Covid-19 Salgını Ekim 2021 Değerlendirme Raporu
Covid-19’da Salgınında, Ekim 2021 ayı sonu itibarıyla Türkiye ve Dünyada durum Değerlendirme Raporu
Çin’in Wuhan kentinde Aralık 2019 tarihinde ortaya çıkan ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından 11 Mart 2020 tarihinde Pandemi ilan edilen Koronavirüs (Covid-19), 2020 yılı boyunca sürdü. 2021 yılının 31 Ekim tarihine kadar Dünyadaki tüm ülkelerin sağlığını, eğitimini, adaletini, güvenliğini, yönetimlerini ve ekonomilerini etkilemeye hala devam ediyor.
Birleşmiş Milletler (BM) ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) liderliğinde sürdürülen “Aşı Çalışmaları”nda önemli buluşlar sayesinde Dünya nüfusunun büyük bir çoğunluğu aşılandı. DSÖ’nün acil kullanım onayı verdiği 8 aşı ile bazı Dünya ülkelerinin ürettiği ve kendi milli kuruluşlarının onayını alan aşılar da hem kendi ülkelerinde hem de diğer ülkelerde kullanılmaktadır.
DSÖ’nün hedefi, her ülkeyi Eylül 2021 ayı sonuna kadar nüfusunun en az % 10’unu, bu yılın sonuna kadar en az % 40’ını ve gelecek yılın ortasına kadar % 70’inin aşılaması için çalışılmaktadır. DSÖ’nün belirlediği hedefler doğrultusunda zengin ülkelerde hedefler aşılmıştır. Ancak, azgelişmiş ve ekonomik yönden güçsüz ülkelerde aşılama oranı % 4’ün altında kalmıştır. Küresel olarak uygulanan tüm dozların % 4’ünden azı Afrika’da olmuştur. Afrika Kıta nüfusunun sadece % 3,6’sı aşılanabilmiştir.
Dünyada ve Türkiye’de 31 Ekim 2021 tarihi itibariyle yapılan Covid-19 aşısı
Dünya genelinde 185 ülkede 01 Kasım 2021 tarihi itibariyle, Covid-19 salgını nedeniyle aşıya başlanmasından bu yana, Dünya genelinde 7.07 milyar dozdan fazla koronavirüs aşısı yapıldı. 01 Kasım 2021 tarihi itibariyle günlük yapılan doz aşı miktarı 26.65 milyon oldu. Dünya nüfusunun % 49,5’i en az bir doz COVID-19 aşısı oldu. Düşük gelirli ülkelerdeki insanların sadece % 3,6’sı en az bir doz aşı oldu.
Covid-19 aşı verilerinin derlendiği “Ourworldindata.org” sitesinin 01 Kasım 2021 tarihli verilerine göre Dünyanın en yüksek aşı yapılan ilk 10 ülkesi;
Çin 2 milyar 27 milyon dozla ilk sırada yer alırken, Hindistan 1 milyar 6 milyon dozla ikinci, 3. Avrupa Birliği ülkeleri ise 588 milyon dozla üçüncü sıraya yerleşti, 4. ABD 422 milyon 7 bin doz. 5. Brezilya 272 milyon 67 bin doz. 6. Japonya 186 milyon 742 bin doz. 7. Endonezya, 193 milyon 36 bin doz. 8. Meksika, 118 milyon 56 bin doz 9. Türkiye, 116 milyon 486 bin doz ve 10. Almanya, 111 milyon 159 bin doz aşı yapıldı.
Türkiye’de ise Sağlık Bakanlığı’nın “covid19asi.saglik.gov.tr” adresinde yer alan anlık verilere göre, 01 Kasım 2021 tarihi itibarıyla; Türkiye, Dünyada en çok aşı yapılan 9. Ülke. Türkiye’de bugüne kadar 116 milyon 486 bin 234 doz aşı yapıldı.
Ülke genelinde 55 milyon 437 bin 166 kişiye ilk doz, 48 milyon 758 bin 456 ikinci doz ve 11 milyon 177 bin 957 kişiye üçüncü doz aşı uygulandı.
Covid-19 aşılarının üretim ve uygulama işlemleri, en yüksek gelire sahip ülke nüfusunun, en düşük gelire sahip olanlara oranla 20 kat daha hızla aşılanmış olması aşılara erişim konusunda eşitsizlik yaşandığını ortaya koydu.
