Covid-19 Salgını: Mart 2022 Değerlendirme Raporu
2 Nisan 2022 tarihi itibariyle Dünya genelinde 11,29 milyar dozdan fazla koronavirüs aşısı yapıldı. Ortalama her gün yapılan günlük doz aşı miktarı 18,7 milyon oldu. Dünya nüfusunun yüzde 64,5’i en az bir doz COVID-19 aşısı oldu. Düşük gelirli ülkelerdeki insanların sadece yüzde 14,5’i en az bir doz aşı oldu.
2 Nisan 2022 tarihi itibariyle Dünya genelinde 11,29 milyar dozdan fazla koronavirüs aşısı yapıldı. Ortalama her gün yapılan günlük doz aşı miktarı 18,7 milyon oldu. Dünya nüfusunun yüzde 64,5’i en az bir doz COVID-19 aşısı oldu. Düşük gelirli ülkelerdeki insanların sadece yüzde 14,5’i en az bir doz aşı oldu.
Aralık 2019 tarihinde Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından 11 Mart 2020 tarihinde Pandemi ilan edilen Koronavirüs (Covid-19), 31 Mart 2022 tarihine kadar Dünyada ve Türkiye’de; tüm ülkelerin sağlığını, eğitimini, adaletini, güvenliğini, yönetimlerini ve ekonomilerini etkilemeye hala devam ediyor.
DSÖ liderliğinde sürdürülen “aşı çalışmaları” nda erken keşfedilen aşı buluşları sayesinde Dünyada yaşayan toplam 7,9 milyar nüfusa, 11 milyar 290 milyondan fazla doz aşı yapıldı.
DSÖ, 10 aşıya acil kullanım onayı verdi. Ayrıca, bazı ülkelerinin ürettiği ve kendi milli kuruluşlarının onayını alan aşılar da kullanılmaktadır.
Mart itibarıyla yapılan Covid-19 aşısı
Covid-19 salgınına karşı alınan en önemli tedbirin başında aşı gelir. 2 Nisan 2022 tarihi itibariyle Dünya genelinde 11,29 milyar dozdan fazla koronavirüs aşısı yapıldı. Ortalama her gün yapılan günlük doz aşı miktarı 18,7 milyon oldu. Dünya nüfusunun yüzde 64,5’i en az bir doz COVID-19 aşısı oldu. Düşük gelirli ülkelerdeki insanların sadece yüzde 14,5’i en az bir doz aşı oldu.
Covid-19 aşı verilerinin derlendiği “Ourworldindata.org” sitesinin 31 Mart 2022 tarihinde Dünyanın en yüksek aşı yapılan ilk 10 ülkesi;
1. sırada Çin 3 milyar 270 milyon doz, 2. Hindistan 1 milyar 846 milyon doz, 3. Avrupa Birliği ülkeleri 1 milyar 193 milyon doz, 4. ABD 559 milyon 792 bin doz, 5. Brezilya 415 milyon 350 bin doz, 6. Endonezya 380 milyon 496 bin doz, 7. Pakistan 237 milyon 931 bin doz, 8. Meksika 192 milyon 718 bin doz, 9. Almanya 172 milyon 113 bin doz ve 10. Rusya’da 164 milyon 102 bin ve doz aşı yapıldı. (https://coronavirus.jhu.edu/map.html)
Türkiye ise 31 Mart 2022 tarihi itibariyle Sağlık Bakanlığı verilerine göre toplam doz aşı miktarı 146 milyon 996 bin. (https://covid19.saglik.gov.tr/)
Ülke genelinde 57 milyon 781 bin 315 kişiye ilk doz, 52 milyon 977 bin 660 ikinci doz ve 27 milyon 634 bin 47 kişiye üçüncü doz aşı uygulandı.
Onay verilen aşı ve ilaçlar
Dünya genelinde özellikle gelişmiş ülkelerin bulaşıcı hastalıklarla ilgili kontrol merkezlerinden (CDC, ECDC vb) bu zamana kadar toplam 15 aşı onay aldı. Ayrıca, çeşitli ülkelerin Sağlık Bakanlıkları ve ilgili kuruluşlarından aldığı onaylarla da izin verilen aşılara da kullanım hakkı verilmiştir.
ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), İngiltere’de MHRA ve son olarak, 27 Ocak 2022 tarihinde Avrupa Birliği İnsan Sağlığı Komitesi (CHMP) tarafından Pfizer’ın geliştirdiği antiviral Covid-19 hapı Paxlovid’e acil kullanım izni verdi. FDA’nın ilk onay verdiği Covid-19 hapı, 5 gün boyunca toplam 30 adet şeklinde kullanılacaktır
“Acil aşı kullanım onayı”
DSÖ, ilk olarak 31 Aralık 2020’de Pfizer-BioNTech firmasının ürettiği Covid-19 aşısına, daha sonra Oxford-AstraZeneca’ya, AstraZeneca’nın aşı üreticisi Hindistan Serum Enstitüsünün (SII) ürettiği aşıya, Moderna, Johnson & Johnson ve Çin’in Sinopharm firmasının ürettiği aşılara acil kullanım onayı vermişti.
