
77. Dünya Sağlık Asamblesi’nin İlk 3 günde yaptığı çalışmalar ve alınan kararlar
(Sağlık Asamblesi tarafında 27-29 Mayıs 2024 tarihleri arasında gerçekleştirilen çalışmalar ve alınan kararlar)
77. Dünya Sağlık Asamblesi, İsviçre’nin Cenevre kentinde 27 Mayıs 2024 tarihinde başladı ve 01 Haziran 2024 tarihinde sona erdi. DSÖ üye 194 Devletin delegeleri, Uluslararası kurum ve kuruluşlar, Meslek örgütleri ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri katıldılar

Dünya Sağlık Asamblesi zorlu bir geleceğe uygun küresel bir sağlık stratejisini onayladı
77.Dünya Sağlık Asamblesi’ndeki (WHA 77) delegeler, iklim değişikliğine vurgu yaparak, tüm insanlar için sağlık ve refahı teşvik etmek, sağlamak ve korumak amacıyla dört yıllık, 11,1 milyar ABD Doları tutarında bir küresel sağlık stratejisini onayladı. Yaşlanma, göç, pandemik tehditler ve eşitlik gibi konuları ele alıyor ve hızla ilerleyen jeopolitik, bilim ve teknoloji çağına uyarlanıyor.
14. DSÖ Genel Çalışma Programı(GPW 14) stratejisi, 2025-2028 yıllarını dayanıklı, geleceğe uygun sağlık sistemleri inşa etmek ve COVID-19 salgınının ardından gerekli değerlendirmeleri yapmak için olağanüstü bir fırsat penceresi olarak ele alıyor. Sağlıkla ilgili Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine ulaşma yolunda ilerleme sağlanıyor
GPW 14’ün bu dört yıllık dönem için ana odak alanlarını yansıtan altı stratejik hedefi vardır:
- İklim değişikliğinin yarattığı artan sağlık tehdidine yanıt vermek
- Sektörler arası temel politikalarda sağlık belirleyicilerini ve sağlık bozukluklarının temel nedenlerini ele almak
- Evrensel sağlık güvencesi için birinci basamak sağlık hizmetleri ve temel sağlık sistemi kapasitelerinin geliştirilmesi
- Eşitsizlik ve toplumsal cinsiyet eşitsizliklerini gidermek için sağlık hizmetlerinin kapsamını ve mali korumayı iyileştirmek
- Tüm tehlikelerden kaynaklanan sağlık risklerini önlemek, azaltmak ve bunlara hazırlanmak
- Sağlıkla ilgili acil durumları hızlı bir şekilde tespit edip ve müdahaleyi sürdürmek.
Belge A77/16 Taslak 14. DSÖ genel çalışma programı, 2025–2028
============
DSÖ’nün yatırım çalışmaları lansmanı destek ifadelerine yer veriyor ve dört yıllık stratejiyi sürdürülebilir bir şekilde finanse etme sözü veriyor.
DSÖ 28 Mayıs2024 Salı günü, Örgütün küresel sağlığa temel katkısını ortaya koyan ve 40 milyon hayat kurtarmak ve 6 milyar insanın sağlığını iyileştirmek için 2025-2028 stratejisine yatırım arayan bir yatırım senaryosu başlattı.
Yatırım senaryosu DSÖ’nün bu alandaki çalışmalarını destekliyor. 26 Mayıs 2024 Pazar günü başlayan Yatırım Turu, pek çok sağlam destek ifadesi, ülkelerden ortak ev sahipliği yapma taahhütleri ve Yatırım Turu’nun bu yılın ilerleyen zamanlarında doruğa ulaşması yönünde ivme kazandıran bir dizi başlangıç vaadi ile istenen amaca yönelik değer kazandı.
Destek ve finansman taahhütlerine ilişkin açıklamalar, 77. Dünya Sağlık Asamblesi’nin 28 Mayıs 2024 Salı günkü stratejik yuvarlak masa toplantısındaki açılış etkinliği sırasında Üye Devletler ve Avrupa Birliği’nden geldi. Yuvarlak masa toplantısını izleyebilirsiniz.
===========
Dünya Sağlık Asamblesi (Genel Kurul)’nin Açılışı
77.Dünya Sağlık Asamblesi 27 Mayıs 2024 Pazartesi günü Botswana‘dan Dr. Edwin Dikoloti’nin Sağlık Asamblesi Başkanı seçilmesiyle açıldı. Seçilen Başkan Yardımcıları Guyana’dan Dr. Frank CS Anthony, Kore Cumhuriyeti’nden Dr. Youngmee Jee, Moldova Cumhuriyeti’nden Dr. Ala Nemerenco, Somali’den Dr. Ali Haji Adam Abubakar ve Sri Lanka’ dan Dr. PG Maheepala’dır.
