Afganistan’da, Sağlık sorunlarına DSÖ’nün çözüm önerileri…
DSÖ Doğu Akdeniz Bölge Ofisi Acil Durum Direktörü Dr. Rick Brennan, DSÖ Cenevre merkez ofisi tarafından 27 Ağustos 2021 tarihinde düzenlenen ortak basın toplantısına katılarak Afganistan’da yaşanan ve yaşanacak olan sağlık sorunlarına ve DSÖ’nün bu konuya nasıl çözüm bulacağına dair açıklamalarda bulundu.
Bugün hepinizle konuşma fırsatı verdiğiniz için teşekkür ederiz.
Bildiğiniz gibi, Afganistan’daki durum değişken ve gergin olmaya devam ediyor. Dün yaşanan trajik ve sarsıcı olaylar (patlamalar) bu gerilimi büyük ölçüde hızlandırdı. DSÖ’deki hepimiz ve eminim ki tüm insani yardım kuruluşları, sevdiklerini kaybeden ailelere ve yaralanan kadın, erkek ve çocuklara en içten taziyelerimizi sunarız.
Afganistan’ın içinde bulunduğu çok değişken ortamda birçok belirsizlik ve bilinmeyen var. Ancak kesin olan şey, ülke genelindeki insani ihtiyaçların çok büyük olduğu ve arttığıdır. Bunu daha önce de söylemiştik – son olaylardan önce bile Afganistan, çatışma, yerinden edilme, kuraklık ve COVID-19 salgını bağlamında 18 milyondan fazla insanla dünyanın en büyük 3. insani operasyonunu yaşıyordu.
Kabil havaalanındaki hava operasyonuyla on binlerce savunmasız Afgan tahliye edilirken, milyonlarca savunmasız Afgan geride kalacak – ve onlara yardım etmeye devam etmek için ortak bir sorumluluğumuz var. Dayanışma ruhumuz sadece kelimelerle değil, somut eylemlerle de aktarılmalıdır.
BM, Afganistan’da kalmaya ve görevlerini sürdürmeye kararlıdır. DSÖ, bu taahhütte diğer BM ortaklarımızla birlikte vermektedir.
Tabii ki, güvensiz ve değişken bir ortamda ilk önceliğimiz her zaman personelimizin emniyeti ve güvenliği olacaktır. Son haftalarda bunun için gerekli tüm adımları attık. Güvenlik durumunu izlemeye devam ediyoruz ve ilgili ayarlamaları yapıyoruz.
İkinci ana önceliğimiz, başta kadın ve çocuklar olmak üzere en hassas durumdakiler için temel sağlık hizmetlerinin sürekliliğini sağlamaktır. DSÖ, ülke genelindeki 34 ilin tamamında sağlık durumunu izleyen personele sahiptir. İyi haber şu ki, izledikleri yaklaşık 2.200 sağlık tesisinin %97’si açık ve çalışır durumdadır. Daha acıklı haber ise tıbbi malzemelerin hızla tükeniyor olması ve DSÖ’nün şu anda ihtiyaçlarını karşılayamamasıdır.
Sadece birkaç günlük erzakımız kaldı ve ülkeye daha fazla ilaç getirmek için tüm seçenekleri araştırıyoruz. Bunu yapmak için birden fazla güvenlik ve lojistik kısıtlaması var – ancak önümüzdeki günlerde Pakistan hükümetinin desteğiyle bunu yapabileceğimizi umuyoruz ve bekliyoruz. Kabil havaalanı şu anda bir seçenek değil ve bu nedenle, önümüzdeki birkaç gün içinde ilk uçuşumuzu gerçekleştireceğimiz için Mezar-ı Şerif’i kullanma olasılığımız yüksektir.
Afganistan’da özellikle kadınların ve çocukların ihtiyaçlarıyla ilgileniyoruz. Halihazırda bazı kadın sağlık çalışanlarının işe gitmediğini ve bazı tesislerde kadın ve çocukların katılımında azalma olduğunu duyuyoruz. Bu, tıbbi malzemelerin mevcudiyetini sağlama, kadın sağlık çalışanlarını işlerinde destekleme ve kadınları ve çocukları ihtiyaç duyduklarında sağlık hizmeti almaya teşvik etme ihtiyacını bir kez daha vurgulamaktadır.
Şu anda başka birçok acil sağlık ihtiyacımız var – yerinden edilmiş kişilerin ihtiyaçlarını karşılamak, travmayı tedavi etmek, COVID-19 pandemisini kontrol etmek, yetersiz beslenmeyi ele almak vb. DSÖ tüm bu konular üzerinde çalışıyor.
Ancak ileriye bakmak, orta ve uzun vadede sağlık hizmeti sunmaya nasıl devam edeceğimizi düşünmek için geç kalmamalıyız. Son yirmi yılda Afganistan genelinde muazzam sağlık kazanımları oldu. Afganistan kadın veya çocuk olmak için zor bir yer olmaya devam ederken, son yirmi yılda anne ölüm oranlarının yaklaşık %60 ve çocuk ölüm oranlarının yaklaşık %50 düştüğünü unutmamalıyız. Ayrıca, kadın sağlık çalışanları – ebeler, hemşireler, doktorlar vb. dahil olmak üzere binlerce sağlık çalışanı eğitilmiştir. Bu sağlık kazanımlarını kaybetmemeliyiz.
Önümüzdeki haftalarda ve aylarda DSÖ, Afganistan’daki sağlık sistemine uluslararası desteğin sürekliliği için mekanizmalar oluşturmak için bağışçılar, ortaklar ve sağlık yetkilileriyle birlikte çalışacaktır. Bu destek, son 20 yılın sağlık kazanımlarını sürdürecek ve daha da geliştirecek şekilde tasarlanmalıdır.
Son olarak, yaklaşık bir haftadır dünyanın gözleri Kabil havaalanındaki büyük hava operasyonuna odaklandı. Ancak bu tahliye görevi sona erdiğinde, muazzam insani ihtiyaçlar devam edecek. Ardından çalışmalarımız, daha önce görmediğimiz karmaşıklıklar ve ölçekler getirecek yeni bir aşamaya girecek. Bu zorluklara rağmen, DSÖ ve BM, Afganistan halkının yanında olacaktır.
