı hastalıklar konusunda ciddi endişeler devam ediyor” dedi.
Üstelik Gazze’nin kuzeyinde yaşayanların içme ve kullanma suyuna erişimlerinde haftalardır neredeyse hiçbir gelişme sağlanamadı.
Dünya Gıda Programı (WEP), başta kronik hastalıkları olanlar, yaşlılar, çocuklar ve engelliler olmak üzere Gazze’deki nüfusun tamamında devam eden kıtlık riski konusunda uyarılarda bulunmaya devam ediyor.
ICC Savcısının ziyareti
İlgili gelişmelerde, Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC) Savcısı Karim Khan, İsrail ve Filistin Devleti’ne yaptığı ilk ziyaretini tamamlayarak çatışmanın her iki tarafındaki mağdurlarla da görüştü.
Bu, soykırım, savaş suçları, insanlığa karşı suçlar ve saldırı suçuyla suçlanan kişileri soruşturmak ve yargılamak üzere 2002 yılında Roma Statüsü olarak bilinen bir anlaşma uyarınca kurulan mahkemeden bir Savcının gerçekleştirdiği ilk ziyaret oldu.
Sayın Khan 3 Aralık 2023 Pazar günü bir bildiri yayınlayarak, görev sırasında basit bir mesajı olduğunu söyledi: “Ofisim, yasanın korunmasının herkes tarafından hissedilmesini sağlamak için buradayım” dedi.
‘Hesaplanmış zulüm sahneleri’
İsrail ziyaretinin, 7 Ekim’de İsrail’in güneyine yönelik kanlı saldırı sırasında Hamas ve diğer silahlı Filistinli gruplar tarafından öldürülen veya rehin alınan İsrail vatandaşlarının aile üyeleri ve arkadaşlarının isteği üzerine gerçekleştirildiğini söyledi.
Sayın Khan, Kibbutz Beeri ve Kibbutz Kfar Azza’nın yanı sıra Re’im’deki Nova Müzik Festivali alanına da gitti ve burada “gerçekleştirilmiş zulüm sahnelerine tanık oldu”.
Sorumluluk için çalışmak
Masum İsrailli sivillere yönelik saldırıların, insanlığın vicdanını şok eden ve ICC’nin ele almak üzere kurulduğu en ciddi uluslararası suçlardan bazılarını temsil ettiğini söyledi.
“Bu saldırıların kurbanlarının aileleriyle yaptığım görüşmede mesajım açıktı: Sorumlulardan hesap sormak için devam eden çalışmalarımızın bir parçası olarak onlarla ortak çalışmaya hazırız ” diye ekledi.
ICC Savcısı ayrıca tüm rehinelerin derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılması çağrısında bulunarak bunların “canlı kalkan veya pazarlık kozu olarak görülemeyeceğini” söyledi
Gazze ve Batı Şeria’da yaşanan acılar
Sayın Khan, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ve diğer üst düzey liderlerle Batı Şeria’nın Ramallah şehrinde bir araya geldi; burada “Roma Tüzüğü kapsamındaki işbirliğimizi daha da derinleştirmeyi hedeflediğimiz tartışmalar son derece verimli geçti” dedi.
Ayrıca Gazze ve Batı Şeria’da yaşadıkları acıları kişisel olarak paylaşan Filistinli kurbanların aileleriyle de konuştu.
“Gazze ile ilgili olarak, Hamas ve Gazze Şeridi’ndeki diğer silahlı gruplar tarafından devam eden uluslararası insani hukuk ihlallerine rağmen, İsrail’in bu saldırılara yanıt verme şekli, silahlı çatışmayı düzenleyen açık yasal parametrelere tabidir” dedi.
“Savaşçıların hukuka aykırı bir şekilde sivil halkın arasına karıştığının iddia edildiği yoğun nüfuslu bölgelerdeki çatışmalar doğası gereği karmaşıktır, ancak uluslararası insani hukuk hâlâ uygulanmalı ve İsrail ordusu da uygulanması gereken hukuku biliyor.”
ICC Savcısı, çatışma sırasındaki suçlara ilişkin inandırıcı iddiaların zamanında, bağımsız inceleme ve soruşturmaya tabi tutulması gerektiğini söyledi. Aynı zamanda ayrım, tedbir ve orantılılık gibi “açık hukuki ilkelere” uyma gereğini de vurguladı.
Kritik yardım ihtiyacı
Gazze’deki korkunç insani duruma değinen sivillerin, gecikmeden temel gıdaya, suya ve umutsuzca ihtiyaç duyulan tıbbi malzemelere erişmesi gerektiğini vurguladı.
“Ve bu tür bir yardım geldiğinde Hamas tarafından başka yöne yönlendirilmemeli veya kötüye kullanılmamalıdır. Bu konuda daha açık konuşamam. Tüm aktörler uluslararası insancıl hukuka uymalıdır” dedi.
Sayın Khan ayrıca, Ofisinin araştırmaya devam ettiği Batı Şeria’da Filistinli sivillere yönelik şiddetin artmasından duyduğu endişeyi de dile getirdi.
İnsanlık için umut
Açıklama, bunun kendisinin hem İsrail’e hem de Filistin’e yapacağı son ziyaret olmaması temennisiyle sona erdi.
Her iki yerde de karşılaştığı kurbanların sözlerine ve nezaketine atıfta bulunarak, “Bu derinden rahatsız edici mevcut bağlamda bile, kolektif insanlığımızın çekirdeğinin bu anı atlatabileceğine dair bir umutla ayrılıyorum” dedi.
“Bu önemli türbülansın yaşandığı dönemde, yasaya her zamankinden daha fazla ihtiyaç var. Kanunun herkes için korunmasını ve uygulanmasını sağlamak için yoğun bir şekilde çalıştığımızı vurgulamak isterim.
Kaynak: BM Haberleri, Gazze, New York, 4 Aralık 2023 Haberi hazırlayan: Bekir Metin, 6.12.2023
