Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) – Tarihçe

Birleşmiş Milletler Çocuk Fonu (UNICEF), BM Genel Kurul Kararı ile 11 Aralık 1946’da II. Dünya Savaşı sonrası 65 milyondan fazla insan ölmüş (ölenlerin %70’e yakını sivil halk), milyonlarca insan sakat, aç-susuz ve çocuklar yetim kalmıştır. Avrupa (Almanya, Polonya, Yugoslavya), Yahudiler, Sovyetler Birliği (Rusya), Çin, Japonya’da ortaya çıkan felaketlerden sonra çocukların; Gıda, yiyecek ve ilaç gibi gereksinimlerini karşılamak üzere kuruldu.

2019 yılı itibariyle 75 yıldır Dünya’nın neresinde olursa olsun her bir çocuğun hakkını korumak için 190 ülkede ve bölgede yorulmak bilmeden çalışmalarını sürdürmektedir.

UNICEF, dünyadaki tüm çocukların hayatlarını iyileştirmek için Hükümetlerle işbirliği yapmaktadır. Bunun dışında, gelişmekte olan ülkelerde ve ulusal kalkınma amaçları çerçevesinde, UNICEF; Hükümetler, yerel halk ve BM’in diğer organlarıyla işbirliği yaparak, sağlık, beslenme, eğitim, su ve sanitasyon, çevre, kalkınmada kadınlar ve çocuklar için önemli olan konularda programlar yürüttü. Eğitim, sağlık bakımı ve ebelik gibi düşük maliyetli ve insanların aktif olarak katılabildiği konularda eğitim gördüğü, halka dayalı programlara öncelik verdi.

UNICEF, 1953 yılında Birleşmiş Milletler sistemi içinde kalıcı bir örgüt olmasına ve sadece acil yardım gerektiren durumlarla sınırlı kalmayıp uzun vadeli kalkınma çalışmalarına katkıda bulunmasına da karar verildi.  10 fazla bir süre çocuk sağlığı konuları üzerinde çalışıldıktan sonra 1961’de eğitim de UNICEF’ in uğraş alanı içine alındı. 1965’te UNICEF, kardeşliğin uluslararası gelişimine katkısından dolayı Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldü.

UNICEF’in çabaları sonucu, BM Merkezinde 1990 yılında, 71 Devlet veya Hükümet Başkanı ile 150’den fazla ülke temsilcisinin katıldığı Dünya Çocuk Zirvesi gerçekleştirilmiştir. Bu zirve sonunda, önceliğin, çocukların yaşamlarının güvence altına alınması ve sağlıklı büyümelerine olanak sağlanmasına verilmesi kararlaştırılmıştır.

Çocukların ihtiyaçlarıyla ilgilenen tek BM kuruluşu olduğundan; UNICEF onların haklarını korur ve Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin uygulanmasını ve evrensel anlamda tanımlanmasını sağlar. Çocuk Hakları Sözleşmesi 1990 yılında uluslararası yasa olurken, bir yıldan az bir süre sonra Genel Kurul tarafından oybirliği ile kabul edilerek, 31 Mart 1995’te 169 ülke tarafından onaylanmıştır. Bu sözleşme, çocuk haklarıyla ilgili konulara değinen en kapsamlı anlaşma olup, çocukların korunmasına yönelik evrensel standartları içerir.

UNICEF, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ile işbirliği içerisinde, bağışıklama programlarını destekleyerek, her yıl 3 milyondan fazla çocuk ölümünü önledi ve difteri, kızamık, boğmaca öksürüğü, polyomiyelit, tetanoz ve tüberküloz olmak üzere altı hastalıktan kişilerin acı çekmesinin önüne geçti. Bu program 1974’te ilk uygulandığında, gelişmekte olan ülkelerdeki çocukların, % 5’ten azı, yukarıda belirtilen ölümcül hastalıklara karşı aşılanmış, ancak 1991’de her iki örgüt, çocukların bir yaşından önce aşılanarak dünya çocuklarının % 80’ini koruma amaçlarını gerçekleştirdiklerini belirtmiştir. Bu başarı en önemli halk sağlığı (olayı) başarısı olup, sarıhumma ve Hepatit B’ye  karşı,  A  vitamini  katkı maddelerini ve aşılar gibi hizmetlerin, diğer çocuklara ulaşmasını sağlayan kanalları oluşturmuştu.

