74. Dünya Sağlık Asamblesi başladı.

74. Dünya Sağlık Asamblesi, devam eden COVID-19 salgını altında 24 Mayıs – 01 Haziran 2021 tarihleri ​​arasında Cenevre’de gerçekleşecektir.

74. Dünya Sağlık Asamblesi, DSÖ’nün karar alma organıdır. Tüm DSÖ Üye Devletlerinden delegasyonlar katılır ve Yürütme Kurulu tarafından hazırlanan özel bir sağlık gündemine odaklanır. Dünya Sağlık Asamblesi’nin temel işlevleri, Kuruluş’un politikalarını belirlemek, Genel Direktörü atamak, mali politikaları denetlemek ve önerilen program bütçesini gözden geçirmek ve onaylamaktır. Sağlık Asamblesi her yıl Mayıs ayında İsviçre’nin Cenevre kentinde düzenlenmektedir.

74. Dünya Sağlık Asamblesi’nin Teması:Bu salgını sona erdirmek, bir sonrakini önlemek: birlikte daha sağlıklı, daha güvenli ve daha adil bir dünya inşa etmektir.

Dünya Sağlık Asamblesi, DSÖ için en yüksek karar alma organıdır. Genelde her yıl Mayıs ayında Cenevre’de toplanır ve 194 Üye Devletin tümünden delegasyonlar katılır. Ana işlevi, Örgütün politikalarını belirlemektir. Sağlık Asamblesi, Genel Direktörü atar, Teşkilatın mali politikalarını denetler ve Önerilen program bütçesini inceler ve onaylar. Aynı şekilde, üzerinde daha fazla işlem, inceleme, araştırma veya rapor gerekebilecek konularla ilgili talimat verdiği Yönetim Kurulu raporlarını da dikkate alır.

1948’den 2021’e Dünya Sağlık Asambleleri

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) kuruluş çalışmaları sırasında Türkiye’de Sağlık Bakanı Dr. Sadi Konuk ve Dr. Behçet Uz’du. New York’ta, 19 Haziran-22 Temmuz 1946 tarihleri arasında düzenlenen “Uluslararası Sağlık Konferansı” sonrası alınan karar sonucu, 22 Temmuz 1946 tarihinde Dünya Sağlık Örgütü Anayasası kabul edildi.

Söz konusu Anayasa’nın kabulüne imza atan iki Türk vardı. Ayrıca, tüm görüşme ve tartışmaları sürdüren A.B.D. Washington Büyükelçimiz Hüseyin Ragıp Baydur başkanlığındaki ekipti. DSÖ Anayasası’nın kabulü için Türkiye Devleti adına imza koyan Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekâletinde (Sağlık Bakanlığı) Müsteşar Yardımcısı Dr. Zeki Nasır Barker ve 1945-1947 yılları arasında ABD Harvard ve Washington Üniversitelerinde Doktora sonrası araştırmalarda bulunan Dr. İhsan Doğramacı idi.

Birleşmiş Milletlerin uzmanlaşmış küresel sağlık kuruluşudur. DSÖ; Irk, din, cinsiyet, siyasi inanç, ekonomik veya sosyal durumdan bağımsız olarak tüm insanlar için en yüksek sağlık standardını teşvik etmek için dünya çapında çalışmaktadır.

İsviçre’nin Cenevre kentinde 24 Haziran – 24 Temmuz 1948 tarihleri arasında toplanan ve bir ay süren ilk Dünya Sağlık Asamblesinde önemli kararlar alınmış, toplantı başlarken 48 olan üye ülke sayısı, toplantı sonunda 55’e ulaşmıştı. Bu toplantının ilk görevlerinden biri Genel Direktörü seçmekti. Bu göreve getirilen Kanadalı Dr. Brock Chilsom’ dü ve 1953 yılına kadar 5 yıl görevde kaldı. DSÖ ilk Genel Kurul toplantısına Ülkemizi temsilen Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Müsteşarı Dr. Ekrem Tok ve Sağlık İşleri Genel Müdürü Dr. Nail Karabuda katıldılar.

DSÖ’nün, 7 Nisan 1948 tarihinde çalışmaya başlamasında bu güne 73 yıl geçti. Geçen yıl 73. Dünya Sağlık Asamblesi, DSÖ tarihinde ilk kez 18-19 Mayıs 2020 tarihleri arasında Cenevre’de, sanal ortamda (internet aracılığıyla) toplanmıştı.

DSÖ Asamblelerine geleneksel olarak her üye ülkenin Sağlık Bakanları başkanlığında bir heyet katılır ve toplantılara katılmanın yanı sıra diğer ülkelerin Sağlık Bakanları ile de görüşme imkânı bulurlar.  Böylece Örgütle olan ilişkiler en üst düzeyde tutulurken üye ülkeler arasında ikili işbirliği tesis edilir. DSÖ’nün 2021 yılı itibariyle 6 Bölge Ofisi, 150’den fazla Ülke Ofisi ve 194 Devletten oluşan üye ülkesi vardır.

