BM Genel Sekreteri, Ukrayna’da ciddi barış müzakereleri için henüz bir şans olmadığını söyledi.

Dünya Ekonomik Forumu; BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, İsviçre’nin Davos kentinde düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu’nda konuşuyor.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, 18 Ocak 2023 tarihinde Davos’ta toplanan Dünya Ekonomik Forumu’nda yaptığı açıklamada; Rusya’nın geniş çaplı işgalinden yaklaşık bir yıl sonra, Ukrayna’da savaşan taraflar arasında “ciddi bir barış müzakeresi” organize etme fırsatının henüz olduğuna inanmadığını söyledi.

Bu iç karartıcı değerlendirmenin ardından António Guterres, İsviçre’nin Davos kentinde düzenlenen Forum’da, Ukraynalıların ve dünyadaki savunmasız insanların acılarını hafifletmeye kararlı olduğunu ve çatışmanın “dramatik, yıkıcı etkilerinden” hâlâ kurtulamadığını söyledi.

Guterres, “Bir son olacak…her şeyin bir sonu var, ancak yakın gelecekte savaşın sonunu görmüyorum” dedi. “Şu anda iki taraf arasında ciddi bir barış müzakeresi yapma şansı görmüyorum.”

Trajik helikopter kazasına tepkisi

İlgili bir gelişmede, Birleşmiş Milletler’in Ukrayna’daki en üst düzey insani yardım yetkilisi, 18 Ocak 2023 Çarşamba sabahı Kiev’in bir banliyösünde bir anaokulunun yakınında meydana gelen ve ülkenin İçişleri Bakanı da dahil olmak üzere en az 18 kişinin hayatını kaybettiği helikopter kazasından duyduğu derin üzüntüyü dile getirdi.

Ukrayna’daki, Birleşmiş Milletler Temsilciliğine (28 Temmuz 2022 tarihinde atanan) Denise Brown; “Ukrayna İçişleri Bakanı Denys Monastyrskyi, Bakan Yardımcısı Yevhen Yenin ve Devlet Bakanı Yurii Lubkovych’in trajik ölümlerinden derin üzüntü duyuyorum” dedi. BM’nin Ukrayna Mukim Koordinatörü, Brovary’deki olayda adı açıklanmayan diğer Hükümet yetkilileri ve çocuklar da dahil olmak üzere bölge sakinlerinin öldüğünü ve yaralandığını doğruladı.

Ayrı Dünyalar

BM Genel Sekreteri, Rusya’nın, 24 Şubat 2021 tarihinde Ukrayna’yı işgalinin uluslararası hukuk ve BM Şartı açısından bir ihlal olduğunu “Rus İmparatorluğu’nun ne olduğu, milliyetlerin ne olduğu konusunda iki farklı fikre sahip olmaya” devam ederken şiddeti sona erdirmenin zorluğunun altını çizdi.

“Bu, bir çözüm bulmayı zorlaştırıyor, ancak bu çözümün uluslararası hukuka dayalı olması ve toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi gerekiyor … Bunun yakın gelecekte gerçekleşmesinin çok zor olduğunu görüyorum” dedi.

Ukraynalı ve Rus savaşçılar bir yıpratma savaşına girmiş durumdayken, Genel Sekreter Guterres, BM’nin yine de sarmal gıda güvensizliğiyle karşı karşıya olan ya da bunu savuşturmaya çalışan ülkelere çok ihtiyaç duyulan tahıl ve gübrenin sevk edilmesi için Kiev ve Moskova’nın desteğini sağlamaya yardım ettiği konusunda ısrar etti.

Bugüne kadar, Karadeniz Tahıl Girişimi kapsamında Afganistan, Çin, İsrail, Kenya ve Tunus gibi ülkelere 17,8 milyon ton mal sevk edildi ve en büyük miktarlarda mısır, buğday ve ayçiçeği küspesi veya yağı teslim edildi.

BM barışta kararlı

Genel Sekreter Guterres, Birleşmiş Milletler Ukrayna ve Rusya temsilcileriyle barışın sağlanması için diğer birçok çatışma alanlarında da temas halinde olduklarını vurguladı.

Bunlar arasında, her iki tarafla savaş esirleri mübadelesinin görüşülmesi, BM Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun zarar görmüş Zaporizhzhia nükleer santralini ve ülkedeki diğer tüm santrallerin güvenliğini sağlama çabalarında desteklenmesi yer alıyor. Guterres, uluslararası hukuk ve toprak bütünlüğünün ikiz ilkelerinin rehberliğinde, “Zararı sınırlamak, acıyı azaltmak için elimizden gelen her şeyi yapıyoruz” dedi.

Guterres, dünya “nesillerdir” en ağır düzeyde jeopolitik bölünme ve güvensizlikle karşı karşıya kalırken, Davos’taki ve başka yerlerdeki liderlerin barışı, sürdürülebilir kalkınmayı ve insan haklarını ilerletmek için ayrılıkları gidermesi ve işbirliğini yeniden tesis etmesi gerektiğini söyledi.

