Aşılar farklı soru aynı: Hangisi en iyisi? İşte BioNTech, Moderna ve AstraZeneca’nın artıları ve eksileri

Koronavirüs salgını dünya genelinde yayılamaya ve can almaya devam ederken, salgını bitirmede en büyük umut olan aşılar dünya gündeminde.

Alman medyası resmi onay almaya en yakın olan BioNTech – Pfizer, Moderna ve AstraZeneca – Oxford aşılarını artı ve eksileriyle mercek altına aldı ve değerlendirmelerde bulundu.

Koronavirüsle mücadele için öne çıkan üç aşı var. Yaklaşık iki hafta önce üçü de sonuçlarını açıkladı ve yakında ABD ve Avrupa’da aşılamanın başlaması bekleniyor.

Avrupa nüfusu için aşı garantileri alınırken, Alman medyası BioNTech – Pfizer, Moderna ve Astra Zeneca – Oxford aşılarını karşılaştırdı.

Salgını durdurma ve fiyat uygunluğunda, klasik aşı türünde üretilen Astra Zeneca ön plana çıkıyor. BioNTech’in aşısının en büyük dezavantajı, eksi 70 dereceyi bulan saklanma mecburiyeti.

Aşıların özellikleri:

BioNTech – Pfızer:

Adı: BNT162b2

Türü: mRNA-Impfstoff ve yüzde 95 etkili.

Yan etkileri: Şu ana kadar ağır bir yan etkisi görülmedi.

Fiyatı: Bir dozu, yaklaşık 20 dolar (156 TL) ve iki doz gerekiyor.

Saklanması: Aşının eksi 70 derecede saklanması ve bu şekilde gönderilmesi gerekiyor. Normal soğutucuda sadece 5 gün dayanabiliyor.

Risk gruplarındaki etkileri: Hemen her yaş grubunda benzer başarı oranı elde edildi. 65 yaş üzerinde başarı oranı yüzde 94.

Koruma derecesi: Ağır vakalarda koruyup korumadığı bilinmiyor. 9 kişilik Plasebo grubunda ağır hastalık belirtileri görüldü. Aşılanan biri ise daha sonra ağır bir Covid-19 geçirdi.

Salgına etkisi: Virüsün yayılmasını önleyip önlemeyeceği bilinmiyor.

Üretim kapasitesi: Geleneksel aşılara oranla daha hızlı olacak. Bu yıl 50 milyon doz hazır edilecek. 2021’de ise 1.3 milyar doz üretilecek.

Onay durumu: ABD’de FDA’ya acil onay için başvuruldu. Ayrıca Avrupa’nın onay grubu olan EMA’ya da belgeler iletildi.

Sonuç: Pfizer, bu kadar düşük sıcaklıkta saklama ve nakliyede deneyimli olduğunu açıklasa da, eksi 70 derecede koruma zorunluluğu bir sorun. Ayrıca, hastalığı ağır geçirenlerde koruma sağlayıp sağlamadığı tam net değil ve salgının yayılmasını da engelleyebileceği şüpheli.

Moderna:

Adı: mRNA-1273

Türü: mRNA tabanlı ve yüzde 94.5 etkili.

Yan etkileri: Orta derecede. Şu ana kadar ağır bir vaka görülmedi.

Fiyatı: Yaklaşık 25 dolar (195 TL) ve iki doz gerekiyor.

Saklanması: Normal buzdolabında 30 gün saklanabiliyor. Altı ay boyunca eksi 20 derecede korunuyor.

Risk gruplarındaki etkileri: Yaşına bakmadan her grupta etkin. Kronik rahatsızlığı olanlarda da etkili oluyor.

Koruma derecesi: Enfeksiyondan koruma sağladığı ve ağır vakalarda olumlu sonuçlar verdiği duyuruldu.

Salgına etkisi: Virüsün yayılmasını önleyip önleyemeyeceği bilinmiyor.

Üretim kapasitesi: Bu yıl içinde 20 milyon üretilecek. Önümüzdeki yıl ise 500 milyon ile 1 milyar doz arası üretim olacak.

Onay durumu: Moderna önümüzdeki haftalarda ABD’de onay kurumuna başvuracak. Avrupa onay kurumu ise onay sürecini inceliyor.

Sonuç: Yüksek oranda etkili. BioNTech – Pfizer’in ürettiği aşıya oranla hem saklama hem de nakliyede büyük avantajı var. Çünkü bu aşıyı öyle aşırı soğuklarda saklamaya gerek yok. Pfizer’in aşısı gibi, salgını durduracağı şüpheli.

Astrazeneca – Oxford Üniversitesi

Adı: AZD1222

Türü: Vektör aşı. Klasik gen teknolojisi ile virüsün taşıdığı bazı genlerin, onun içine enjekte edilmesiyle çalışıyor ve yüzde 62 ile 90 oranında etkili. Etkisi verilen doza bağlı.

Yanı etkileri: Şu ana kadar bir yan etkisi görülmedi.

Fiyatı: Oldukça hesaplı. Bir dozu 2.5 dolar (20 TL) ama bu Avrupa’daki satış fiyatı.

Saklanması: Eksi iki ile eksi 8 derece arasında buzdolabında saklanabilir. Bu şekilde taşınabilir.

Risk gruplarındaki etkileri: Özellikle yaşlı gruplarda oldukça olumlu sonuçlar verdi. Yaşlıların vücudunda da, bu aşıdan sonra gençler oranında antikor oluştu.

Salgına etkisi: Hastalığın seyrini değiştirip azalma sağlayabilir.

Üretim kapasitesi: Mart 2021 ayı sonuna kadar dünya çapında 300 milyon dağıtılacak. 2021’de üç milyar aşı hazır edilecek. 50 milyon dozdan fazlası Almanya’ya verilecek.

Onay durumu: ABD’de FDA ile görüşmeler başladı. Ayrıca, diğer ülkelerdeki sağlık kurumlarına da onay için gönderildi. Eylül ayı başında bir deneğin sinir sisteminde iltihaplanmaya neden olduğu gerekçesiyle, denemeler bir süre durdurulmuştu.

Sonuç: Koruma oranı, BioNTech – Pfizer ve Moderna’ya göre düşük görünüyor. Ancak ikinci dozdan sonra koruma artıyor. Saklanması, taşınması ve kullanımı oldukça kolay ve soğutma altyapısı hazır olmayan yerlerde bile saklanabilecek. Ayrıca, fiyatı da RNA tabanlı aşılara göre çok ucuz.

Avrupa Aşıyı Garantiledi

Önde giden bu üç aşı da henüz onay almadı ama Aralık 2020 ayı içerisinde onayların çıkması bekleniyor. Aşılar onaylanınca 27 AB ülkesinin tümü az miktarlarda da olsa aşıya ulaşacak. Almanya’da ilk aşılamanın 10 gün içinde başlayabileceği belirtiliyor.

AB, aşılar iki kez verilse bile 450 milyonluk nüfus için gerekli hazırlıkları yaptı. Moderna’dan 300 milyon doz, BioNTech – Pfizer’dan 300 milyon doz ve AstraZeneca’dan 300 milyon dozu garantiledi. Ayrıca, Alman üretici Curevac’tan 405 milyon kutu, Sanofi GSK’dan 300 milyon kutu ve Johnson and Johnsan’dan 200 milyon kutuluk garanti alındı.

Kaynakça:

Almanya Basını ve Sözcü Gazetesi, 28 Kasım 2020