Hangi aşılar için onay verildi
Dünyada umut veren 100’e yakın farklı aşının geliştirilme çalışması merakla takip edilmektedir. Dünya genelinde özellikle gelişmiş ülkelerin Dünyaca kabul edilen kontrol merkezlerinden (CDC, ECDC vb) bu zamana kadar toplam 12 aşı onay aldı. Ayrıca, çeşitli ülkelerin kendi Sağlık Bakanlıkları ve ilgili kuruluşlarından aldığı onaylarla aşılamalarda yapılmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü, 8 aşı için “Acil Aşı Kullanım Onayı” vermiştir; ABD’li Pfizer ve Alman Biontech; ABD’li Moderna Biyoteknoloji ve Jonhson&Johnson; İngiltere ve Hindistan Oxford-Astrazeneca; Çin Sinopharm ve Sinovac’tır.
Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca’nın açıklaması ile “Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumumuz yaptığı inceleme ve değerlendirmeler sonunda Sputnik V aşısının acil kullanımına onay vermiştir.” Böylece Türkiye’de kullanılan Çin Sinovac, Alman Biontech aşılarının yanı sıra üçüncü aşı olarak Sputnik V aşısı da ülkemizde kullanıma girmiştir. Ancak Sputnik V aşısı uygulamaya konulmamaştır.
Türkiye’de devam eden 18 yerli aşı çalışması var. Bu çalışmalar içerisinde Erciyes Üniversitesi ile Sağlık Bakanlığı Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı iş birliğiyle geliştirilen yeni tip koronavirüs (Kovid-19) aşısı “Turkovac“. İnaktif bir aşı olan Turkovac’ın Faz-1 çalışması ilk önce 44 gönüllü üzerinde yapılmıştı. Ardından Şubat 2021’de Faz-2 çalışmalarına başlandı. Bu aşamada 250 gönüllüye aşı uygulaması 9 Nisan 2021’de tamamlandı. Daha sonra raporlama çalışmalarına geçildi. 23 Haziran 2021’de Ankara Şehir Hastanesi’nde Faz-3 çalışmaları hız kazandı. Bu aşama ise kullanım öncesi son basamak…
Covid-19 pandemisinin ortaya çıkışıyla birlikte 2020’nin başlarında Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı ile Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, yerli Covid-19 aşısının geliştirilebilmesi için yaklaşık 15 projeyi destekledi.
Acil kullanım onayı aşamasına gelen Turkovac çalışmasında şu ana dek yan etki görülmediğini bildiren yetkililer, Kasım veya Aralık ayında kullanıma girmesi planlanan Turkovac’ın Sinovac’dan daha etkin olduğu saptandı.
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu tarafından Covid-19’a karşı ilaç geliştirilmesine yönelik 7 proje destekleniyor. Bunların arasında var olan ilaçların koronavirüse karşı denenmesinin yanı sıra yeni moleküllerin araştırılması, koruyucu antikorların geliştirilmesi veya hastalığın ağır seyrini azaltmaya yönelik ilaç çalışmaları da bulunuyor. Ankara Üniversitesi’nde yürütülen bir çalışmada var olan ilaç molekülleri arasında 5 tanesinin Covid-19’a karşı etkili olduğu laboratuvar denemelerinde gösterildi. Klinik çalışma yapabilmek için yeterli verisi olan ilaçlar gönüllü denemelerine geçti.
