BM Güvenlik Konseyi, Gazze’de ‘Derhal Ateşkes’ Kararını kabul etti
BM Güvenlik Konseyi, 25 Mart 2024 Pazartesi günü, Ramazan ayı için derhal ateşkes sağlanmasını, rehinelerin derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılmasını ve Gazze’ye “acil yardım akışının genişletilmesine ihtiyaç duyulmasını” talep eden bir kararı kabul etti. ABD’nin çekimser kalması yönünde 14 lehte oy vardı.
- BM Güvenlik Konseyi, 10 daimî olmayan üyesi (E-10) tarafından Ramazan ayında Gazze’de ateşkes talep eden bir kararı, 14’ün lehte, hiçbirinin aleyhinde ve bir çekimser oyla kabul etti (ABD)
- 2728 sayılı Karar aynı zamanda rehinelerin derhal serbest bırakılması ve Gazze’ye insani erişimin sağlanması çağrısında da bulunuyor
- Konsey, Rusya’nın önerdiği ve kalıcı ateşkes çağrısında bulunacak değişiklik teklifini reddetti
- ABD büyükelçisi, heyetinin taslağın kritik hedeflerini “tamamen desteklediğini” söyledi
- Cezayir büyükelçisi ateşkesin “kan banyosunu” sona erdireceğini söyledi
- Gözlemci Filistin Devleti’nin büyükelçisi “Bu bir dönüm noktası olmalı” diyor
- İsrail büyükelçisi, taslakta Hamas’ın kınanmamasının “rezalet” olduğunu söyledi
Bu, Hamas ve diğer Filistinli grupların İsrail’in güneyindeki yerleşimlere yönelik 7 Ekim 2023 tarihinde 1.200’den fazla kişinin öldürüldüğü ve 250’den fazla kişinin kaçırıldığı acımasız saldırısının ardından İsrail’in Gazze Şeridi’ne askeri saldırı başlatmasından bu yana Güvenlik Konsey’inin ilk açık ateşkes çağrısıydı.
İsrail’in askeri operasyonunun o zamandan beri çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 32.000’den fazla Filistinlinin hayatına mal olduğu, yaklaşık 1,7 milyon kişinin yerinden edildiği ve bölge genelinde büyük yıkıma yol açtığı bildirildi.
15 üyeli Güvenlik Konseyi, Gazze kriziyle ilgili karar almaya yönelik önceki dört girişiminde de başarısız oldu; en son geçtiğimiz 22 Mart 2024 Cuma günü, Daimî Üyeler Çin ve Rusya, ABD, Fransa ile birlikte İngiltere liderliğindeki bir öneriyi veto etmişti.
Daha önceki üç Konsey metnini veto eden ABD, bugün çekimser kalarak tedbirin geçmesine izin verdi. Washington’un pozisyon değişikliğinin Konsey üyeleri arasında hafta sonu yapılan yoğun görüşmelerin ardından gerçekleştiği bildiriliyor.
Güvenlik Konseyi’nin bu alandaki çalışmaları, BM Genel Sekreteri António Guterres’in yıllık dayanışma gezisinde bölgeyi ziyaret etmesi sırasında geldi. Sayın Guterres, 23 Mart 2024 Cumartesi günü Mısır ile Gazze arasındaki Refah sınır kapısından gazetecilerle konuştu ve bölgedeki koşulları “ahlaki bir rezalet” olarak nitelendirdi ve Gazze’nin son derece ihtiyaç duyulan yardımla “derhal yardımların Gazzelilere ulaştırılması” için acil insani ateşkes çağrısında bulundu.
25 Mart 2024 Pazartesi günkü oylamanın hemen ardından tepki gösteren BM Genel Sekreteri, X kanalında uzun zamandır beklenen kararın uygulanması gerektiğini söyledi. Konseyin bunu yapmamasının “affedilemez olacağını” belirtti.
Güvenlik Konseyi’nin talepleri
14 lehte oy ve bir çekimser oyla (ABD) kabul edilen 2728 (2024) Sayılı Karar, Ramazan ayının geri kalanı için tüm tarafların saygı duyduğu ve “kalıcı, sürdürülebilir bir ateşkese yol açan “acil bir ateşkesi” ortaya koyuyor.
Aynı zamanda tüm rehinelerin derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılmasını talep ediyor ve onların tıbbi ve diğer insani ihtiyaçlarının karşılanması için insani erişimin sağlanması çağrısında bulunuyor.
Konsey ayrıca tarafların, gözaltına aldıkları tüm kişilerle ilgili olarak uluslararası hukuk kapsamındaki yükümlülüklerine uymalarını talep etmektedir.
Sivillerin korunması
Güvenlik Konseyi ayrıca Mısır, Katar ve ABD’nin; Düşmanlıkların durdurulması, rehinelerin serbest bırakılması ve insani yardımın sağlanması ve dağıtımının artırılması amacıyla devam eden diplomatik çabalarını da kabul etti.
Ayrıca, tüm tarafların uluslararası hukuk kapsamındaki yükümlülüklerine uyması yönündeki talebini yineledi ve sivillere ve sivil nesnelere yönelik her türlü saldırıyı, sivillere yönelik şiddet ve düşmanlıkları ve terör eylemlerini esefle karşıladığın ortaya koydu.
Ayrıca rehin almanın uluslararası hukuka göre yasak olduğunu hatırlattı.
Kararın hükümleriyle Güvenlik Konseyi, “Gazze Şeridi’nin tamamında insani yardım akışının genişletilmesi ve sivillerin korunmasının güçlendirilmesi yönündeki acil ihtiyacı” vurguladı ve “insani yardım sağlanmasının önündeki tüm engellerin kaldırılması yönündeki talebini” yineledi”.
“E-10” olarak bilinen 10 seçilmiş üyenin taslak karar metni
Kabul edilmeden önce, seçilmiş Konsey üyesi Mozambik, taslak metni “E-10” olarak bilinen 10 seçilmiş üyeden oluşan grup adına tanıttı.
Ülkenin BM Daimî Temsilcisi ve Büyükelçisi Pero Afonso, Gazze Şeridi’ndeki “tüm uluslararası toplum için ciddi endişe kaynağı” olan ve barış ve güvenliğe açık bir tehdit oluşturan felaket durumuna son verilmesinin şart olduğunu söyledi.
E-10 grubunun “temel” bir başlangıç noktası olarak derhal ateşkes çağrısını her zaman desteklediğini ancak karar taslağının aynı zamanda tüm rehinelerin derhal serbest bırakılmasını ve onlara tam insani erişimin sağlanmasını da talep ettiğini söyledi.
Durumun son derece aciliyeti göz önüne alındığında, tüm üyeleri karar lehine oy kullanmaya ve kapsamlı bir ateşkes ve Orta Doğu’da kalıcı bir barış için çalışmaya çağırıyoruz” dedi.
Güvenlik Konseyi’nin seçilmiş üyeleri arasında Mozambik’in yanı sıra Cezayir, Ekvador, Guyana, Japonya, Malta, Kore Cumhuriyeti, Sierra Leone, Slovenya ve İsviçre yer alıyor.
Kaynak. BM Haberleri, New York, 26 Mart 2024
