Arşimed, Newton, Kepler … ve Karadeniz’de Doğal Gaz bulunması

Tarihte yaşamış iki insana karşı hayranlık duyarım. Yaşadıkları yılları ve o yıllardaki imkânları düşündüğünüzde inanılması çok güç olan konularda büyük başarı sağladıklarına inanırsınız. Hele o tarihte toplumun kültür seviyesini de düşünürseniz, bir mucize bulmak, aklın iyi kullanıldığını, siz de benim gibi düşüneceğinize inanmaktayım. Milattan önce (MÖ) 287 yıllarında Siracusa’da doğmuş bulunan Ἀρχιμήδης, bizim Arşimet adıyla bildiğimiz bilge kişi, Magna Graecia’nın özerk bir bölgesi olan Sirakuza’ da yaşamıştır.

Arşimed’in Babası gök bilimleri ile uğraşan bir matematikçi olduğunu tarih kitaplardan bilmekteyiz. Ancak babası hakkında fazla bir bilgi yoktur. Hatta babasının isminin de ne olduğu bilinmez. Arşimed’in hayatı, Heracleides tarafından tutulduğu da tarihçiler tarafından söylenmekte. Tam olarak detayda hayatı bilinmemekle beraber, Arşimed’in de, babası gibi, matematikçi olduğu bilinir. Arşimed in MÖ 212 yılında Roma askerleri tarafından öldürüldüğü söylenir. Rivayet odur ki Arşimed, bir teori üzerinde çalışırken Roma’lı askerler tarafından yakalanır. Komutanlarına götürülmek istenir. Buna direnen Arşimed, üzerinde çalıştığı konunun bitmesinden sonra gitmeyi teklif eder, fakat Romalı asker, ne anlasın Arşimed’in büyük bir matematikçi olduğunu, vurur kılıcı, yıkar Arşimedi yere.

Arşimed’in, bence en büyük buluşu, suyun kaldırma gücünün olduğunu iddia edip, ispat ettiği yerdir. Hamamda yıkanırken, ihtimal kullandıkları bakır hamam tasının batmamasını gözlemleyip, bir anda hamamdan fırlayarak çıkar, ‘buldum, buldum‘ diyerek, Arşimed kanununu dile getirir. Cismin batan hacmi, içinde bulunduğu sıvının yoğunluğu ve yer çekimi ivmesinin çarpımına eşittir, kuralının yaratıcısıdır, Arşimed. O tarihte bir elinde tas, çıplak bir adamın koşarak hamamdan çıkıp bağırmasını düşünüyorum, inanılmaz bir sahne ve çok önemli bir buluş.  MÖ  212 yıllarını hayal bile edemiyorum. İonlular, Grek  ve Roma medeniyetleri dönemlerinde bir çok bilim insanı ve edebiyat ustaları yetişmiş, önemli eserler vermişlerdir.

Bir başka hayran olduğum değerli bilim adamı ise  25 Aralık 1642 de, yani benim doğduğum tarihten 300 yıl evvel İngiltere’de dünyaya gelmiş, İsaac Newton. Vefat ettiği 20 Mart 1726 tarihine kadar yaşadığı 84 yıllık ömrün içine sığdırdığı, bilim dünyasını aydınlatan birçok kuralın mucidi olduğunu bilmekteyiz. Ne güzel bir tesadüf ki Isaac Newton’da bir matematikçidir. Her ne kadar renkli bir yaşamdan ziyade, dolu dolu bilim içinde yaşayan Isaac Newton, Arşimed gibi olmasa da bir başka tabiat olayı, bir çok buluşa kaynak olmuştur. Bir elma ağacının altında uyurken, başına düşen elmanın neden düştüğünü düşünürken, yer çekim kanununu ortaya koymuştur. Cisimlerin bir birini kütleleri ile doğru, aralarındaki mesafenin karesi ile ters orantıda bir kuvvetle çektiğini, kanuna bağlayan Newton, bence bilim tarihinin çok önemli bir kilometre taşını teşkil etmektedir. Hatta Kepler, gezegenlerin hareketleri ile ilgili kanununun çıkış noktası da, Isaac Newton’un cisimlerin çekim  kuvveti prensiplerine dayandırmıştır.

2006 yılından itibaren Karadeniz’de Romanya  Neptün -1 noktası, Köstence açıklarının 140 kilometre doğusunda yapılan sismik araştırma ve sondaj çalışmalarında, 40 milyar metreküp doğal gaz rezervi bulunduğunu, 2008 senesinde  basına açıklamışlardı. Romanya aynı yere yakın bir başka sondajda da, 2012 yılında, bir başka bölgede araştırma yaptıklarını beyan etmişlerdi. Burada da doğal gaz bulgularını yakaladıklarını, basına duyurduklarını hatırlamaktayız. Türkiye’nin Barbaros adlı sismik gemisi, Neptün-1 noktası doğrultusunda Zonguldak’ın 170 kilometre kuzey batısında sismik araştırma yaptığını basından  izledik. Geçtiğimiz hafta 5 Tepeden müjdeli haber verilecek denildi. Müjde olarak, yeni sanayi yatırım hamlesi ile işsizliğe çare aranması aklıma geldi, belki de, Tank Palet fabrikasının geri alınması olabilir dedim kendime yahut reel enflasyon rakamlarını açıklayacaklar dedim kendi kendime. Belki de hükümet toptan istifa ederek erken seçime gideceğini, yurdum insanına müjdeli haber olarak vereceklerini düşündüm. Heyhat! Ekranda Arşimed misali  “Karadeniz de doğal gaz bulduk” sözleri, malumun ilamı olarak topluma söylediler, diye bir sözüm geldi söyledim hem nalına hem mıhına.

Yazar Metin Atamer, Ankara, 25 Ağustos 2020