BM Genel Sekreteri Guterres Ukrayna Krizinde, “Bir Numaralı Öncelik, Sivillerin Korunmasıdır”.

BM Genel Sekreteri António Guterres 24 Şubat 2022 Perşembe günü gazetecilere verdiği demeçte, Ukrayna’nın egemen topraklarındaki Rus askeri operasyonlarının “Avrupa’nın on yıllardır görmediği bir ölçekte, doğrudan Birleşmiş Milletler Anyasası ile çelişiyor” dedi.

Ukrayna’da askeri harekatı önlemek için BM öncülüğündeki ve uluslararası diplomatik çalışmaların sürekli çabasına rağmen, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin aldığı karar ve yaptığı saldırı talimatı ile tamda bunu yaptı. BM Genel Sekreterinden başlayarak hareketi kınayan ve barış çağrısında bulunan bir dizi tepkiyi de tetikledi.

Guterres, “BM sistemi içerisinde yer alan bütün üye ülkeler, uluslararası ilişkilerinde, herhangi bir devletin toprak bütünlüğüne veya siyasi bağımsızlığına karşı veya Birleşmiş Milletler’in amaçlarıyla bağdaşmayan herhangi bir şekilde tehdit veya güç kullanımından kaçınacaklardır” dedi.

Yanlış ama geri döndürülemez değil

Bir ülkenin diğerine karşı güç kullanmasının, mevcut askeri saldırı için geçerli olduğunu belirttiği “her ülkenin korumayı taahhüt ettiği ilkelerin reddedilmesi” olduğunun altını çizdi.

“Bu yanlış, BM Anayasasına aykırıdır. Kabul edilemez. Ancak bu geri döndürülemez değil” dedi.

Dün gece Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e yaptığı çağrıyı tekrarlamaya devam etti.

“Askeri operasyonu durdurun. Askerleri Rusya’ya geri getirin” dedi.

Savaşın bedeli

BM Genel Sekreteri António Guterres; Ölümler arttıkça ve Ukrayna’nın her köşesinde korku, ıstırap ve terör görüntüleri yaygınlaştıkça, “masum insanların her gün, her zaman en yüksek bedeli ödediğini ve ödeyeceğini” hatırlattı.

Bu nedenle BM, Ukrayna ve çevresindeki insani yardım operasyonlarını artırıyor ve artıracaktır.

“24 Şubat 2022 tarihi itibariyle, acil ihtiyaçları karşılamak için BM Merkezi Acil Müdahale Fonu’ndan derhal 20 milyon dolar ayıracağımızı duyuruyorum” diyerek, BM ve insani yardım kuruluşlarının “Ukrayna’daki ihtiyaç sahibi insanları desteklemeye kararlı olduklarını” yineledi.

Her iki tarafa da yardım etmek

Gazetecilere seslenen Guterres; “Temas hattının her iki tarafında” çalışan BM personelinin “kim veya nerede olduklarına bakılmaksızın” ihtiyacı olan insanlara hayat kurtaran insani yardım sağlayacaklarını belirterek, “Sivillerin korunması bir numaralı öncelik olmalı” dedi.

BM Genel Sekreteri, önümüzdeki günlerde alınacak kararların “dünyamızı şekillendireceğini ve milyonlarca insanın yaşamını doğrudan etkileyeceğini” belirterek, uluslararası insani yaşam ve insan hakları hukukuna uyulması gerektiğini yineledi.

Genel Sekreter, “Sözleşme uyarınca, bu nesli savaş belasından kurtarmak için çok geç değil” diyerek sözlerini tamamladı, “barışa ihtiyacımız var” dedi.

BM Genel Kurulu: Diplomasiye sağlam dönüş

BM Genel Kurul Başkanı Abdulla Shahid yaptığı açıklamada, BM Şartı’nın egemen eşitlik ilkesine dayandığını hatırlattı ve Üye Devletlere uluslararası anlaşmazlıklarını barışçıl yollarla çözme çağrısında bulundu.

“Rusya’nın Ukrayna’da devam eden askeri saldırısı, BM Şartı’nın ilkeleriyle tutarsız” dedi ve tüm Üye Devletlere yükümlülüklerini yerine getirme çağrısını yineledi.

Derhal ateşkes, gerilimin azaltılması ve diplomasiye ve diyaloğa sağlam bir dönüş çağrısında bulunuyorum. Ukrayna ve halkına insani yardımın güvenli ve engelsiz erişimi bir öncelik ve günün ihtiyacıdır.”

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR):  Uluslararası hukuku ihlal etmek

BM Genel Sekreteri’nin basın açıklamasından önce BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet  askeri saldırıya ilişkin bir açıklama yaptı.

“Ukrayna’nın çeşitli bölgelerindeki siviller, ağır bombardıman sesleriyle uyandı ve birçoğunun evlerinden kaçmasıyla daha da tırmanmasından korktular” dedi. “Bu askeri eylem, uluslararası hukuku açıkça ihlal ediyor ve sayısız sivilin hayatını riske atıyor. Derhal durdurulmalıdır.”

Bachelet, uluslararası anlaşmazlıklarını barışçıl yollarla çözmek için tüm makul önlemleri almayan Devletlerin “yaşam hakkını koruma yükümlülüklerini yerine getirmekte yetersiz kaldıklarını” hatırlattı.

