Anadolu Hekimliğin Beşiğidir ve Sağlık Ordusu!
İlk hekimin Mısırlı İnotep olduğu bilinir. Ancak, Mezopotamya, Mısır, Hitit gibi ilk uygarlıklarda hekimlik büyü ve dinsel törenlerden ileriye geçememiştir.
Hastalıklara diğer uygarlıklardan daha farklı yaklaşan Hindistan’da ilk hastane örneklerine rastlıyoruz.
Bununla birlikte tıbbın bilimsel döneminin M.Ö. 700 yıllarında Anadolu’da başladığı kabul edilir.
Bu yıllarda Antik Yunan’da Datça yarımadasında tarihteki ilk tıp okulu olan Knidos açılmıştır.
M.Ö. 5. yüzyılda Hipokrates tıbbı felsefeden ayırarak bilimsel bir eğitim veren Kos Tıp Okulunu kurmuştur. Bilindiği gibi Kos adası (İstanköy) Bodrum Yarımadasının 4 km. açığında ve uzun süre Türklerin yönetiminde olan bir adadır.
Antik Roma’nın en önemli hekimi ve deneysel fizyolojinin kurucusu ve ilk spor hekimi olan Galen M.S. 129 yılında Bergama’da (Pergamon) doğmuş, ilk hekimlik eğitimini bu kentteki Asklepion’da almış, Roma’ya göç etmeden önce çalışmalarını İzmir’de (Smirni) yapmıştır.
İlk farmakopeyi (De Materia Medica) yazan ünlü hekim Dioscorides (M.S. 40-90) Anadolu’da Klikya bölgesinde bugün Adana yakınlarındaki Anazarva’da yaşamıştır.
Orta Çağda Avrupa’da hekimlik bilimsellikten uzak bir dönemi yaşarken Anadolu’da darüşşifalar (hastaneler) ve tıp okulları açılmaktaydı.
Bunların en bilineni 1206 yılında Kayseri’de açılan Gevher Nesibe Tıp Medresesi ve Darüşşifasıdır. Bu kurum hem tıp okulu hem de hastaneyi aynı bina içinde barındıran dünyadaki ilk örnektir.
Sağlık Ordusu
Toplumun yaşam hakkının savunulması yalnızca silahlı kuvvetlerin ya da kolluk güçlerinin görevi değildir.
2020 yılında COVID-19 pandemisi ile mücadele sırasında toplumu koruyan, düşmanla savaşan asıl ordunun sağlık ordusu olduğu görüldü; hatta pandemi mücadelesi sırasında bir meslek hastalığı olarak hastalanan ve yaşamını yitiren sağlıkçıların savaş sırasında yaşamını yitiren askerler gibi “şehit” olarak kabul edilmesi gündeme geldi;
Sağlık çalışanlarına “beyaz üniformalı askerler” denildi. Sağlıkçıların da düşmanla (virüsle) göğüs göğüse savaştığı anlaşıldı.
Yazar Prof. Dr. Zafer Öztek, İstanbul, Yayın Tarihi: 20 Nisan 2023
Kaynak:
Prof. Dr. Zafer Öztek, Halk Sağlığı Kuramlar ve Uygulamalar Kitabı, Ankara, Sağlık ve Sosyal Yardım Vakfı Yayını, 2020, S. 152, 159
