22 Temmuz Dünya Beyin Günü.
Nörolojik hastalıklar konusunda önemli bir karar da Dünya Nöroloji Federasyonu tarafından alınmış ve Dünya Nöroloji Federasyonunun kuruluş tarihi olan 22 Temmuz “Dünya Beyin Günü” olarak kabul edilmesine karar verilmiştir.
Avrupa Konseyi tarafından 2014 yılı “Avrupa Beyin Yılı” olarak kabul edilmiştir. Bunun temel nedeni dünyada hızla artan nörolojik hastalıklara ve beyin sağlığını korumanın önemine dikkat çekmektir. Türk Nöroloji Derneği bu sürece etkin şekilde katılmakta olup 2014 yılını “Türkiye Beyin Yılı” olarak ilan etmiş bulunmaktadır.
BEYİNDER (Beyin Sağlığı ve Hasta Derneği) olarak beyin sağlığına ilişkin çok yönlü amaçlar doğrultusunda aktiviteler gerçekleştiriyoruz. Bir taraftan beynimizi hastalıklardan ve zarar verici durumlardan korumak yönünde bilgilendirme ve bilinç oluşturmaya çalışıyoruz. Diğer taraftan beynimizi en yüksek “sağlıklılık” durumunda tutabilmekle ilgili konuları gündeme getirmeye çalışıyoruz.
Vücudumuzdaki her bir organın, her dokunun her hücrenin sağlığı çok önemlidir. Ancak beyin sağlığı yerinde değilse bunların anlamı kalmaz.
Beynim ne durumda? İyi çalışıyor mu? Arada bu soruyu hafıza testleri, çözüm testleri ve diğer yöntemlerle değerlendirmek suretiyle objektif olarak cevaplamakta yarar vardır.
Yaşam süresinin uzaması sonucunda, beynimizin tüm yaşam boyunca sağlıklı kalmasının önemi de giderek daha çok anlaşılmaya başlamıştır. Sağlıklı bir beyin için dikkat etmemiz gereken çok sayıda özellik var. Bunlardan birkaçını kısaca gözden geçirelim:
- Zihin ve beden jimnastiği
Beynimiz vücudumuzu ustaca yönetme becerisine sahiptir. Bunu yapmak beyninizi aktif durumda tutar. İnce el becerileri, düz çizgide yürümek gibi denge gerektiren hareketler, top yakalamak gibi beceri ve atiklik gerektiren egzersizler, hızlı hareket gerektiren oyunlar hem vücudumuza hem de beynimize yarar sağlar.
- Beynimiz “çalışmakla” sağlam ve sağlıklı kalır
Çalıştıkça gelişir, çalıştıkça sağlıklı olur ve çalıştıkça genç kalır. Özellikle beyninizin sınırlarını zorlayacak şekilde çalıştırdığımızda beynimizi zorlamış değil geliştirmiş oluruz. Problem çözmek, yaratıcı düşünceler geliştirmek, en zor şeyleri hatırlamaya çalışmak, yüksek düzeyde dikkat gerektiren işler yapmak, hızlı işlemler yapmak, öğrenmek, yorumlamak, muhakeme etmek, okumak beynimizi canlı tutacak aktivitelere örnektir.
- Biyolojik ihtiyaçlar ve destek
Beynimizin çalışmak için kanla gelecek birçok maddeye (oksijen, vitaminler, mineraller, glukoz …) ihtiyacı vardır. Başta oksijen olmak üzere bütün ihtiyaçların kesintisiz ve yeterli düzeyde sağlanması gereklidir. Bu nedenle beynimize destek sağlayan dolaşım sistemi, solunum sistemi ve diğer sistemlerin iyi çalışır durumda olması beyin sağlığımız için temel koşuldur. Doğru beslenmek beynimizin ihtiyaçları açısından da önem taşır.
- Zarardan ve zararlılardan korunmak
Travmalar, hastalıklar veya –sigara gibi- zararlı maddeler beynimizde hasar yapabilir. Bazı maddelerin de – oksijen gibi- yokluğu zarar vericidir.
- İletişim
Çevremizle kuracağımız yoğun ve sağlıklı iletişim beynimiz için değerli ve sürekli uyarı kaynağı olacaktır. Çevremizin içeriğinde neler varsa onları algılarız. Çevremizin zengin içeriği ile olumlu ve motive edici uyaranlar beynimiz için kıymetli verilerdir.
- Uyku
Beynimiz uykuda kendini gözden geçirir ve bakım yapar. Kullanacağı maddeleri üretir. Dinlenir, tazelenir, yeni güne hazırlanır. İyi bir uyku beyin sağlığı için “birinci derecede önemli temel koşul” niteliğindedir. Zaman zaman uykumuzun kalitesini ve özelliklerini gözden geçirmemizde yarar var. Bu konuda kullanılan – internette bulunan- kısa testlerden yararlanabiliriz.
- Tembelleştiricilerden kaçınmak
Beynimizi kullanmamızı gerektirmeyen zaman geçiriciler, beynimizi tembelliğe alıştırabilir. Özellikle izlediğimiz içeriklere dikkat etmekte yarar var.
- Sınırları zorlamak
Zaman zaman beynimizi sınırlarını zorlayacak ölçüde zor problemler ve yeni konular için çalışmakta aktif kalması ve kapasitesini koruması açısından yarar sağlayacaktır. Beynimizin ilgilendiği her yeni konu yeni sinapsların oluşmasını aktifleyecektir.
- Beynimizin her bölümünü kullanmak
Beynimizin her bölümünün farklı fonksiyonları vardır. Dengemizi yöneten merkez farklıdır, koku duyumuzu yöneten farklı, hesap yapan farklı. Sağlıklı kalabilmeleri için bu merkezlerin her birinin zaman zaman çalışması gerekir. Bunları çalıştırmak hem yaşamımıza zenginlik katacak hem de sağlığımıza katkı sağlayacaktır.
Kaynak: Beyin Sağlığı ve Hasta Derneği, 22 Temmuz 2022
