BRICS Zirvesi: Guterres, BRICS’in küresel iş birliğini artırmadaki rolünün altını çizdi.
© Foto-BRICS-Russia2024.ru/Vladimir Astapkovich, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Rusya’nın Kazan kentinde düzenlenen 16. BRICS zirvesine katıldı.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Rusya’nın ev sahipliğinde Kazan kentinde 22-24 Ekim 2024 tarihleri arasında düzenlenen BRICS Zirvesi’nde yaptığı konuşmada, BRICS’in küresel kalkınma ve güvenlik için çok taraflılığı güçlendirmede daha büyük bir rol oynayabileceğini söyledi.
Bloğu, daha adil bir küresel finans sistemi kurulmasına yardımcı olmaya, iklim eylemlerini artırmaya, teknolojiye erişimi iyileştirmeye ve özellikle Gazze, Lübnan, Ukrayna ve Sudan’da barış için çalışmaya çağırdı.
BRICS, 2006 yılında Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin tarafından kuruldu ve daha sonra Güney Afrika, İran, Mısır, Etiyopya ve Birleşik Arap Emirlikleri de onlara katıldı. Toplu olarak dünya nüfusunun neredeyse yarısını temsil ediyorlar.
Küresel zorlukların üstesinden gelin
Sayın Guterres, onların uluslararası sorunların çözümüne yönelik değerli bağlılıklarını ve desteklerini takdir ettiğini ifade etti.
“Ancak hiçbir tek grup ve hiçbir ülke tek başına veya izole bir şekilde hareket edemez. Küresel zorlukların üstesinden gelmek için tek bir küresel aile olarak çalışan bir uluslar topluluğuna ihtiyaç vardır” dedi.
Bunlar arasında çatışmaların artması, iklim değişikliği, artan eşitsizlikler, devam eden yoksulluk ve açlık ve “birçok savunmasız ülkenin geleceğe yönelik planlarını baltalamakla tehdit eden bir borç krizi” yer alıyor.
Ayrıca, 17 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi’nin (SKH) beşte birinden daha azı yolda, dijital uçurum büyüyor ve BM Güvenlik Konseyi ve Bretton Woods kurumları gibi organların gelişmekte olan ülkeler tarafından temsil edilmemesi söz konusu.
Gelecek İçin Anlaşma
“Bunun değişmesi gerektiğini” vurgulayan Guterres, Eylül 2024 ayında BM’de düzenlenen ve çok taraflılığı güçlendirmek, barışı, sürdürülebilir kalkınmayı ve insan haklarını ilerletmek için bir yol haritası ortaya koyan Geleceğin Zirvesi’ne işaret etti.
Liderler, sürdürülebilir kalkınma, uluslararası barış ve güvenlik, bilim ve teknoloji, gençlik ve gelecek nesiller ile küresel yönetişimin dönüştürülmesini kapsayan Gelecek Paktı’nı kabul etti.
“Geleceğin Zirvesi, küresel kalkınma ve güvenlik için çok taraflılığı güçlendirmenin bir yolunu çizdi. Şimdi sözleri eyleme dönüştürmeliyiz ve BRICS’in bu yönde çok önemli bir rol oynayabileceğine inanıyoruz” dedi.
Küresel finansal mimariyi yeniden şekillendirin
Guterres, finansla başlayarak dört alanda eylem yapılması gerektiğini belirtti.
Gelecek Paktı’nın, “modası geçmiş, etkisiz ve adaletsiz” olan uluslararası finansal mimarinin reformunun hızlandırılmasını öngördüğünü söyledi.
Ayrıca, çok taraflı kalkınma bankalarının kredi verme kapasitesini önemli ölçüde artırarak gelişmekte olan ülkeleri desteklemek amacıyla bir SDG teşvik planıyla ilerleme taahhüdü de yer alıyor.
“Gelecek yıl yapılacak Kalkınmanın Finansmanı Konferansı ve Sosyal Kalkınma Zirvesi, bu çabaları ileriye taşıyacak iki dönüm noktasıdır” dedi.
İddialı iklim hedefleri
İklim değişikliğine değinen Guterres, küresel sıcaklık artışını 1,5 santigrat dereceyle sınırlamak için “emisyonları azaltmak amacıyla şimdi dramatik adımlar atılması” gerektiğini vurguladı.