Üst düzey oturumda, İsviçre Konfederasyonu Federal Meclis Üyesi HE Elisabeth Baume-Schneider, ev sahibi ülke adına Sağlık Asamblesinde konuştu.
Delegeler ayrıca Özel Onur Konuğu Moritanya Başkanı ve Afrika Birliği Başkanı Mohamed El Ghazouani ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi Başkanı Thomas Bach’ı da dinlediler. BM Genel Sekreteri Sayın António Guterres, Malezya Başbakanı Sayın Anwar bin İbrahim, Tayland Krallığı Başbakanı Sayın Srettha Thavisin ve AB Komisyonu Başkanı Sayın Ursula Von der Leyen video açıklamalarında bulundu.
Uluslararası üne sahip Mısırlı opera sanatçısı Farrah El-Dibany, Sağlık Asamblesi’nde sahne aldı. Müziğin ve sanatın sağlık üzerindeki iyileştirici etkisini güçlü bir şekilde savunmak için kişisel hikayesini paylaştı.
Küresel Sağlık Alanında Genel Direktör Ödülü
Dr. Tedros, Küresel Sağlık Alanında Genel Direktör Ödülünü aşağıda kimliği açıklanan kişilere takdim etti:
Dünya Sağlık Asamblesi’nin 27 Mayıs 2024’de açılışında, Pennsylvania Üniversitesi’nden Profesör Katalin Karikó ve Profesör Drew Weissman‘a, COVID-19 için mRNA aşılarının geliştirilmesine yaptıkları olağanüstü katkılardan dolayı takdim ve teşekkür etti.
Barbados Başbakanı HE Mia Mottley, ödülünü 26 Mayıs Pazar günü DSÖ Yatırım Turu Lansmanı etkinliğinde aldı.
===========
77. Dünya Sağlık Asamblesi (WHA) Çalışmaları
TB Aşı Hızlandırma Konseyi ikinci üst düzey toplantısını gerçekleştirdi
DSÖ, TB Aşı Hızlandırıcı Konseyi’nin İkinci Üst Düzey Toplantısını düzenledi. Etkinliğe Endonezya, Brezilya, Fransa, Kenya, Pakistan, Filipinler, Güney Afrika, Vietnam ve Amerika Birleşik Devletleri’nin bakanları ve temsilcilerinin yanı sıra sivil toplumdan ve Avrupa Yatırım Bankası, Uluslararası Yatırım Bankası gibi ortak kuruluşlardan katılımcılar katıldı. Gates Vakfı, GAVI, Aşı İttifakı, Küresel Fon, Stop TB Ortaklığı, Unitaid, Wellcome Trust ve Dünya Bankası.
Etkinlik, yeni TB aşılarının geliştirilmesini, onaylanmasını, erişimini ve dağıtımını hızlandırmak amacıyla önümüzdeki iki yıl boyunca çalışmaları hızlandıracak 3 önemli hızlandırma yolu üzerinde anlaşmaya varılmasıyla sona erdi. Bunlar şunları içerir:
- Etkili finansman stratejileri ve gelişmiş işbirliği yoluyla ümit verici keşiflerin dünya çapında uygulanabilecek aşılara dönüştürülmesini hızlandırarak TB aşı portföyünün çeşitlendirilmesini hızlandırmak,
- Ulusal taahhütler, teknoloji transferi, ticaret ve fikri mülkiyet gibi ilgili konuları dikkate alarak bir çekme teşvik mekanizması başlatarak yeni TB aşılarının son aşamadaki gelişimini teşvik ederek pazar çözümlerinin belirlenmesini hızlandırmak ve
- Hazırlıklı olmayı desteklemek, düzenleyici süreçleri kolaylaştırmak ve küresel erişimi kolaylaştırmak için kapsamlı bir öğrenme gündemini teşvik ederek ve finanse ederek yeni TB aşılarının hızla uygulanmasını ve benimsenmesini hızlandırmaktır.
Konsey ayrıca, zamanında ve adil erişime yönelik son aşamadaki ürünlerin tedariki ve finansmanına yönelik seçenekleri başlatmak amacıyla 2025’te bir TB aşısı finansman konferansı düzenlemeyi de kabul etti. Konsey üyeleri, konferansın önünü açmak için çalışma grupları, ülke çalıştayları ve planlanmış TB etkinlikleri gibi mevcut ve yeni işbirlikleri yoluyla siyasi ve teknik diyalogları güçlendirme konusunda anlaştılar.