Bazı Ülkeler ve kullandıkları COVID-19 Aşı çeşitleri
| Ülke Adı | Aşılar |
| A.B.D. | Johnson&Johnson, Moderna, Pfizer/BioNTech |
| Almanya | Johnson&Johnson, Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech |
| Birleşik Krallık | Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech |
| Belçika | Johnson&Johnson, Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech |
| Brezilya | Johnson&Johnson, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech, Sinovac |
| Çin | CanSino, Sinopharm/Pekin, Sinopharm/Wuhan, Sinovac, ZF2001 |
| Endonezya | Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech, Sinopharm/Pekin, Sinovac |
| Fransa | Johnson&Johnson, Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech |
| Güney Afrika | Johnson&Johnson, Pfizer/BioNTech |
| Güney Kore | Johnson&Johnson, Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech |
| Hindistan | Covaxin, Oxford/AstraZeneca, Sputnik V |
| İspanya | Johnson&Johnson, Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech |
| İran | COVIran Barekat, Covaxin, Oxford/AstraZeneca, Sinopharm/Pekin, Soberana02, Sputnik V |
| İtalya | Johnson&Johnson, Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech |
| Japonya | Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech |
| Kanada | Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech |
| Kolombiya | Johnson&Johnson, Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech, Sinovac |
| Küba | Abdala, Soberana02 |
| Mısır | Johnson&Johnson, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech, Sinopharm/Pekin, Sinovac, Sputnik V |
| Suriye | Johnson&Johnson, Oxford/AstraZeneca, Sinopharm/Pekin, Sinovac, Sputnik Light, Sputnik V |
| Türkiye | Pfizer/BioNTech, Sinovac |
| Uganda | Johnson&Johnson, Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech, Sinovac |
(Kaynak: Ülkelere göre aşı kaynak bilgileri, https://ourworldindata.org/covid-vaccinations)
Dünyada Covid-19’un 31 Ekim 2021 tarihindeki son durumu
- Dünyada toplam vaka sayısı: 247.403.525
- Yaşamını yitirenlerin toplam sayısı: 5.014.266
- İyileşenlerin toplam sayısı: 224.077.514
- Dünyada halen aktif vaka sayısı: 18.311.745
(Kaynak: Worldometers.info-ABD John Hopkins Üniversitesi-31 Ekim 2021)
Türkiye’de Covid-19’un, 31 Ekim 2021 tarihindeki son durumu
Sağlık Bakanlığı’nca, 11 Mart 2020 tarihinde yapılan ilk Koronavirüs (Covid-19) salgın açıklamasından, 31 Ekim 2021 tarihine geçen süredeki durum;
- Toplam vaka sayısı: 8.032.988
- Yaşamını yitirenlerin sayısı: 70.611
- İyileşenlerin sayısı: 7.490.125
- Yaşamını yitiren toplam Sağlık Çalışanı: 491
(Kaynak: Sağlık Bakanlığı ve TTB Web sitesi: 31 Ekim 2021)
2021 yılı ilk 10 ayında (Ocak-Ekim 2021) Covid-19 salgınında durum
- Dünyada toplam vaka sayısı: 163.495.974
- Yaşamını yitirenlerin toplam sayısı 3.186.399
- İyileşenlerin toplam sayısı: 164.671.134
- Dünyada halen aktif vaka sayısı: 18.311.745
- – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
- Türkiye’de toplam vaka sayısı: 5.824.336
- Yaşamını yitirenlerin sayısı: 49.730
- İyileşenlerin sayısı: 5.389.475
- Yaşamını yitiren Sağlık Çalışanı sayısı: 186
Sağlık Bakanlığı’nın resmi açıklamaları ışığında web sitesinde 2021 yılı içerisinde aylara göre en fazla yaşamını yitirenlerin sayısı Ocak ayında 5.112; Nisan ayında 8.594; Mayıs ayında 7.396; Ağustos ayında 5.378, Eylül ayında 7.344 ve Ekim ayında 6.557 oldu.
Covid-19 Salgını; 30 Eylül 2021’de toplam vaka ve vefat oranları en yüksek Ülkeler
Ülke Vaka Sayısı Vefat Eden Sayısı
- ABD 46.815.210 766.266
- Hindistan 34.285.551 458.470
- Brezilya 21.810.855 607.824
- İngiltere 9.057.629 140.632
- Rusya 8.513.790 238.538
- Türkiye 8.032.988 70.611
- Fransa 7.166.877 117.683
- İran 5.924.638 126.303
- Arjantin 5.288.259 115.942
- İspanya 5.011.148 87.368
- Kolombiya 5.000.677 127.258
- İtalya 4.771.964 132.100
- Almanya 4.607.958 96.259
- Endonezya 4.244.358 143.405
- Meksika 3.805.765 288.276
Bilgileri Derleyen ve Yazan Bekir Metin, Ankara, 03 Kasım 2021
Geçmiş Dönem Raporları
Dünyada ve Türkiye’de Covid-19 Salgını Eylül 2021 sonu Değerlendirme Raporu
Yararlanılan Kaynaklar:
Bloomberg HT: www.bloomberght.com/kuresel-asi-gunlugu-2272325; Erişim tarihi: 1.11.2021
Dünya Data: https://ourworldindata.org/covid-vaccinations Erişim tarihi: 1.11.2021
Worldometer www.worldometers.info/coronavirus – 31 Ekim 2021
Worldometers.info ve ABD John Hopkins Üniversitesi-31 Ekim 2021
Sağlık Bakanlığı (www.saglik.gov.tr) ve TTB Web sitesi (www.ttb.org.tr): 31 Ekim 2021
Dünya Sağlık Haberleri (www.healthworldnews.net) 1.11.2021
