78. BM Genel Kurulunda “küresel halk sağlığına” benzeri görülmemiş bir odaklanma…

DSÖ, dünya liderlerini pandemiyi önleme, hazırlıklı olma ve müdahale konusunda ilerleme kaydetmeye, herkes için sağlığı güvence altına almaya, tüberküloza son vermeye ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerini yeniden canlandırmaya çağırıyor.

DSÖ, New York’ta düzenlenen Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 78. oturumunda (UNGA 78) bir araya gelen liderleri, herkes için sağlığı en yüksek siyasi gündeme koymaya ve COVID-19 salgınından öğrenilen dersleri uygulamaya çağırıyor. Dünya çapında yaşamları ve geçim kaynaklarını tehdit eden çok sayıda insani krizle ve iklimle bağlantılı krizle karşı karşıyayken, DSÖ’nün çağrısı geliyor.

DSÖ’nün sağlık hedeflerine ulaşmayı hızlandırma çağrısı, Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Zirvesi (SDG Zirvesi) ve UNGA’da pandeminin önlenmesini, hazırlığını ve müdahalesini güçlendirmeyi ve evrensel sağlık sağlamayı amaçlayan benzeri görülmemiş sayıda sağlık odaklı üst düzey toplantıların öncesinde geliyor.

Hükümet liderleri üç temel sağlık sorunu etrafında taahhütte bulunmak üzere bir araya gelirken, sağlığın bir maliyet değil, bir yatırım olduğunu ve gelişen, dirençli aileler, toplumlar ve ekonomiler için temel olduğunu gösterme şansına sahip oluyorlar.

DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, “COVID-19 bize başka hiçbir şey öğretmediyse, o da sağlık risk altında olduğunda her şeyin risk altında olduğudur” dedi. “Pandemi muazzam ekonomik, sosyal ve politik çalkantılara neden oldu ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinde sağlıkla ilgili hedeflere doğru ilerlemeyi durdurdu veya tersine çevirdi. BM Genel Kurulu, dünya liderlerinin salgının acı derslerini aldıklarını gösterme ve tüm insanlar için daha sağlıklı, daha güvenli ve daha adil bir dünyaya yönelik somut adımlar atma anıdır.”

Bebek ve anne ölümlerinin azaltılmasındaki ilerleme durağanlaştı (bazı bölgelerde oranlar arttı) ve HIV/AIDS, tüberküloz (TB) ve sıtma gibi bulaşıcı hastalıklarla mücadelede kaydedilen ilerleme de sekteye uğradı. Dünyanın birçok yerinde cinsel sağlık ve üreme sağlığı ve haklarında da gerileme yaşanıyor. Hayat kurtaran araçlara erişim dünya çapında eşitsiz durumda; milyonlarca insan gerekli bakımı karşılayamıyor veya alamıyor. Dünya çapında ölümlerin %70’inden fazlasını oluşturan bulaşıcı olmayan hastalıklar ve ruhsal bozukluklar, her yerde sosyal ve ekonomik kalkınmayı tehdit ediyor. Ancak salgının ardından yeni teknolojiler ve eşitlik ve paylaşıma yönelik yenilenen bağlılık olumlu gelişmelerdir.

Dr. Tedros, “Sağlık bozuklukları bireyleri, aileleri, toplulukları ve tüm ulusları büyüme ve gelişme fırsatlarından yoksun bırakıyor” dedi. “Milyarlarca insanın temel sağlık hizmetlerine erişememesi veya bu hizmetleri karşılayamaması, onları yoksulluğa, tüberküloz gibi kolayca önlenebilir ve tedavi edilebilir hastalıklara ve gelecekteki salgın ve salgın hastalıkların etkilerine maruz bırakıyor. DSÖ’nün 75. Kuruluş yılında, kurucularımızın teyit ettiği şeyi dünyaya hatırlatıyoruz: Sağlığın yalnızca temel bir insan hakkı değil, aynı zamanda güvenli, barışçıl ve müreffeh toplumların da temeli olduğudur.”