TB Aşı Hızlandırıcı Konseyi hakkında daha fazla bilgi için
https://www.who.int/initiatives/tuberculosis-vaccine-accelerator-council adresine bakın veya şu adresle iletişime geçin: TBvaccines@who.int
===========
Birinci basamak sağlık hizmetlerinde sosyal katılıma ilişkin ilk karar onaylandı
Üye Devletler, insanların, toplulukların ve sivil toplumun, sağlıklarını ve refahlarını etkileyen kararları etkilemede daha güçlü bir söz sahibi olmalarının önünü açan, ulusal sağlık planlaması ve uygulamasına sosyal katılıma ilişkin bir karar üzerinde anlaştılar.
Karar, dünyanın karşı karşıya olduğu iklim değişikliği, çatışmalar ve salgın tehditleri gibi benzeri görülmemiş zorluklar karşısında hayati önem taşıyan sağlık eşitsizlikleri ve sağlık sistemlerine olan güvenin erozyona uğramasıyla mücadele etmeyi amaçlıyor.
Giderek artan kanıtlar, sosyal katılımın sağlık sistemlerine güveni artırma, eşitliği geliştirme ve sağlık hizmetlerini insanların yaşanmış deneyimleriyle uyumlu hale getirme konusundaki dönüştürücü potansiyelini gösteriyor. Hükümet ile hizmet ettiği insanlar arasındaki iki yönlü diyalog, özellikle savunmasız ve dışlanmış durumda olanların ihtiyaçlarına daha duyarlı sağlık politikaları, stratejileri ve hizmetlerine yol açabilir.
Yeni karar bu potansiyeli kabul ediyor. Uygulaması, diyaloglar veya istişareler gibi düzenli ve sürekli ulusal katılımcı mekanizmaları ve bu katılımcı süreçlerden elde edilen tavsiyeleri yansıtan politikaları içerecektir.
DSÖ, teknik rehberlik ve operasyonel araçlar geliştirerek bu kararın uygulanmasında Üye Devletlerle birlikte çalışmaya devam edecektir; kapasite geliştirme desteği sunmak ve ülke deneyimlerinin belgelenmesi ve paylaşılmasının kolaylaştırılması. DSÖ ayrıca 2026, 2028 ve 2030’daki ilerlemeyi Dünya Sağlık Asamblesine raporlamakla da görevlendirildi.
İlgili Bağlantılar
- A77/A/CONF./3 Evrensel sağlık sigortası, sağlık ve refah için sosyal katılım
- A77/A/CONF./3 Add.1 Sağlık Asamblesi tarafından kabul edilmesi önerilen kararların Sekreterya açısından mali ve idari sonuçları
============
Acil, kritik ve operatif bakım konusunda yeni strateji geliştirilecek
Genel Kurul Delegeleri, 2026-2035 dönemi için entegre acil, kritik ve operatif (ECO) bakım ve hizmetlere yönelik küresel bir strateji ve eylem planı geliştirmek üzere Genel Direktör’ den destek talep etti.
Eş zamanlı insani ve doğal afetlerin ortasında, ulusal sağlık hizmetleri etkili ECO bakımı sunma konusunda giderek artan bir baskı altındadır. Bu tür hizmetler, enfeksiyonlar ve yaralanmalar, hamilelik ve doğum sırasındaki komplikasyonlar, kalp krizleri ve felç dahil olmak üzere insanların yaşamları boyunca sağlık ihtiyaçlarını karşılar.
ECO hizmetleri acil durumlara hazırlık ve müdahalenin temelini oluşturur. Delegeler, COVID-19’un küresel olarak ECO bakımının sağlanmasında önemli boşlukları ortaya çıkardığını belirtti. DSÖ, 2013’te dünya çapında 40 olan kademeli sağlık acil durumlarının sayısını 2023’te 65’e çıkardı.
Bu karar, Üye Devletlere, 2035 yılına kadar ihtiyaç sahibi tüm insanların ECO bakımına evrensel erişimini sağlayacak politikaları gözden geçirmeleri ve geliştirmeleri için somut bir harita sağlayacaktır. Strateji, Entegre acil durum, kritik ve operasyonel bakıma ilişkin WHA Kararı 76.2’nin uygulanmasını kolaylaştıracaktır. 2023’te kabul edilen evrensel sağlık sigortası ve sağlıkla ilgili acil durumlardan korunma bu kapsamdadır.