DSÖ Türkiye İlişkileri Asamble düzeyinde her zaman en üst düzeyde yerini almıştır. 36 kez Türkiye Heyeti Başkanı olarak Sağlık Bakanı düzeyinde, 20 kez Sağlık Bakanlığı Müsteşarı düzeyinde Heyet Başkanları ile temsil edilen ülkemiz 17 kez de değişik kademelerde temsil edilmiştir.

Sağlık Bakanı düzeyinde ilk Türkiye Heyeti; Dönemin Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Dr. Ekrem Hayri Üstündağ 3 kişilik bir heyetle, 7-25 Mayıs 1951 tarihleri arasında Cenevre’de yapılan 4. Dünya Sağlık Asamblesine katılmıştır. Cenevre’de 24 Mayıs-01 Haziran 2021 tarihleri arasında hibrit ortamda yapılacak olan 74. Dünya Sağlık Asamblesine katılacak heyetin başkanlığını ise Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca yapacaktır.

74. Dünya Sağlık Asamblesinde Görüşülecek Konu Başlıkları

• DSÖ Yönetim Kurulunun 147. ve 148. Toplantılarında aldığı kararlar ile Covid-19 konusunda DSÖ’nün aldığı kararlar ve uygulanmasını istediği kararlar hakkında hazırlanan raporun görüşülmesi;
• DSÖ yeni kabul edilecek üyeler ve ortak üyelerin başvurularının görüşülmesi;
• 2022-2023 DSÖ için önerilen Program Bütçesi
• DSÖ Sürdürülebilir Finansman Çalışma Grubu’nun hazırladığı, “Sürdürülebilir Finansman Raporu” nun görüşülüp güncellenmesi;
• DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhonam Ghebreyesus’un açılış konuşması;
• DSÖ’nün sağlıkla ilgili acil durumlardaki çalışması ve sağlıkla ilgili acil durumlara hazırlığın güçlendirilmesi için Uluslararası Sağlık Tüzüğünün (2005) uygulanması;
• DSÖ reform çalışmalarının sunumu;
• Bağışıklama Gündem 2030’un tartışılması;
• Bulaşıcı olmayan hastalıkların önlenmesi ve kontrolü konusunda, DSÖ küresel eylem planının uygulanmasının değerlendirmesi;
• Bulaşıcı olmayan hastalıkların önlenmesi ve kontrolü 2013–2020 çalışmalarının görüşülmesi;
• 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündem’inin Uygulanması;
• Sağlık iş gücü Sağlık için çalışma: sağlık istihdamı ve kapsayıcı ekonomik büyüme için beş yıllık eylem planı (2017–2021);
• Sağlık işgücü: Hemşirelik ve ebelik için küresel stratejik yönergeler;
• Kadın, Çocuk ve Ergen Sağlığı için Küresel Strateji’nin (2016–2030) görüşülmesi;
• Çocuk felcinin eradikasyonu, çocuk felci geçiş planlaması ve çocuk felci sonrası sertifika düzenlenmesi;
• Özellikle kadınlara, kızlara ve çocuklara yönelik olmak üzere kişiler arası şiddeti ele almak için ulusal çok sektörlü bir yanıtta sağlık sisteminin rolünü güçlendirmeye yönelik DSÖ küresel eylem planı;
• Doğu Kudüs dâhil işgal altındaki Filistin topraklarında ve işgal altındaki Suriye Golan’da yaşanan durumların görüşülmesi;
• Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü seçim sürecinin gözden geçirilmesi;
• DSÖ programı ve 2020-2021 mali raporları ile 2020 için denetlenmiş mali tablolar dâhil DSÖ Sonuç Raporu;
• Cinsel sömürü, istismar ve tacizin önlenmesi;
• Birleşmiş Milletler sistemi içinde ve diğer hükümetler arası kuruluşlarla işbirliği;
• Evrensel sağlık sigortası kapsamı için acil bakım sistemleri: akut bakımın zamanında sağlanması hasta ve yaralıların durumu;
• Sağlık, çevre ve iklim değişikliği DSÖ’nün sağlık, çevre ve iklim değişikliği küresel stratejisi;
• Sağlıklı ortamlarda yaşamı ve refahı sürdürülebilir şekilde iyileştirmek için gereken dönüşüm;
• Sağlık sektörünün Uluslararası Kimyasal Yönetimine Stratejik Yaklaşımda 2020 hedefine ve ötesine yönelik rolü ve İlerleme raporları;
• Hükümetlerarası kuruluşlarla anlaşmalar, Dünya Sağlık Örgütü ile Uluslararası Fransız Frankofonisi Örgütü arasında yapılan anlaşma
• COVID-19 yanıtı Pandemiye Hazırlık ve Müdahale için Bağımsız Panel Ana raporu;
• DSÖ reformu ülkeler, bölgeler ve bölgelerdeki DSÖ varlığı: 2021 raporu;

Yazıyı Hazırlayan: Bekir Metin, DSÖ Türkiye eski Temsilcisi, Ankara, 24 Mayıs 2021