
BM Genel Kurulu, Rusya’nın “İnsan Hakları Konseyi”nden üyeliğinin askıya alınmasını oyladı.
BM Genel Kurulu 7 Nisan 2022 Perşembe günü Rusya’nın İnsan Hakları Konseyi’nden askıya alınmasını isteyen bir kararı kabul etti.
Karar, 193 üyeli BM Genel Kurulu’nda 93 ülkenin lehte ve 24’ünün aleyhte oyu ile oylama eksi çekimser oyların üçte iki çoğunluğunu aldı.
58 üye ülke çekimser kaldı.
Rusya, Çin, Küba, Kuzey Kore, İran, Suriye, Vietnam karşı oy kullananlar arasında yer aldı.
Çekimser olanlar arasında Hindistan, Brezilya, Güney Afrika, Meksika, Mısır, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Ürdün, Katar, Kuveyt, Irak, Pakistan, Singapur, Tayland, Malezya, Endonezya ve Kamboçya yer aldı.
Toplantı, Ukrayna’daki savaşla ilgili özel bir acil durum oturumunun yeniden başlamasına işaret etti ve Rus kuvvetleri tarafından işlenen ihlallere ilişkin raporların ardından geldi.
Geçtiğimiz hafta sonu, Rusya’nın bölgeden çekilmesinin ardından başkent Kiev’in bir banliyösü olan Bucha kentinden sokaklarda ve toplu mezarlarda yüzlerce sivil cesedin bulunduğu rahatsız edici fotoğraflar ortaya çıktı.
Oylamadan önce Ukrayna Büyükelçisi Sergiy Kyslytsya ülkeleri kararı desteklemeye çağırdı.
“Bucha ve binlerce barışçıl sakinin Rus Ordusu tarafından öldürüldüğü, işkence gördüğü, tecavüze uğradığı, kaçırıldığı ve soyulduğu düzinelerce Ukrayna şehri ve köyü, Rusya Federasyonu’nun ilk açıklamalarından ne kadar dramatik bir şekilde uzaklaştığının bir örneği olarak hizmet ediyor. Bu nedenle bu dava benzersiz ve bugünün yanıtı açık ve açıklayıcı” dedi.
Bu, bir Üye Devletin İnsan Hakları Konseyi üyeliğini askıya aldığı ilk olay değil. Libya, daha sonra devrilecek olan hükümdar Muammer Kaddafi’nin protestolarını bastırmasının ardından 2011’de koltuğunu kaybetti.
Rusya Büyükelçisi Yardımcısı Gennady Kuzmin, oylama öncesi yaptığı açıklamalarda, ülkeleri “Batı ülkeleri ve müttefiklerinin mevcut insan hakları mimarisini yok etme girişimine karşı oy kullanmaya” çağırdı.
Ruanda ile paralellikler
Oylama 1994 Ruanda soykırımının yıldönümünde yapıldı ve Ukrayna büyükelçisi yakın tarihteki bu karanlık sayfayla paralellikler kurdu.

Ukrayna Büyükelçisi Sergiy Kyslytsya “Ruanda’daki soykırım, büyük ölçüde, BM’nin, tam olarak bugün andığımız trajediden bir yıl önce BM Güvenlik Konseyi’ndeki ve Genel Kurul’daki uyarılara yanıt vermemesi üzerine dünya toplumunun kayıtsızlığından kaynaklandı ” dedi.
“Bugün, Ukrayna örneğinde, bir yıl bile değil çünkü trajedi tam şimdi gözlerimizin önünde devam ediyor.”
Askıya alma gerekçeleri
BM İnsan Hakları Konseyi 47 üyeden oluşur ve merkezi Cenevre’dedir.
Rusya, Ocak 2021’de Genel Kurul tarafından üç yıllığına seçilen 15 ülkeden biri olarak bünyeye katıldı.
Konseyi kuran 2006 kararına göre, Genel Kurul, ağır ve sistematik insan hakları ihlalleri yapan bir ülkeyi üyelikten uzaklaştırabilir.
Rusya BM İnsan Hakları Konseyi’nden ayrıldı
Kararın kabul edilmesinden sonra konuşan BM Daimi Temsilci Yardımcısı Kuzmin, birdenbire Rusya’nın o gün, görev süresi sona ermeden Konsey’den ayrılmaya karar verdiğini belirtti.
Konseyin, onu kısa vadeli amaçları için kullanan bir grup Devlet tarafından tekelleştirildiğini iddia etti.
Bir tercüman aracılığıyla yaptığı konuşmada, “Bu Devletler uzun yıllardır bariz ve kitlesel insan hakları ihlallerine doğrudan müdahil olmuş veya bu ihlallere yataklık etmiştir” dedi.
“Konsey üyesi olmalarına rağmen, gerçek işbirliği ve belirli ülkelerde insan hakları durumunu istikrara kavuşturmak için kısa vadeli siyasi ve ekonomik çıkarlarını feda etmeye hazır değiller” dedi.
‘Tehlikeli emsal’: Çin
Çin, karara karşı oy kullanan ülkeler arasında yer aldı. Büyükelçi ZHANG Jun, Genel Kurul’daki herhangi bir aceleci hareketin, bölünmeleri şiddetlendireceği, çatışmayı yoğunlaştıracağı ve barış çabalarını tehlikeye atacağı için “ateşi körüklemek” gibi olacağından korktu.
“İnsan Hakları Konseyi üyeliğini bu şekilde ele almak yeni tehlikeli emsal oluşturacak, insan hakları alanındaki çatışmaları daha da yoğunlaştıracak, BM yönetişim sistemi üzerinde daha büyük bir etki yaratacak ve ciddi sonuçlar doğuracaktır” dedi.
AB ‘nadir kararı’ övdü
Avrupa Birliği (AB) için, Rusya’nın Ukrayna’daki ihlallerinin boyutu ve ağırlığı ile ülkenin toprak bütünlüğü ve egemenliği, güçlü ve birleşik bir uluslararası tepki çağrısında bulunuyor.
AB Delegasyonu Başkanı Büyükelçi Olaf Skoog, “Bu Meclis’in bugün aldığı nadir karar, güçlü bir hesap verebilirlik sinyali gönderiyor ve umarım daha fazla insan hakları ihlalinin önlenmesine ve caydırılmasına yardımcı olur” dedi.
Doğru yönde bir adım: ABD
Gün boyu süren toplantıda en son konuşan ülke ABD oldu.
Büyükelçi Linda Thomas-Greenfield, kararın kabul edilmesini “önemli ve tarihi bir an” olarak nitelendirdi. Bunun sadece Rusya için hesap verme sorumluluğuyla ilgili olmadığını, aynı zamanda Ukrayna halkının yanında durmakla da ilgili olduğunu söyledi.
Büyükelçi Thomas-Greenfield “Bugün, uluslararası toplum doğru yönde ortak bir adım attı. Kalıcı ve korkunç bir insan hakları ihlalcisinin BM’de insan hakları konusunda liderlik pozisyonunu işgal etmesine izin verilmemesini sağladık” dedi.
Bu sebepsiz, haksız, mantıksız savaştan Rusya’yı sorumlu tutmaya ve Ukrayna halkının yanında olmak için elimizden gelen her şeyi yapmaya devam edelim” dedi.
Kaynak:
BM Haberleri, New York