DSÖ Sekretaryası 2026’da Sağlık Asamblesine yeni bir strateji taslağı sunacaktır.
Alakalı dokümanlar
İlgili Bağlantılar
- WHA76. 2 Evrensel sağlık sigortası ve acil sağlık durumlarından korunma için entegre acil durum, kritik ve operasyonel bakım
- Klinik hizmetler ve sistemler: Entegre acil durum, kritik ve operatif bakım
=============
Ülkeler acil müdahaleye ruh sağlığı ve psikososyal desteği entegre etme konusunda anlaştılar
Dünya Sağlık Asamblesi, çatışmalar, doğal afetler ve insani krizler de dahil olmak üzere acil durumların tüm aşamalarında ruh sağlığı ve psikososyal desteğin güçlendirilmesine yönelik bir kararı onayladı. Acil durumlardan etkilenen insanların neredeyse tamamı psikolojik sıkıntı yaşayacaktır ve 5 kişiden 1’inin zihinsel sağlık sorunu yaşaması muhtemeldir.
Yeni karar, özellikle kırılgan ve çatışmalardan etkilenen bölgelerde herkesin erişebileceği entegre, kaliteli ruh sağlığı hizmetleri çağrısında bulunuyor. Üye Devletleri acil durum hazırlığı, müdahale ve iyileşme çabalarına ruh sağlığı ve psikososyal desteği dahil eden DSÖ Kapsamlı Ruh Sağlığı Eylem Planı 2013-2030’u uygulamaya çağırmaktadır.
Karar, bakıma erişimi iyileştirmek için toplum temelli hizmetlere ve sektörler arası koordinasyona uzun vadeli yatırım yapılması ihtiyacının altını çiziyor. Ayrıca sıklıkla şiddetli strese maruz kalan insani yardım çalışanlarının ruh sağlığı ihtiyaçlarına da dikkat çekiyor.
DSÖ’nün görevi teknik destek sağlamak, kurumlar arası koordinasyonu kolaylaştırmak, kapasite geliştirmeyi geliştirmek ve ruh sağlığı ve psikososyal desteğin acil durum hazırlık ve müdahale çerçevelerine entegrasyonunu sağlamaktır.
İlerleme, 2025’ten 2031’e kadar Sağlık Asamblesi’ne sunulacak yıllık raporlarla takip edilecek ve acil durumlarda akıl sağlığıyla ilgili konulara hesap verebilirlik ve sürekli ilgi sağlanacaktır.
Alakalı dökümanlar:
- A77/A/CONF./11 Silahlı çatışmalar, doğal ve insan kaynaklı afetler, sağlık ve diğer acil durumlar öncesinde, sırasında ve sonrasında ruh sağlığı ve psikososyal desteğin güçlendirilmesi
- A77/A/CONF./11 Add.1 Sağlık Asamblesi tarafından kabul edilmesi önerilen kararların Sekreterya açısından mali ve idari sonuçları
- Acil durumlarda ruh sağlığı
===========
Küresel ortaklar aşılamanın 50. yıl dönümünü kutluyor
77. Dünya Sağlık Asamblesi Delegeleri ve Ortakları 28 Mayıs 2024 tarihinde Genişletilmiş Bağışıklama Programının (EPI) 50. yıldönümünü anan özel bir üst düzey etkinliğekatıldılar. Etkinliğin açılışını yapan DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, şunları söyledi: “Aşılama sayesinde günümüz çocuklarının bir sonraki doğum günlerini görme olasılıkları, 50 yıl önceki çocuklara göre %40 daha fazla. Bu ilerleme, herkesin aşı olma hayalini gerçekleştirmek için birlikte çalışan ortaklıklar, liderler, bilim insanları, sivil toplum, topluluklar ve ailelerin sonucudur.”
Etkinlikte nesiller boyu aşılama liderleri yer aldı: Endonezya Sağlık Bakanı HE Budi Gunadi Sadikin; Norveç Başbakanı Eski Danışmanı ve Aşı İttifakı GAVİ’nin kurucu CEO’su Dr. Tore Godal; Extensio et Progressio Başkanı ve CEO’su Dr. Ümit Kartoğlu; Dr Sania Nishtar, Aşı İttifakı GAVI CEO’su ve UNICEF İcra Direktör Yardımcısı Ted Chaiban ve diğerleri.