İklim krizi hatırlatıcısı

Davos’ta küresel liderlere yönelik olarak yaklaşan ABD-Çin çatışmasından Küresel Güney ile Küresel Kuzey arasındaki artan kopukluğa kadar her şeyi kapsayan geniş kapsamlı bir konuşma yapan BM Genel Sekreteri, dünya liderlerine mevcut durumu göz ardı etmemeleri için yeni bir çağrı yaptı.

Sanayileşmiş ülkelere, gelişmekte olan ülkeleri desteklemek için 100 milyar dolarlık iklim finansmanı taahhüdünü “nihayet yerine getirmeleri” çağrısında bulunarak, “Her hafta yeni bir iklim korku hikayesi geliyor” dedi. “Sera gazı emisyonları rekor seviyelerde ve artıyor. Küresel sıcaklık artışını 1,5 derece ile sınırlama taahhüdü neredeyse duman oluyor. Daha fazla önlem almazsak 2.8 derecelik artışa doğru gidiyoruz” dedi.

BM Genel Sekreteri Guterres, İklim kriziyle mücadele etmek için sert siyasi kararlar alınmadığı takdirde “birçokları için bunun ölüm cezası anlamına geleceği” konusunda uyardı.

Davos’ta, Dünya Ekonomik Forumuna katılan şirket liderlerini BM destekli net sıfır yönergelerine uymaya ve “şüpheli veya belirsiz” ölçütlere uymaya çağırmadan önce, özel sektörün de iklim değişikliğine yardımcı olmak için daha fazlasını yapması gerektiği konusunda ısrar ettiğini ifade etti.

Genel Sekreter, “Özel sektörün kitlesel katılımı için koşulları yaratmadan, Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine (SDG’ler) ulaşmak için gereken milyarlardan trilyonlara geçmek imkânsız olacak ” dedi.

“Büyük Petrol” mücadelesi

BM Genel Sekreteri, büyük fosil yakıt üreticilerini de ele aldı ve bazılarının “1970’lerde temel ürünlerinin gezegeni nasıl pişirdiğinin tamamen farkında olduklarına” dair son zamanlarda bildirilen açıklamaların da altını çizdi.

Genel Sekreter Guterres konuşmasına devam ederek, “Büyük Petrol” Patronlarının bazıları büyük yalanı sattılar, ancak biz ekosistem erimesinin soğuk, katı ve bilimsel bir gerçek olduğunu biliyoruz “.

Birbirine bağlı bu kadar çok sorunu çözmek için daha fazla uluslararası işbirliği ve güven inşası çağrısında bulunan Guterres, ABD ile Çin arasındaki bölünmelerin dünyanın en büyük iki ekonomisini birbirinden ayırma riski taşıdığı konusunda uyardı.

Genel Sekreter Guterres, Uluslararası Para Fonu (IMF) tarafından küresel ekonomiye 1,4 trilyon dolara mal olan böyle bir bölünmenin, “iki farklı ticaret kuralı dizisine, iki baskın para birimine, iki internete ve yapay zekâ konusunda birbiriyle çelişen iki stratejiye” yol açacaktır” dedi.

Ve ABD-Çin ilişkilerinin insan hakları ve güvenlik konularında farklılık göstermesi beklense de, “ekonomilerin ayrışmasını ve hatta gelecekte çatışma olasılığını önlemek için” her iki ülkenin de iklim, ticaret ve teknoloji konularında anlamlı bir şekilde angaje olmaya devam etmeleri esastır” dedi.

Kuzey-Güney ayrımı

BM Genel Sekreteri ayrıca, desteğin “ezici bir şekilde daha zengin ülkelerde yoğunlaştığını” gören “yakın geçmişte (ve) pandemik iyileşme konusunda” aşı dağıtımındaki büyük eşitsizlik konusundaki hayal kırıklığı ve öfke nedeniyle Kuzey-Güney ayrımının “derinleştiği ” konusunda uyardı”

Guterres, küresel Kuzey’de trilyonlarca doların basıldığını, gelişmekte olan ülkelerin ise “para basamadıklarını çünkü basılan paraların işe yaramayacağını, değersiz olacağını” açıkladı.

Genel Sekreter Guterres, Küresel Güney’in de – küresel ısınmaya en az katkıda bulunmasına rağmen – iklim krizi ve bu zorluğa yanıt verecek finansal kaynakların eksikliği nedeniyle çaresiz kaldığını ileri sürdü.

Genel Sekreter, çok taraflı kalkınma bankalarına “iş modellerini değiştirmeleri” çağrısını yineleyerek, gelişmekte olan ülkelerin gerçekten ihtiyaç duyduklarının “makul faiz oranlarında büyük bir özel finansman akışına” erişim sağlanmasını istedi.

“Uluslararası finans kuruluşları çok küçük ve Yurtdışı Kalkınma Kuruluşlarının yardımını artırma kapasitesi kısa vadede görülmeyecek kadar az” dedi.

Kaynak:

BM Haberleri, New York, Davos