Dr. Tedros, DSÖ’nün UNGA delegasyonuna liderlik edecek ve üst düzey liderlerin yanı sıra, güncellenmiş bir UHC (Uluslararası Sağlık Tüzüğü) Küresel İzleme Raporunun başlatılması da dahil olmak üzere bir dizi başka etkinliğe ek olarak üst düzey toplantılara katılacaktır.

Konuşarak Yürümek

78. BM Genel Kurulu (UNGA78) New York Central Park’ta 17 Eylül 2023 tarihinde düzenlenecek olan Walk the Talk (DSÖ Konuşarak Yürü) ile fiziksel ve zihinsel sağlığı geliştirerek başlatılacak ve ayrıca DSÖ’nün 75.kuruluş yıldönümünü kutlayacaktır. Sabah 7’de EDT’de açılacak olan Walk the Talk New York, yaklaşık 4 mil’lik bir rota boyunca koşmak, yürümek ve tekerlekli sandalyelerini kullanarak hareket etmek için tüm insanlara açık olacaktır. Sanatçılar ve konuşmacılar arasında Hip Hop efsanesi Doug E. Fresh, ödüllü grup Sister Sledge’den Kim Sledge, dünyaca ünlü dansçı ve gelişim savunucusu Sherrie Silver, 3 kez Grammy Ödülü sahibi Ricky Kej, şarkı söyleyen sağlık çalışanlarından oluşan Global Scrub Korosu yer alacaktır. DSÖ İyi Niyet Elçisi Cynthia Germanotta ve eski dünya maraton şampiyonu Paul Tergat bu etkinlikte yerlerini alacaktır.

Üst düzey toplantılar ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Zirvesi

18-19 Eylül 2023 tarihleri arasındaki Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Zirvesi’nde Devlet ve Hükümet Başkanları, 2030’un orta noktasında ve herkes için sağlıklı yaşamlar ve refah sağlamak amacıyla SDG3’ de dahil olmak üzere çoklu küresel krizler bağlamında kaydedilen ilerlemeyi değerlendirecektir.

20 Eylül 2023’de BM Pandemi Önleme, Hazırlık ve Müdahale Yüksek Düzey Toplantısı (PPPR), tüm hükümet sektörlerini dahil ederek Üye Devletlere pandemileri ve sağlık, sosyal ve ekonomik sonuçlarını nasıl önleyeceklerini ve bunlara nasıl hazırlanabileceklerini tartışacak bir forum sunmayı amaçlıyor. Sonuç olarak, ulusal, bölgesel ve uluslararası düzeyde siyasi iradeyi harekete geçirmeyi amaçlayan bir deklarasyon olacaktır. Toplantı sırasındaki iki panelin temaları, yönetişim ve hesap verebilirlik yoluyla eşitliğin sağlanmasının yanı sıra kapasite oluşturma ve zamanında, sürdürülebilir ve yenilikçi finansman ve yatırımdan yararlanmaya odaklanıyor.

21 Eylül 2023’de düzenlenecek olan Evrensel Sağlık Sigortası Üst Düzey Toplantısı, herkes için sağlığa yönelik ilerlemeyi hızlandırmak amacıyla ülkeleri ve paydaşları bir araya getiriyor. Tartışmalarda 2019 Siyasi Bildirgesi’nin uygulanmasına ilişkin bir incelemenin yanı sıra 2030 yılına kadar evrensel sağlık güvencesine doğru ilerlemeye yönelik boşluklar ve çözümler de yer alacaktır.

22 Eylül 2023’ de, Tüberkülozla Mücadele (TB) Üst Düzey Toplantısı, TB’ye ilişkin ilk Genel Kurul üst düzey toplantısının 2018 Siyasi Deklarasyonunda belirtilen TB hedeflerine ulaşılıp ulaşılmadığını gözden geçiriyor. Paydaşlar, tüberküloz salgınının 2030 yılına kadar sona erdirilmesine ve önleme, test, tedavi ve bakıma eşit erişimin sağlanmasına yönelik ilerlemeyi hızlandırmak için boşlukları ve çözümleri belirleyecektir.

Kaynak:

DSÖ Haber Bülteni, Cenevre, İsviçre, 12 Eylül 2023

Haberi yayına hazırlayan Bekir Metin, 12.9.2023