Bir aylık savaş sonucu Ukraynalı çocukların yarısından fazlası yerinden edildi.

BM Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), 24 Mart 2022 Perşembe günü yaptığı açıklamada, Rusya’nın Ukrayna’yı 24 Şubat 2022 tarihinde işgal etmesinden bir ay sonra, ülkenin tahmini 7,5 milyon çocuk nüfusunun yarısından fazlasının 4,3 milyon çocuğun yerinden edildiğini söyledi.

UNICEF İcra Direktörü Catherine Russell , “Savaş, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana çocukların en hızlı büyük ölçekli yer değiştirmelerinden birine neden oldu”,  “Bu, gelecek nesiller için kalıcı sonuçlar doğurabilecek korkunç bir dönüm noktası. Çocukların güvenliği, esenliği ve temel hizmetlere erişimi, kesintisiz şiddet tehdidi altında.” dedi.

Bu, komşu ülkelere mülteci olarak geçen 1,8 milyondan fazla çocuğu ve şu anda Ukrayna içinde ülke içinde yerinden edilmiş 2,5 milyonu kapsamaktadır.

Korkunç dönüm noktası

BM İnsan Hakları Ofisi (OHCHR)’ne göre, 24 Şubat’ta savaşın başlamasından bu yana Ukrayna’da 78 çocuk öldü ve 105 kişi yaralandı.

Ancak bu rakamlar, yalnızca BM’nin onaylayabildiği kayıpları temsil ediyor – gerçek ölü sayısı muhtemelen çok daha yüksek.

Catherine Russell, “Bu, gelecek nesiller için kalıcı sonuçlar doğurabilecek korkunç bir dönüm noktası” diye uyardı.

Yıkım hüküm sürüyor

Ukrayna’daki savaş ayrıca sivil altyapıyı harap etti ve temel hizmetlere sınırlı erişim sağladı.

Son dört hafta içinde, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ülke genelindeki sağlık tesislerini etkileyen 52 saldırı bildirdi. Ayrıca, Ukrayna Eğitim ve Bilim Bakanlığı 500’den fazla eğitim tesisinde hasar olduğunu açıkladı.

UNICEF’in üst düzey yetkilisi, “Hastaneler, okullar ve sivilleri barındıran binalar da dâhil olmak üzere çocukların bağımlı olduğu temel altyapı asla saldırıya uğramamalıdır” dedi.

Bu arada, yaklaşık 1,4 milyon insan artık güvenli suya erişemiyor; 4,6 milyon insanın suya erişimi sınırlı – tamamen kesilme tehdidi altında – ve 6 ila 23 aylık 450.000’den fazla bebeğin tamamlayıcı gıda desteğine ihtiyacı var.

“Çocukların güvenliği, esenliği ve temel hizmetlere erişimi, kesintisiz, korkunç şiddet tehdidi altında” dedi.

Acil barış ve korunma ihtiyacı

Uluslararası Göç Örgütü’ne (IOM) göre, ülke içinde yerinden edilmiş her üç kişiden biri, bulaşıcı olmayan hastalıkları olanların sağlığını kötüleştiren kronik bir durumdan muzdarip.

Kızamık ve çocuk felci de dâhil olmak üzere aşılama oranları düştükçe, bu aşıyla önlenebilir hastalıkların salgınları da artabilir.

Catherine Russell, “Sadece birkaç hafta içinde, savaş Ukrayna’nın çocukları için büyük bir yıkıma yol açtı” dedi.

“Çocukların acilen barışa ve korunmaya ihtiyacı var. Haklarına ihtiyaçları var” diye devam etti ve derhal ateşkes ve çocukların daha fazla korunması için çağrıda bulundu.

Yerde

UNICEF ve paydaşları, Ukrayna ve komşu ülkelerdeki çocuklara insani yardım sağlamak için çok çalışıyor.

Kiev, Kharkiv, Dnipro ve Lviv dâhil olmak üzere Ukrayna’nın dokuz bölgesindeki 49 hastaneye tıbbi malzeme ulaştırdı ve 400.000 anne, yenidoğan ve çocuk için sağlık hizmetine erişimi iyileştirdi.

Birleşmiş Milletler, kuşatma altındaki topluluklara su ve hijyen malzemeleri dağıtmaya devam ederken, aynı zamanda akut çatışma bölgelerindeki gezici çocuk koruma ekiplerinin sayısını da artırmaya devam ediyor.

Önümüzdeki haftalarda UNICEF, en güç durumdaki ailelere acil nakil transferine başlayacak ve ülke genelindeki kilit noktalarda çocuk dostu alanlar oluşturacak.

Mavi Noktalar

Ukrayna’dan kaçan milyonlarca aileyi desteklemek için UNICEF ve BM Mülteciler Komiserliği (UNHCR), çocuklar ve aileler için sınır geçişleri boyunca “Mavi Noktalar” olarak adlandırılan güvenli alanlar oluşturmak için hükümetler ve sivil toplum örgütleriyle ortaklık kurdu.

