Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü Genel Bilgi
Değerli okuyucularım, bu ve takip eden birkaç yazımda Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü hakkındaki bilgilere yer vereceğim.
Global Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü Pazar Büyüklüğü
Global bilgi ve iletişim teknolojileri sektörü toplam pazar büyüklüğü 2023 yılında %1,1’lik büyüme ile 4,45 trilyon dolar seviyesine yükselirken, 2025 yılında 5,28 trilyon USD olacağı tahmin edilmektedir. Şirketlerin bilgi teknolojileri altyapı maliyetlerini düşürmek için bilgi teknolojileri hizmetlerinde dış kaynak kullanımına yönelmesi, dijital dönüşüm ve bulut dönüşüme yatırım önceliği vermesi, 5G teknolojisinin kullanımının yaygınlaşması ve telekomünikasyon altyapısının genişletilmesi, akıllı cihazların kullanımını artırması global bilgi ve iletişim teknolojileri pazar büyümesini teşvik ederken; ekonomik belirsizlikler, jeopolitik gerilimler ve finansmana erişimin zorlaşması büyüme hızını yavaşlatmaktadır.
Türkiye’de Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü Pazar Büyüklüğü
Türkiye’de bilgi ve iletişim teknolojileri sektörü toplam pazar büyüklüğü 2023 yılında %34 büyüyerek 33 milyar USD’ye ulaşmıştır.
Türkiye’de bilgi teknolojilerinin pazar büyüklüğü ise 2023 yılında %43 artarak 16.9 milyar USD ye ulaşmıştır. Bunun 5.6 milyar USD si donanım, 8.7 milyar USD si yazılım, kalan 2.6 milyar USD si de hizmet kategorisindedir.
Türkiye’nin Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü İhracatı
Yapılan analizler esnasında farklı veri kaynaklarındaki tanımlamalar, kayıt farklılıkları, hizmet ihracatı notlarına ilişkin ülkesel veya sektörel değişkenlikler, NACE kodlarının kullanılmasındaki farklılıklar net bir sektör ihracat rakamına ulaşımı zorlaştırmaktadır.
Ülkemiz için son derece önemli olan ihracat rakamlarına baktığımızda toplam sektör ihracatı 2023 yılında TUBİSAD’a göre 2.4 milyar USD, TCMB’ye göre 3.44 milyar USD dır. Bunun %91 ini gerçekleştiren yazılım kategorisi bilgi ve iletişim teknolojileri sektörünün lokomotifidir.
Halen yazılım sektöründe faaliyet gösteren yaklaşık 27.000 şirket ve ayrıca kendi ürünleri için bünyesinde yazılım geliştiren binlerce şirket olduğu düşünüldüğünde sektörün Türkiye’nin toplam ihracatındaki %0,86 lık payı düşündürücüdür.
Yazılım sektörü kendi içerisinde de birçok alt sektöre ayrılmaktadır. Siber güvenlik, bulut platformlar, bankacılık/finans uygulamaları, web teknolojileri, oyun ve daha fazla birçok alanı kapsayan yazılım sektörünün, etki alanı geniş ve katma değeri yüksektir. Ayrıca yazılım firmalarının ve yazılım tabanlı firmaların ekonomi ve diğer dönüştürücü sistemler üzerindeki etkisi tartışılmazdır.
Türk yazılım sektörü ürünlerinin global markalaşması ve yüksek ihracat rakamlarının yakalaması gereklidir.
Türkiye’de kamu tarafından desteklenen yazılım sektörü politikaları, genellikle sektörün büyümesini teşvik etmeyi, rekabet gücünü artırmayı ve inovasyonu teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Bu politikalar, çeşitli düzenlemeler, teşvikler, destek programları ve iş birliklerini içerebilmektedir. Bunlar arasında öne çıkan bazı örnek yaklaşımlar şunlardır:
Teknoparklar ve Teknoloji Geliştirme Bölgeleri: Türkiye’de Haziran 2024 itibarıyla 102 Teknoloji Geliştirme Bölgesi bulunmaktadır. Yazılım faaliyetlerini, Ar-Ge faaliyetlerini teşvik etmek, yeni teknoloji firmalarının kurulmasını desteklemek ve üniversite sanayi işbirliğini güçlendirmek amacıyla kurulmuşlardır.
Ar-Ge ve İnovasyon Teşvikleri: Türkiye’de Ar-Ge ve inovasyon faaliyetlerini teşvik etmek için çeşitli teşvikler ve destekler sağlanmaktadır. Bunlar arasında Ar-Ge indirimleri, vergi muafiyetleri, devlet destekli projeler ve Ar-Ge merkezlerine sağlanan teşvikler bulunmaktadır.
E-Turquality: E-Turquality, Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı tarafından 5447 sayılı kararla yürütülen bir bilişim ihracat programıdır. Bu program, belirli alanlarda global marka olabilecek ve ihracat yapmak isteyen bilişim şirketlerine çeşitli destekler sunar.
Kamu İhalelerinde Yerli Yazılım Tercihi: Kamu kurumları, yazılım ihalelerinde yerli yazılım ve teknoloji ürünlerini tercih etmeye teşvik edilmektedir.
Yatırım Teşvikleri: Türkiye’de yazılım sektörüne yapılan yatırımları teşvik etmek için çeşitli teşvikler sunulmaktadır. Bunlar arasında vergi indirimleri, yatırım teşvik belgeleri ve yatırım destekleri bulunmaktadır.
Yerli ve Milli Teknoloji Hamlesi: Türkiye’nin yerli ve milli teknoloji üretimini artırmak için çeşitli politikalar ve destekler bulunmaktadır.
Eğitim ve Yetişmiş İnsan Kaynağı Teşvikleri: Yazılım sektöründeki yetişmiş insan kaynağının artırılması için çeşitli eğitim ve istihdam teşvikleri sağlanmaktadır.
Türkiye’de yazılım sektörü politikaları, sektörün büyümesini desteklemek ve ulusal ekonomiye katkısını artırmak amacıyla sürekli olarak güncellenmektedir. Türk yazılım sektörü şirketlerinin değerlerinin artması, ürünlerinin global marka olması ve yüksek ihracat rakamlarının yakalaması hedefine ulaşmak ve bu politikaların etkinliğini artırmak için kamu-özel sektör iş birliği ve sektör paydaşlarının ve sivil toplum örgütlerinin katılımı çok önemlidir.
Yazar Nadi Tanca, BTS Bilişim, Genel Müdür, İstanbul, 10 Temmuz 2024
Kaynakça:
1TÜBİSAD: Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü 2023 Pazar Verileri Raporu
2 YASAD: Türkiye Yazılım Ekosistemine Genel Bakış Raporu