UNICEF, DSÖ ile işbirliği içerisinde, gelişmekte olan ülkelerde en büyük ölüm nedeni olan ishalli hastalıkların kontrolünün sağlanmasına çalıştı. Bir milyondan fazla çocuğun hayatını kurtararak, 1985’te % 17 olan oral rehidrasyon terapi kullanımını 1994’te % 44’e yükseltti.

UNICEF, DSÖ ile işbirliği içinde; hem zengin hem fakir ülkelerde hastane ve tıp doktorlarının, doğumda anne ve çocuğu ayırarak, yeni doğanların suni yollarla beslenmesini destekleyici eğilimlerini önlemek üzere, 1992’de “bebek-dostu hastane girişimini” uygulamaya başlamıştır. Ülkemizde Ağustos 1994 itibarıyla; 1000’in üzerinde hastane, UNICEF ve DSÖ tarafından önerilen “başarılı anne sütüyle beslenmek için 10 yol” uygulamasını uygulayarak bebek dostu hastane oldu.

UNICEF günümüz itibariyle Çocuk Haklarını, Birleşmiş Milletler Şartı’nda ve Binyıl Kalkınma Hedeflerinde öngörüldüğü gibi, beşeri kalkınmanın vazgeçilmez bir bileşeni olarak görmektedir. Küresel düzeyde, UNICEF dünyanın öncü çocuk savunucusudur. Yerel düzeyde ise çocukların refahını artırmak ve tüm kız ve erkek çocuklarına tam potansiyellerine ulaşma olanağını sunmak için çeşitli ortaklarla birlikte çalışır.

UNICEF tamamen gönüllü olarak verilen fonlarla desteklenmektedir. Kurumun finansmanının üçte ikisi hükümetlerden, kalanıysa UNICEF Milli Komiteleri tarafından özel gruplardan ve bireylerden toplanmaktadır.

UNICEF’in çalışmaları, hükümet temsilcilerinden oluşan 36 üyelik bir İcra Kurulu tarafından denetlenir. Bu kurul politikalar geliştirir, programları onaylar ve idari ve mali plan ve bütçelere karar verir. Kurulun üyeleri Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi tarafından seçilir

UNICEF günümüzde 156 Ülke Ofisi ve 36 Milli Komitesi ile 190 ülkede güçlü bir varlığa sahip en önemli uluslararası bir kuruluştur.

Küresel öncelikler

UNICEF’in küresel öncelikleri şunlardır:

  • Tüm bebeklerin hayatta kalmasını ve tüm çocukların sağlık bakımı, beslenme ve duygusal ve bilişsel gelişimlerini destekleyen bir ortam dâhil olmak üzere uygun erken çocukluk bakımını almalarını sağlamak;
  • Çocukların haklarını hayata geçirmek, toplumda toplumsal cinsiyet eşitliğinin temellerini atmak ve geleceğin çocuklarının eğitimli annelere sahip olmasını sağlamak üzere kız çocukları da dahil olmak üzere tüm çocukların ilköğretimi tamamlamalarını sağlamak;
  • Herkesi çocuklar için koruyucu bir ortam yaratma çabalarına dâhil ederek tüm çocukları ve ergenleri şiddet, sömürü ve istismarın tüm biçimlerinden korumak;
  • HIV/AIDS’in gençler arasında yayılmasını önlemek ve HIV/AIDS’ten etkilenen çocuklara ve ailelerine yaşamlarını onurlu bir şekilde sürdürebilmeleri için yardımcı olmak;
  • Çocuk hakları için ikna edici kanıtlar oluşturmak, kaynak yaratmak ve ortaklıklar kurmak ve kız ve erkek çocuklarına yaşamlarını etkileyen kararlara katılmaları ve seslerini duyurmaları için azami olanak sağlamaktır.

Kaynakça:

UNICEF Türkiye Web sitesi (Erişim tarihi: 24.08.2024)

UNICEF Türkiye Milli Komitesi (Erişim tarihi: 24.08.2024)

Sağlık Alanında Dış İlişkiler Kitabı (Yazanlar: Bekir METİN, Sevim AYDIN, Ankara, 1997 Baskı, Matbaa: Aydoğdu Ofset)

UNICEF Türkiye Web Sitesi (24.08.2024)

UNICEF Türkiye Milli Komitesi Web Sitesi (24.08.2024)

UNICEF New York Merkez Ofisi (24.08.2024)

Güncelleme: 24 Ağustos 2024