ChatGPT neden Hükümetlerin radarında?

Yapay zekaya dayalı sohbet robotu ChatGPT’ nin kişisel veri kurallarını ihlal ettiği gerekçesiyle İtalya’da yasaklanmasının ardından Almanya’da da yasaklanabileceği konuşuluyor. Peki hükümetleri bu kararı almaya iten sebepler neler?

Yeni versiyonuyla beraber adından sıkça söz ettiren sohbet robotu ChatGPT, bu kez hükümetler tarafından getirilebilecek erişim engelleriyle gündemde. ABD merkezli OpenAI tarafından geliştirilen sohbet robotu, bugünlerde ulusal veri koruma ajanslarının hedefinde bulunuyor.

Sorularınıza cevap veren, matematik denklemlerini çözen, çeviri yapan, basit metinler yazan, kodlama yapan ve size tavsiyelerde bulunan bu “kişisel asistan” gerçekten tehlikeli mi? Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Hüseyin Can Aksoy, olası riskleri 24 Saat Gazetesi’ne değerlendirdi.

“Kullanıcıların yaşını gözeten bir sınır yok”

ChatGPT’nin temelini oluşturan algoritmalarda kullanılmak üzere kullanıcıların sohbet verilerinin yanı sıra aleni nitelikteki kişisel verilerinin de işlendiğini söyleyen Aksoy, sözlerine şu ifadelerle devam etti:

“Uygulamaya erişim bakımından kullanıcıların yaşını gözeten bir sınır getirmiyor. Yani her yaştan kullanıcı ChatGPT’yi kullanabiliyor.”

Bu noktada iki temel sorunun ortaya çıktığını ifade eden Aksoy, bu sorunları, “Birincisi, algoritmayı eğitmek için işlenen verinin miktarının büyüklüğü ve ChatGPT’nin bu miktarda kişisel veriyi işlemek bakımından meşru bir dayanağının bulunmaması. Diğer mesele ise çocukların korunmasına ilişkin özel ihtiyacın göz ardı edilmesi” olarak açıkladı.

“Türkiye’de de yaptırım uygulanabilir”

Aksoy, “Türkiye’deki veri koruma mevzuatı AB mevzuatını esas alıyor. Aynı şekilde Kişisel Verileri Koruma Kurumu da AB uygulamalarını dikkatle takip ediyor. O nedenle, ChatGPT’ye Türkiye’de de yaptırım uygulanması söz konusu olabilir. Özellikle AB ülkelerindeki genel eğilim ChatGPT’ye yaptırım uygulamak yönünde olursa, KVKK’nın resen inceleme yapması ve idari para cezasına hükmetmesi çok olası görünüyor” dedi.

Çanlar “ChatGPT” için çalıyor

İtalya Verileri Koruma Ajansı 1 Nisan 2023’te kullanıcıların kişisel verilerini yasa dışı şekilde topladığını belirttiği ChatGPT’ye geçici erişim engeli getirmişti. Algoritmasını geliştirebilmek için kullanıcı verilerini toplayan sohbet robotunun yasal bir dayanağı olmadığının belirtildiği kararda, verilerin toplanma şekli konusunda kullanıcılara şeffaf davranılmaması da erişim engelinin gerekçeleri arasındaydı.

Verilen durdurma kararında “OpenAI tarafından yayımlanan kullanım şartlarına göre 13 yaşın üzerindeki kişiler hedeflense de kullanıcıların yaşını doğrulamak için herhangi bir filtrenin olmadığına” da yer verilmişti.

Alman Hükümeti’nin kişisel verilerin korunması ve bilgi özgürlüğünden sorumlu görevlisi Ulrich Kelber de ChatGPT’yi engelleyebileceklerini duyurdu.

Fransa ve İrlanda’da da yetkililer İtalyan ajansıyla irtibatta olduklarını belirttiler.
Kanada Gizlilik Denetleme Ofisi ise ChatGPT hakkında gelen “kişisel verilen izinsiz olarak toplanması, kullanılması ve ifşa edilmesi” şikâyeti üzerine soruşturma başlattı.

Diğer yandan OpenAI; Çin, Kuzey Kore, İran ve Rusya gibi internet sansürünün sık uygulandığı ülkelerde kullanıcıların uygulamaya kaydolmasına izin vermedi.

ChatGPT kendini nasıl savunuyor?

İtalya’daki erişim engeli kararını sorduğumuz ChatGPT, durumun ifade özgürlüğüne müdahale olarak da algılanabileceğini söyleyerek şu cevabı verdi:

“Erişim engellerinin yasal dayanağı ve uygulanma şekli önemlidir. İtalya’da, bir mahkeme kararı olmadan internet sitelerine erişimi engellemek yasal değildir. Ayrıca, engellerin sadece yasadışı faaliyetleri önlemek amacıyla kullanılması gerektiğini ve ifade özgürlüğünü sınırlandırmaması gerektiğini de hatırlatmakta fayda var.

Bu tür engellerin doğru şekilde uygulanması için, yasal çerçevenin net olması ve engellerin keyfi olarak kullanılmaması gerekiyor. Ayrıca, ifade özgürlüğünü korumak ve internet erişimini özgür bir şekilde kullanmak önemlidir.”

“Yapay zekâ endişelendiriyor”

“Yapay zekâ teknolojisiyle ilgili olarak artan endişeler var. Bu endişeler, özellikle etik sorunlar ve yapay zekâ modellerinin toplumsal etkisiyle ilgili konuları içeriyor. Bu nedenle, yapay zekâ teknolojisi ve uygulamalarının düzenlenmesi, etik ilkelerin belirlenmesi ve toplumsal etkisinin değerlendirilmesi önemlidir.”

“Veriler kamuya açık kaynaktan toplanıyor”

“ChatGPT, eğitim verileri olarak büyük miktarda metin belgesi kullanır ve bu verilerin çoğu, İnternet’teki kamuya açık kaynaklardan toplanmıştır. Veri setleri oluşturulurken, kullanılan verilerin kaynakları hakkında bilgi vermek ve verilerin nasıl kullanıldığını açıklamak önemlidir. ChatGPT’nin verileri kullanma konusunda şeffaf olup olmadığı konusunda bir değerlendirme yapmak için, ChatGPT’nin verilerinin kaynaklarının ve kullanımının nasıl belgelendiğine bakmak gerekiyor.”

Google’dan rakip sohbet botu

Öte yandan Google da ChatGPT’ye rakip olarak geliştirdiği “Bard” adlı yapay zekâ sohbet robotunu kullanıma sundu. Bard da ChatGPT gibi metin tabanlı çıktılar veriyor. Uygulamaya henüz yalnızca ABD ve İngiltere’deki kullanıcılar erişebiliyor.

Kaynak: Bilgesu Erdem, 24 Saat Gazetesi, 14 Nisan 2023