Sivil koruma bir öncelik

Ukrayna’nın Kharkiv, Kramatorsk, Odesa, Mariupol ve başkent Kiev de dahil olmak üzere önemli nüfusa sahip büyük şehirlerin yakınlarında askeri saldırı raporları ortaya çıktı.

Yüksek Komiser Michelle Bachelet “Sivil nüfusun korunması bir öncelik olmalıdır. Nüfusun yoğun olduğu bölgelerde patlayıcı silahların kullanılması – ne pahasına olursa olsun – kaçınılmalıdır ”diye vurguladı.

Uluslararası insancıl hukuka, özellikle 1949 tarihli dört Cenevre Sözleşmesine ve bunların 1977 tarihli ilk ek protokolüne ve ayrıca uluslararası insan hakları hukukuna tam saygı gösterilmesi çağrısında bulundu.

BM İnsan Hakları İzleme Misyonu ülkede kalmaya devam edecek ve durumu yakından izleyip rapor etmeye devam edecektir

“Bilgi savaşı”

BM insan hakları temsilcisi, sürmekte olan bir “bilgi savaşı” konusunda da uyardı.

“Sivil kayıplar, kritik altyapı dâhil sivil nesnelere verilen hasar ve karadaki insan hakları üzerindeki diğer etkiler dâhil olmak üzere insan hakları ihlallerine ilişkin raporları yakından izlemeye ve doğrulamaya devam etmemiz özellikle önemlidir” dedi. .

BM Koordinatörü: Yol gösterici insani ilkeler

Bu arada, BM’nin Ukrayna İnsani Yardım Koordinatörü Osnat Lubrani, Örgütün Ukrayna halkıyla dayanışmasını dile getirdi.

“Ülkenin farklı bölgelerinde gelişen durumu anlamaya çalışırken… yıllardır süren çatışmalardan bitkin düşmüş insanları desteklemek için buradayız ve insani ihtiyaçlarda herhangi bir artış olması durumunda yanıt vermeye hazırız” dedi.

BM Koordinatörü Lubrani, insanlık, tarafsızlık, tarafsızlık ve bağımsızlığın insani yardıma rehberlik eden dört ilke olduğunu hatırlattı.

“Amacımız, kim veya nerede olduklarına bakılmaksızın her zaman en savunmasız sivillere kritik insani yardım malzemeleri ve hizmetleri sağlamaktır” dedi.

UNESCO: Uluslararası hukuka saygı gösterin 

Ayrıca derin endişelerini dile getiren BM Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), uluslararası insancıl hukuka saygı gösterilmesi çağrısında bulundu – özellikle 1954  tarihli “Silahlı Çatışma Halinde Kültürel Mülkiyetin Korunmasına İlişkin Lahey Sözleşmesi” ve iki Protokolü, kültürel mirasın her biçimiyle zarar görmesinin önlenmesidir”.

Bu, çatışma durumlarında gazetecilerin, medya profesyonellerinin ve ilgili personelin korunmasına ilişkin 2222 sayılı Güvenlik Konseyi  Kararı kapsamında, demokratik bir toplumun temel temellerinden biri olarak özgür, bağımsız ve tarafsız medyayı teşvik etmeye yönelik ve buna katkıda bulunabilecek olan yükümlülükleri içerir.

Son olarak, UNESCO ayrıca “çocuklara, öğretmenlere, eğitim personeline veya okullara yönelik saldırılara veya bunlara zarar verilmemesine ve eğitim hakkının desteklenmesi” çağrısında bulundu.

UNICEF: Çocuklara zarar vermekten kaçının

Aynı zamanda, BM Çocuklara Yardım Fonu (UNİCEF)  İcra Direktörü Catherine Russell, acil ateşkes çağrısını yineledi ve tüm tarafları çocukları zarardan korumak için uluslararası yükümlülüklerine uymaya ve ihtiyacı olan çocuklara, insani aktörlerin güvenli ve hızlı bir şekilde yardım etmesini sağlamaya çağırdı.

UNICEF İcra Direktörü, “UNICEF ayrıca tüm tarafları su ve sanitasyon sistemleri, sağlık tesisleri ve okullar da dahil olmak üzere çocukların bağımlı olduğu temel altyapıya saldırmaktan kaçınmaya çağırıyor” dedi.

Dünya Gıda Programı (WFP): “Mutlak bir felaket”

Dünya Gıda Programı (WFP), “düşmanlıkların sivillerin yaşamları ve geçim kaynakları üzerindeki etkisinden” duyduğu derin endişeyi dile getirdi.

WFP Acil Durumlar Direktörü Margot van der Velde, “Durum geliştikçe, etkilenen toplulukların ihtiyaç duyabilecekleri her türlü insani desteğe erişmeye devam etmelerini ve sahadaki insani yardım personelinin güvenliğinin garanti edilmesini sağlamaya ihtiyaç var” dedi.

WFP Başkanı David Beasly, sosyal medyaya yaptığı açıklamada “Ve tam daha kötüye gidemeyeceğini düşündüğünüzde, dünya Ukrayna’da bir çatışmaya uyanıyor” dedi.

Askeri harekâtın dünya genelinde özellikle Yemen gibi Ukrayna ve Rusya’dan buğday ithalatına bağımlı ülkeler için ekonomik bozulmaya yol açmasının muhtemel olduğuna da işaret etti ve “Fiyatlar yükselecek ve zaten korkunç bir durumu bir araya getirecek” diye yakındı.

Kaynak:

BM Haberleri, New York, 25 Şubt 2022