Malavi Sağlık Bakanı HE Khumbize Chiponda, 50 yıl önce üç büyük kardeşinin çocukluk hastalıkları nedeniyle hayatta kalamaması nedeniyle aşıların ailesi için nasıl hayat değiştiren bir fark yarattığını paylaştı.
Anma töreninde, son 50 yılda EPI yoluyla kurtarılan tahmini minimum 154 milyon hayat kutlandı ve özellikle hayati önem taşıyan ‘sıfır doz’ çocuklara ulaşmak için dünya çapında temel aşılama programlarına öncelik verilmesi, aşılar için yatırım yapılması ve güçlendirilmesi için yenilenmiş siyasi ve mali kararlılık çağrısında bulunuldu.
Etkinlik aynı zamanda gelecek 50 yıllık aşılama ve yenilik konusundaki vizyonlarını ve hırslarını vurgulayan konuşmacılarla birlikte geleceğe de baktı. Konuşmacılar, aşı soğuk zincirinin mimarı ve küresel sağlıkta adı geçmeyen bir kahraman olan John Lloyd’u anarak, topluma ve ön saflarda görev yapan sağlık çalışanlarına herkesin bağışıklanması konusundaki özverilerinden dolayı teşekkür etti.
İlgili Bağlantılar:
===========
Liderler sağlığın ekonomiler için hayati bir yatırım olduğunu vurguluyor
Stratejik bir yuvarlak masa toplantısında, Üye Devletlerden delegeler, ortaklar ve sağlık ve finans sektörlerinden uzmanlar, sağlığı tüm sektörlerin ortak sorumluluğu ve yatırımı ve ekonomilerin merkezi hedefi olarak konumlandırarak cesur yeni fikirler ve girişimler ortaya koyuyorlar.
Evrensel sağlık sigortasına (UHC) yönelik ilerleme, ulusal sağlık planlarını finanse etmek için yetersiz kamu finansmanı nedeniyle sekteye uğradı. Hükümetler, yatırım bankaları ve diğer aktörler artık yalnızca kısa vadeli açıkları kapatmak için değil, aynı zamanda sağlık finansmanında sürdürülebilirliği sağlamak için de yenilikçi çözümler başlatıyor.
Avrupa Yatırım Bankası Başkan Yardımcısı Thomas Östros, çok taraflı kalkınma bankalarının düşük ve orta gelirli ülkelerde birinci basamak sağlık hizmetlerine katalitik yatırım yapma yaklaşımını koordine etmelerini sağlamak amacıyla Sağlık Etkisi Yatırım Platformu’nun kurulduğunu söyledi.
DSÖ Herkes İçin Sağlık Ekonomisi Konseyi Başkanı Profesör Mariana Mazzucato, sağlığı ve refahı etkileyen koşulların ekonomik ve sosyal faktörlerden etkilendiğini yineledi. Kazakistan Sağlık Bakanı Dr. Akmaral Alnazarova, UHC için uluslararası bir koalisyonun planlandığını paylaşarak, UHC’ye ulaşmak için sağlık sistemlerinin tamamen finanse edilen temel sağlık hizmetleri yaklaşımına doğru yeniden yönlendirilmesinin gerekliliğini vurguladı.
Amref Health Africa Grup İcra Kurulu Başkanı Dr. Githinji Gitahi, GAVI, Aşı İttifakı ve Küresel Fon gibi küresel sağlık girişimleri tarafından sağlanan sağlık sistemleri finansmanını ulusal önceliklerle daha iyi hizalamak ve hedefleri ilerletmek için adımlar atıldığını vurguladı.
Japonya Sağlık Bakan Yardımcısı ve Tıbbi ve Küresel Sağlıktan Sorumlu Baş Sorumlusu Dr. Masami Sakoi, Japon Hükümetinin, ülkelerin sağlık arasındaki koordinasyonu güçlendirmelerine yardımcı olmak amacıyla 2025 yılında Tokyo bölgesinde yeni bir UHC Bilgi Merkezi kurmak için DSÖ ve Dünya Bankası ile finans sektörleri ile birlikte çalışacağını duyurdu.
İlgili Bağlantılar
- A77/A/CONF./2 Herkes için ekonomi ve sağlık konusunda karar
- DSÖ Herkes İçin Sağlık Ekonomisi Konseyi
- DSÖ’nün 14. Genel Çalışma Programı, 2025-2028
Kaynak; 77. Dünya Salık Asamblesi, Cenevre, İsviçre, 27-29 Mayıs 2024
Haberi Hazırlayan: DSÖ Türkiye Eski Temsilcisi Bekir Metin, Ankara, 01 Haz. 2024