Seyahat eden ailelere önemli bilgiler sağlıyorlar; refakatsiz ve ailesinden ayrı düşmüş çocukların belirlenmesine yardımcı olmak; kendi başlarına seyahat edenlerin korunmasını sağlamak, çocuk ve seks kaçakçılığı çetelerinin tehdidi arttıkça temel hizmetler için bir merkez oluşturarak mücadele veriyor.

Ukraynalı çocuklara ve kadınlara ev sahipliği yapan ülkelerde ‘Mavi Noktalar’ kuruldu ve yalnızca Polonya’da 20’den fazla olmak üzere kurulan merkezler daha da artırılacağı söylendi.

Güvenli, hızlı ve engelsiz insani erişimi sağlamaya yönelik yoğun çabalara rağmen, ülke genelinde önemli zorluklar devam etmektedir.

UNICEF, Ukrayna’da halen 7,5 milyon çocuk risk altında olduğu için burada 24 saat çalıştığını ve psikososyal destek ve koruma hizmetleri sağladığını ortaya kondu.

İnsan ticareti tehdidi 

Çatışma devam ettiği sürece, BM Uyuşturucu Suç Ofisi (UNODC), kaçanların suç şebekelerinin hedefi olma riskiyle karşı karşıya olduğuna dikkat çekti.

UNODC İcra Direktörü Ghada Waly, “Çatışmalardan elde edilen kanıtlar, suçluların savaşın kaosundan ve çaresizliğinden yararlandığını gösteriyor” dedi.

“Kriz, kırılganlıkları ve özellikle ülke içinde yerinden edilmiş insanlar ve mülteciler olmak üzere ihtiyacı olan insanları sömürme fırsatlarını artırıyor” diye ekledi.

Üst düzey BM yetkilisi, 3,6 milyondan fazla Ukraynalı mültecinin yaklaşık yüzde 90’ının kadın ve çocuk olduğunu belirten UNHCR rakamlarına atıfta bulunarak, “özellikle insan ticareti ve sömürü riski altında” oldukları konusunda uyardı.

Ghada Waly, “Bir çatışma ne kadar uzun sürerse, yeni bir hayata başlamak için mücadele ederken o kadar savunmasız hale gelebilirler” dedi.

Tehlikeli durum

Ukrayna’dan insan ticareti, Ukrayna ile Avrupa ve Orta Asya’daki ülkeler arasında faaliyet gösteren suç ağlarına sahip köklü, yasa dışı bir endüstri haline gelmiştir.

UNODC İnsan Ticareti ve Göçmen Kaçakçılığı Bölümü Başkanı Ilias Chatzis, “Çatışmadan kaçan insanlar çok tehlikeli ve güvencesiz bir durumda” dedi, “özellikle Ukrayna’dan ayrılan kadınların çoğu diğer yetişkin aile üyeleri ve bazı çocuklar korumasız ve tek başlarına seyahat etmektedirler” ifadesinde bulundu.

“Onları sömürücü durumlara sürükleyen düzmece seyahat düzenlemeleri ve sahte iş teklifleriyle daha kolay kandırılabilirler. İnsan tacirlerinin kurbanlarını kandırmak ve zorlamak için bu tür yöntemleri ve şiddeti kullandıkları bilinmektedir”.

Çernobil fabrika çalışanları için tehlike artıyor

Günün ilerleyen saatlerinde, Uluslararası Atom Enerjisi (IAEA) Genel Direktörü Rafael Mariano Grossi, Ukrayna’nın teşkilata Rus güçlerinin Slavutych kentindeki Ukrayna kontrol noktalarını bombaladığını bildirdiğini söyledi.  Çernobil Nükleer Santrali çalışıyor, onları riske atıyor ve çalışanların sahaya gidiş gelişlerinde daha fazla dönmesini engelliyor.”

Ukrayna’nın düzenleyici otoritesi, bombardımanın 24 Şubat’tan bu yana Rus kuvvetlerinin kontrolü altındaki Çernobil santralinin “nükleer ve radyasyon güvenliğini sağlayan Operasyonel personelin evlerini ve ailelerini” tehlikeye attığını söyledi. Slavutych, 1986 kazasından sonra tesis çevresinde kurulan Dışlama Bölgesi’nin dışında bulunuyor.

IAEA Genel Direktörü Grossi, Çernobil’deki teknik personelin nihayet  dönmeye  ve Slavutych’teki evlerine gidip yaklaşık dört hafta boyunca vardiya değişikliği olmadan çalıştıktan sonra dinlenmeye başlamasından sadece birkaç gün sonra gelen bu gelişmeyle ilgili endişelerini dile getirdi. IAEA durumu yakından izlemeye devam edecektir. Şu anda şantiyede çalışan personel de Slavutych’ten geliyor.

Bugün erken saatlerde, düzenleyici IAEA’ya, ülkenin düzenleyicisinin Ukraynalı itfaiyecilerin bölgedeki yangınları söndürmeye çalıştığını söylemesinden bir gün sonra, Çernobil çevresindeki bölgede yanan orman yangınlarının önemli bir radyolojik endişeye neden olmasını beklemediğini de bildirdi.

Kaynak:

Birleşmiş Milletler ve UNICEF Haberleri, New York, Cenevre, Kiev, 26 Mart 2022