Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) nın Tarihçesi
BM Kalkınma Programı, insan merkezli ve çevreye saygı gösteren, sürdürülebilir insan gelişimi için BM’nin bağışlarının ana kaynağıdır. BM Teknik İşbirliği Programı Çerçevesinde; BM Ekonomik ve Sosyal Konseye bağlı olarak 25 Kasım 1965’de New York’ta kurulmuştur.
Gelişmiş ve Gelişmekte olan Ülkelerin oluşturduğu 36 üyelik Yönetim Kurulu, temel programları ve politik kararları onaylar.
UNDP’nin Amacı:
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) yoksulluğun ortadan kaldırılması ve eşitsizliklerin ve dışlanmanın azaltılması için çalışmaktadır. Ayrıca ülkelere sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması için politikalar, liderlik becerileri, ortaklık yetenekleri geliştirme ve kurumsal kapasite inşa etme konularında yardımcı olmayı amaçlamaktadır.
Türkiye birleşmiş Milletler içerisinde çalışan UNDP ile ilişkileri 1950’li yıllara kadar uzanmaktadır. Bu tarihten itibaren Türkiye’de, UNDP’nin teknik yardımı çerçevesinde sosyal ve ekonomik alanda birçok proje hayata geçirilmiştir. UNDP’nin Ankara Ofisi, 1965 tarihinde kurulmuştur.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Teşkilatı (UNDP) Türkiye Temsilciliği, kapsayıcı ve sürdürülebilir büyüme, kapsayıcı ve demokratik yönetişim ve iklim değişikliği ve çevre konularında çalışıyor. UNDP, 54 yılı aşkın bir süredir, Türk Hükümeti’nin yanı sıra, Sivil Toplum Kuruluşları, Üniversiteler ve Özel Sektör dâhil çok sayıda Ulusal ve Uluslararası Kuruluşla işbirliği yapıyor.
UNDP, Türkiye’nin kalkınma önceliklerine yönelik pratik çözümler bulmayı hedefliyor ve bu amaçla Türk Hükümeti ve diğer ortaklarıyla birlikte projeler yürütüyor. Bununla ilgili olarak, 1986’dan bu yana, ülke genelinde 80’den fazla proje uygulamaya kondu. UNDP ayrıca, Türkiye ve çevre ülkelerdeki krizler ile doğal afetlere yanıt vermede önemli rol oynadı.
UNDP, örnek sayılabilecek Gelişmekte olan Ülkeler arasında düzenlenen 1992 Çevre ve Gelişme Konferansı, 1995 Sosyal Gelişim Dünya Zirvesi ve 1995 Kadın Dünya Konferansı gibi organizasyonlara da yardımcı oldu. Bu Konferansların faaliyet planlarının oluşturulması, gerekli kaynakların harekete geçirilmesinde rol oynadı.
UNDP, Dünya Bankası ve BM Çevre Programı ile birlikte ozon tabakası incelmesi, biyoçeşitlilik kaybı, uluslararası su kirliliği ve global ısınma gibi genel sorunların yerel faaliyet planlarına konulmasında ülkelere yardım eden Global Çevre Faaliyetleri(GEF)’nin sorumluluk taşıyan ortaklarından biri oldu.
UNDP, olağanüstü durumlarda, kalkınmaya sürekli yardım sağlamak için diğer BM örgütleri ile yakından çalışır. Çeşitli yerlerdeki fakirliğin önlenmesi, iyi idare ve insan haklarının korunması gibi “koruyucu gelişme” programları barışın sürdürülebilmesi için koşullar yaratmaya yardım eder.
UNDP Olarak Faaliyetlerimiz: Neler yapıyoruz?
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Türkiye’nin başlıca faaliyet alanları Kapsayıcı ve Sürdürülebilir Büyüme, Kapsayıcı ve Demokratik Yönetişim, İklim Değişikliği ve Çevre’dir. UNDP, 50 yılı aşkın süredir Türk Hükümeti’nin yanı sıra STK’lar, üniversiteler ve iş dünyası dahil birçok ulusal ve uluslararası kuruluş ile yakın ortaklıklar kurdu.
UNDP, Türkiye’nin AB’ye katılımını ön planda tutan, büyük hedefler güden reform gündemini destekliyor.
UNDP Türkiye, ülkenin kalkınma zorluklarına uygulamalı çözümler üretmek amacıyla, Türk Hükümeti ve diğer ortaklar ile işbirliği yapıyor. UNDP, kuruluşundan bu yana, ülkede birçok program ve projeyi hayata geçirdi. UNDP ayrıca, Türkiye’de ve komşu coğrafyada krizler ve afetlere verilen yanıtta büyük rol oynadı.
