Ankara’da “Tütün ve Tütün Ürünlerinin Kullanımıyla Mücadele Çalıştayı”
Ankara Valiliği ve Sağlık Bilimleri Üniversitesi (SBÜ) iş birliğinde 21 Temmuz 2022 tarihinde “Tütün ve Tütün Ürünlerinin Kullanımıyla Mücadele Çalıştayı” düzenlendi.
Toplantının açılış konuşmasını SBÜ Gülhane Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Türkan Yıldırım yaptı. Daha sonra Üniversite Rektörü Prof. Dr. Cevdet Erdöl ve Ankara Valisi Vasip Sahin yaptı.
Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Cevdet Erdöl de çalıştayda yaptığı konuşmada, tütünle mücadelede nelerin yanlış yapıldığı ve bundan sonra yapılması gerekenlerin tartışılacağını aktardı.
Erdöl, 2008’de başlayan tütün ürünlerinin zararlarının önlenmesi ve kontrolüne ilişkin sürecin 2012’den sonra istenildiği gibi sürmediğini vurguladı.
Denetim ekiplerinin küçük ilçe ve iller ile büyükşehirlerdeki çalışmalarına değinen Erdöl, “Yüzde 32’den yüzde 27’ye düşen sigara içme oranı tekrar yüzde 32 ve üzerine çıktı. Çocuklar ve kadınlarda sigara içme oranı eskiye nazaran daha fazla. Bu korkunç bir şey.” ifadelerini kullandı.
Ankara Valisi Vasip Şahin çalıştayın açılışında yaptığı konuşmada; Sigara ve tütün bağımlığının nesli zehirlediğini ve daha başka zehirlerin kullanımının yolunu açtığını söyledi.
Tütün ürünlerinin kullanımıyla mücadelede önemli bir mevzuat çıkarıldığını hatırlatan Şahin, bu mücadelenin uzun bir süre iyi yürütüldüğünü ve çalışmaların çok taraflı gerçekleştirilmesi gerektiğini belirtti.
Vali Şahin, tütün ürünlerinin kullanımıyla mücadelede müeyyidelerin uygulanmasında belediyelere de önemli görevler düştüğüne işaret ederek, “Topyekun yeni bir heyecanla, yeni bir kampanyayla tütün ürünlerinin kullanımıyla mücadeleye tekrar başlamak lazım. Çalıştayın bu konuda üreteceği sonuçlar, oluşturacağı raporlar hem bizlere hem de karar verici, mevzuat oluşturucu ve yasa koyuculara yol ve yön göstermiş olacak.” diye konuştu.
Açılış konuşmaları sonrası iki ayrı sunum yapıldı.
İlk sunumu Ankara İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Hizmetleri Daire Başkanı Doç. Dr. Mustafa Sırrı Kotanoğlu yaptı. Tütünle Mücadele’nin tarihçesi hakkında bilgi verdi. Bağımlılıkla Mücadele Koordinasyon Kurulu’nun çalışmaları; Sigara Bırakma İlacı Dağıtım Merkezleri; Tütün Denetimleri konularında bilgi verdi.
İkinci sunumu SBÜ Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ve DSÖ Türkiye Ofisi “Tütün Politikaları Uzmanı ve Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Direktörü” Prof. Dr. Toker Ergüder yaptı. Türkiye ve Dünya’daki tütün kullanımı ve tütün endüstrisi ve tütün politikaları konularında detaylı ve çok bilgilendirici bir sunum gerçekleştirdi.
Sunumunun ana başlıkları: Sigara Firmaları; Tütün Endüstrisi; Küresel Yük-Sigara Tüketimi; Türkiye’de Küresel Yetişkin Tütün Araştırması 2008, 2012, 2016; 15 yaş üstü Türkiye Sağlık Araştırması; Sigara Tüketimi ve Sigaraya Bağlı Ölümlerin Yıllara Göre Dağılımı (2011-2021); Sigaraya Bağlı Ölümlerin Azaltılması İçin Etkili Stratejiler; İkram Sektöründeki İşletmelerin Tütün Kontrol Yasasına Uyum Düzeyi-Türkiye’de Gözlemsel Bir Çalışma; Güvenli Trafik Projesi Ana Unsurlar Etkinlikle ve Temel Çıktılar-Afyonkarahisar ve Ankara’da Emniyet Kemeri Kullanım Oranlarını içermektedir.
Açılış konuşmalarının ardından çalıştay oturumları başladı
Beş gruba ayrılan ve konu başlıkları belli olan oturumlar yoğun bir çalışma sonucu hazırlandı ve daha sonra bir araya gelen tüm grupların başkanları yaptıkları çalışmaların sunumlarını gerçekleştirdiler.
Birinci Grup Konusu: Tütün Ürünlerine Talebin Azaltılması
Doç. Dr. Tijen Acar Başkanlığında toplandı ve aşağıdaki konu başlıkları çerçevesinde yapılması gerekenler belirlendi ve sunum gerçekleşti.