Kasım 2024 ayında Azerbaycan’ın Bakü kentinde düzenlenecek COP29 BM İklim Konferansının “ülkelerin 1,5 derece hedefiyle uyumlu 2035 hedefleri içeren yeni Ulusal Katkı Planları üretmeleri için zamanı başlattığını” söyledi.
Konferans “yeni iklim finansmanı hedefi konusunda iddialı ve güvenilir bir sonuç ortaya koymalı” diye ekledi. Ayrıca, gelişmiş ülkeler adaptasyon ve finansmanı ikiye katlama sözlerini tutmalı ve Kayıp ve Zarar Fonu’na anlamlı katkılar sağlamalıdır.
Teknolojiye erişim
Bu arada, her ülkenin teknolojinin faydalarına erişebilmesi gerekiyor ve Küresel Dijital Sözleşme bu alanda uluslararası iş birliğinin ve kapasite oluşturmanın artırılmasını taahhüt ediyor.
“Bu, her ülkeye yapay zekâ masasında bir yer vermek amacıyla yapay zekanın uluslararası yönetimine ilişkin ilk gerçek evrensel anlaşmayı içeriyor ” dedi.
“Yapay Zekâ konusunda bağımsız bir uluslararası Bilimsel Panel kurulması ve Birleşmiş Milletler bünyesinde tüm ülkelerin katılımıyla Yapay Zeka’nın yönetimi konusunda küresel bir diyalog başlatılması çağrısında bulunuyor.”
Ayrıca, Küresel Dijital Sözleşme’nin gelişmekte olan ülkelerde yapay zekâ kapasite inşasına yönelik yenilikçi finansman seçenekleri talep ettiğini de sözlerine ekledi.
‘Barışa ihtiyacımız var’
Son olarak Sayın Guterres, uluslararası toplumun “barış mekanizmasını güçlendirmesi ve güncellemesi gerektiğini”, bunun da Güvenlik Konseyi’ni günümüz dünyasını daha iyi yansıtacak hale getirmeyi içerdiğini söyledi.
Gelecek İçin Pakt‘ın silahsızlanma konusunda önemli adımlar içerdiğini belirtti. Bunlara, on yıldan uzun bir süredir nükleer silahsızlanma konusunda ilk çok taraflı anlaşma ve uzayın silahlandırılması ve ölümcül otonom silahların kullanımıyla ilgili adımlar da dahildir.
“Her alanda barışa ihtiyacımız var” dedi.
“Gazze’de derhal ateşkes sağlanması, tüm rehinelerin derhal ve koşulsuz serbest bırakılması, insani yardımların engelsiz bir şekilde etkili bir şekilde ulaştırılmasıyla barışa ihtiyacımız var ve işgali sona erdirmek ve iki devletli çözümü tesis etmek için geri döndürülemez ilerleme kaydetmemiz gerekiyor; bu, yakın zamanda BM Genel Kurulu kararıyla bir kez daha teyit edildi”
Lübnan’da da barışa ihtiyaç var; düşmanlıkların derhal durdurulması ve BM Güvenlik Konseyi’nin 1701 (2006) sayılı kararının tam olarak uygulanması gerekiyor.
“Ukrayna’da barışa ihtiyacımız var. BM Şartı, uluslararası hukuk ve Genel Kurul kararları doğrultusunda adil bir barışa” diye devam etti.
“Sudan’da barışa ihtiyacımız var; tüm taraflar silahlarını susturmalı ve sürdürülebilir barışa doğru bir yolda ilerlemelidir.”
Genel Sekreter, bunların, kendisinin Eylül 2024 ayında BM Genel Kurulu’nun Üst Düzey Oturumuna verdiği mesajlarla aynı olduğunu hatırlattı.
“Ne yazık ki, bunlar burada ve şimdi geçerliliğini koruyor” dedi. “Her yerde, BM Şartı’nın değerlerini, hukukun üstünlüğünü ve tüm Devletlerin egemenlik, toprak bütünlüğü ve siyasi bağımsızlık ilkelerini savunmalıyız” dedi.
Kaynak: BM Haberleri, Rusya Kazan, New York, 24 Ekim 2024.
Editör Notu: BRICS; Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’nın ekonomilerini kastetmek için kullanılır. BRICS, bu ülkelerin İngilizce isimlerinin baş harflerinden oluşur (Brasil, Russia, India, China, South Africa).