Finansman ve Kaynak Kullanımı
UNDP’nin çeşitli finansman kaynakları bulunuyor. Bu kaynaklar ve finansman mekanizmaları iki ana gruba ayrılıyor:
Düzenli kaynaklar üye ülkelerin düzenli gönüllü katkılarından oluşuyor. Düzenli kaynaklar, ülke ofislerinin geçiminin yanı sıra, krizde olan ülkelerin özel kalkınma ihtiyaçları ya da şiddetli bir krizin ortaya çıkmasını önlemek için kullanılıyor.
Diğer kaynaklar ise kredi fonları ve paralel finansman olarak ikiye ayrılıyor:
Kredi fonları, özel kuruluşlar ve bireyler de dâhil olmak üzere bağışta bulunan bir ya da birden çok hükümet ve hükümet dışı tarafın desteğinden oluşuyor. UNDP’ nin belirlediği tematik alanlarda gerçekleştirilecek ve net etkileri olan kısa dönemli projeleri finanse etmek ve/veya diğer küresel ve bölgesel girişimleri desteklemek için kullanılıyor.
Bağışta bulunan tarafların, ortak bir program veya projenin hayata geçirilmesi için UNDP’ ye katılmakla beraber kendi kaynaklarını ayrı yönetmelerine ise paralel finansman deniyor. Bu durumda, bu fonlar UNDP hesaplarında yer almıyor ancak UNDP projeleri için kullanılıyor.
UNDP Daha İyi Bir Dünya İçin Çalışıyor
Birleşmiş Milletler’ in küresel kalkınma ağı olan BM Kalkınma Programı (UNDP), insanlara bilgi, deneyim ve daha iyi bir yaşam kurmaları için kaynak ulaştıran ve değişimi savunan bir kuruluş. UNDP 177 ülkede, çeşitli ortakları ile birlikte, toplumlara kendi buldukları çözümlerde yardımcı olarak, onların ulusal ve küresel kalkınma çabalarına destek veriyor. Ülkeler, yerel kapasitelerini geliştirdikçe, UNDP ve çok sayıdaki ortağını daha çok çekiyor.
Eylül 2000’de toplanan BM Genel Kurulu’nda 147 Devlet ya da Hükümet Başkanı (ve toplam 189 Üye Ülke) “Küresel düzeyde insan onuru, eşitlik ve esenlik ilkelerinin güçlendirilmesi için topluca taşıdıkları sorumluluğu” kabul ederek Binyıl Kalkınma Hedeflerine 2015 yılına kadar ulaşma kararı vermişlerdir.
Söz konusu ilkelerin hayata geçirilmesi için sekiz başlık altında Binyıl Kalkınma Hedefi belirlenmiştir. Bu sekiz BKH her bir ülke için sürdürülebilir kalkınma ve yoksullukla mücadele alanında sağlanan ilerlemeyi ölçülebilir ve izlenebilir bir biçimde gösterecek şekilde geliştirilmiş ve imza koyan tüm Devletler tarafından uygulanmıştır.
UNDP’nin ağları, bu hedeflere ulaşmak için küresel ve ulusal çabaları birbirine bağlıyor ve koordine ediyor. Odaklandığımız nokta, ülkelere;
- Yoksullukla mücadele
- Demokratik toplumlar inşa etme
- Krizleri önleme ve atlatma
- Çevreyi koruma
- HIV/AIDS ile mücadele
- Kadınların güçlendirilmesi
- Ulusal kapasitelerin geliştirilmesi
Konularındaki sorunlarına çözüm bulmaları için yardım etmek ve bu çözümleri paylaşmak için çalışıyor. Ve Türkiye ile de bu konuda ortak çalışmalarda bulundu ve bulunuyor.
UNDP, gelişmekte olan ülkelere, yardım almaları ve bu yardımları etkin şekilde kullanmaları konusunda destek oluyor. Ayrıca, tüm faaliyetlerimizde insan haklarının korunmasını ve kadının güçlendirilmesini teşvik ediyor.
UNDP’nin hazırladığı yıllık İnsani Gelişme Raporu, kalkınma konularındaki küresel tartışmalara odaklanarak yeni ölçüm araçları, yenilikçi analizler ve çoğunlukla tartışmalı politika önerileri sağlıyor. Küresel raporun analitik çerçevesi ve kapsamlı yaklaşımı, bölgesel, ulusal ve yerel İnsani Gelişme Raporlarına da yansıyor ve bu, UNDP tarafından destekleniyor.
Tüm Ülke Ofislerinde UNDP Daimi Temsilcisi, aynı zamanda tüm BM sisteminin kalkınma faaliyetlerinin Daimi Koordinatörü olarak da hizmet eder. Bu tip bir koordinasyonla UNDP, BM’nin ve uluslararası yardım kaynaklarının en verimli şekilde kullanılmasını amaçlıyor.
Kaynakça:
Sağlık Alanında Dış İlişkiler Kitabı (Yazanlar: Bekir METİN, Sevim AYDIN, Ankara, 1997 Baskı, Matbaa: Aydoğdu Ofset)
Dışişleri Bakanlığı Web Sitesi
Güncelleme: 24 Ağustos 2024