- Pasif sigara duman etkilenimden korunmak
- Sigarayı bırakmak için uygun yardım önermek
- Tütün üzerindeki vergiyi artırmak
- Tütün ürünlerinin reklam, tanıtım ve sponsorluğunu kısıtlamak
- Sigaranın zararları konusunda toplumu ve gençleri eğitmek
- Tütün Ürünlerine Talebin Azaltılması konusunda mevcut durum, nedenleri ve sonuçları ile iyi uygulama örnekleri ve çalıştay önerileri
İkinci Grup Konusu: Tütün Ürünlerine Ulaşılabilirliğin Azaltılması
Doç. Dr. Mustafa Sırrı Kotanoğlu başkanlığında toplanan grup aşağıdaki konu başlıkları çerçevesinde yapılması gerekenler belirlendi.
Çalıştay Konuları:
- Tütün ürünlerinin yasa dışı ticaretinin önlenmesi
- Çocuklara ve çocuklar aracılığıyla satış yapılmasının yasaklanması
- Ekonomik açıdan uygun alternatif faaliyetler için destek sağlanması
- Tütün ürünlerinin çevreye verdiği tahribatın önlenmesi
Çalıştay Önerileri 30 madde altında katılımcılara sunuldu.
Üçüncü Grup Konusu: İzleme ve Değerlendirme
Prof. Dr. Hilal Özcebe başkanlığında toplanan grup yaptığı çalışmada;
İzlemede kullanılacak değerlendirme göstergelerinin belirlenmesi ve tanımlanması başlığı altında;
- Toplumda tütün kullanma sıklığı
- Ergen ve gençlerde tütün kullanma sıklığı
- Öğretmenlerde tütün kullanımı
- Tütün kullanımına ilişkin norm ve değerlerin toplum tabanında izlenmesi-niteliksel çalışmalar
- Araştırmalarda tütün, nargile, e sigaranın zararları konusunda bilgi soruları bulunması
- Gençlik araştırmalarında ebeveyn, öğretmen, arkadaş çevresinde tütün kullanımı sorularının yer alması
- Tütün araştırmalarında sağlıklı yaşam davranışlarının da sorulması
Amaca yönelik araştırmalarla izlem yapılması
Kayıt araştırmalar ve
Denetim sistemleri konularında detaylı bir sunum yapıldı.
Dördüncü ve Beşinci Grup Konusu: Tütün ve Tütün Ürünlerinin Kullanımıyla Mücadele konusunda Forum,
Uzm. Dr. Nureddin Özdener başkanlığında toplanan iki grup birlikte ortak bir çalışma yaptılar. Özellikle tütün ve tütün ürünlerinin kullanımıyla ilgili kişi ve kurumların eğitim yoluyla bilinçlendirilmesi, farkındalık yaratılması, kurum ve kuruluşlar arası işbirliği konularında katılımcıların da görüş, öneri ve destekleri ile detaylı bir çalışma gerçekleştirmişlerdir.
Tütün ve Tütün Ürünlerinin Kullanımıyla Mücadele Çalıştayı’nın kapanış konuşmasını Ankara Vali Yardımcısı Ayhan Özkan yaptı. Konuşmasında; “Çok başarılı ve etkin katılım ile değerli bilgiler elde edildiğini, raporda çok detaylı ve yol gösterici bilgiler olacağını ve raporun geniş kilelerce paylaşmasında yarar gördüğünü; Vali Yardımcısı Özkan bu çalıştayın ilk çıktısı olarak “Yeşil Detektör Uygulamasını” herkesin cep telefonlarına indirmesini rica etti.
Tütünle mücadelede sorunun kaynağını biliyoruz. Tütün her tarafta var. Özenti, başkalarını örnek alma vb durumlar sonucu sigara içenlerin sayısı artıyor” dedi.
Tütün ve Tütünle Mücadele Kanunu çıktıktan sonra 2008-2012 yılları arasında toplumda sigara içenlerin oranı % 32’lerden % 23’lere düşmüştü. Bu oran 2013’lerden itibaren hızla artarak eski seviyesi olan %32’ leri geçti. Kadınlar ve çocuklarda da sigara içme oranlarında önemli artış gözlendiği tespiti yapıldı. Sigara şirketlerinin sinsi “tilkice” planlarını boşa çıkarabilmek için gerekli yasa ve mevzuat var. Ancak mevzuatın uygulanması yönündeki eksikliklerin de giderilmesi ve kararlı bir mücadelenin yapılması çalıştayın önemli mesajı oldu.
Kapanış konuşması sonrası katılımcılara “Katılım Belgeleri” ni Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Cevdet Erdöl ve Ankara Vali Yardımcısı Ayhan Özkan verdiler.
Haber ve yazı: Bekir Metin, 21.7.2022