Son olarak 1 Haziran 2021 tarihinde Türkiye’de de kullanılan Çin’in geliştirdiği yeni Sinovac aşısı, 3 Kasım 2021’de Hindistan’da üretilen Covaxin aşısı ve 17 Aralık 2021’de yine Hindistan’da üretilen Covovax’ın aşısına acil kullanımına onay vermişti.
DSÖ, 20 Aralık 2021 tarihinde, ABD’de bulunan Novavax firmasının ürettiği “Nuvaxovid” adlı yeni tip koronavirüse (Covid-19) karşı kullanılan 10. Covid-19 aşısına da acil kullanım onayı verildi.
Türkiye’de aşı üretimi
Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) desteği ile geliştirilen ilk yerli inaktif COVID-19 aşısı TURKOVAC’a, Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) tarafından yapılan bilimsel inceleme sonucunda “Acil Kullanım Onayı” verildi.
22 Haziran 2021’de Faz-3 çalışmaları başlatılan ve 41 merkezde çalışmaları devam eden TURKOVAC için 25 Kasım 2021’de TİTCK’ya Acil Kullanım Onayı başvurusunda bulunulmuştu. Acil Kullanım Onayı Değerlendirme Komisyonu; uluslararası eczacılık standartlarında bilimsel verileri değerlendirerek, TURKOVAC’ın acil kullanım onayı almasına karar verdi.
AR-GE’den ürüne kadar her aşaması ülkemizde ve ülkemiz bilim insanlarınca geliştirilen ve Acil Kullanım Onayını alan ilk yerli COVID-19 aşısı olarak tarihe geçen “TURKOVAC” aşısı 81 İl’de özellikle Devlet Hastanelerinde tercihini bu aşıdan yana kullanan vatandaşlarımıza vurulmaya başlandı.
Mart sonunda Dünyada Covid-19
- Dünyada toplam vaka sayısı: 487.924.095
- Yaşamını yitirenlerin toplam sayısı: 6.165.051
- İyileşenlerin toplam sayısı: 422.844.642
- Dünyada halen aktif vaka sayısı: 58.914.402
Mart sonunda Türkiye’de Covid-19
Sağlık Bakanlığı’nca, 11 Mart 2020 tarihinde yapılan ilk Koronavirüs (Covid-19) salgın açıklamasından, 31 Mart 2022 tarihine geçen süredeki durum;
- Toplam vaka sayısı: 14.846.224
- Yaşamını yitirenlerin sayısı: 97.977
- İyileşenlerin sayısı: 14.515.495
- Yaşamını yitiren toplam Sağlık Çalışanı: 554
2022 Mart ayında Covid-19 salgınında Dünya’da durum
- Dünyada toplam vaka sayısı: 51.358.396
- Yaşamını yitirenlerin toplam sayısı 193.753
- İyileşenlerin toplam sayısı: 55.579.470
- Dünyada halen aktif vaka sayısı: 58.914.402
2022 Mart ayında Covid-19 salgınında Türkiye’de durum
- Türkiye’de toplam vaka sayısı: 821.043
- Yaşamını yitirenlerin sayısı: 3.745
- İyileşenlerin sayısı: 1.226.143
- Yaşamını yitiren Sağlık Çalışanı sayısı: 4
Türkiye’de 2020-2022 Yılları arasında vaka ve vefat sayıları
Aylar Vaka Sayısı Vefat Sayısı
Mart – Aralık 2020 2.208.652 20.881
Ocak – Aralık 2021 7.273.898 61.480
O c a k 2022 2.080.071 5.055
Ş u b a t 2022 2.462.560 6.816
M a r t 2022 821.043 3.745
——————————————————————————–
2020-2022 Yılları 14.846.224 97.977
Covid-19 Salgını; 31 Mart 2022’de toplam vaka ve vefat oranları en yüksek Ülkeler
Ülke Vaka Sayısı Vefat Eden Sayısı
- ABD 81.751.308 1.006.582
- Hindistan 43.024.440 521.159
- Brezilya 29.916.104 659.570
- Fransa 25.614.843 142.273
- Almanya 21.178.950 129.983
- İngiltere 21.147.425 165.379
- Rusya 17.842.925 368.722
- Türkiye 14.846.224 97.977
- İtalya 14.642.354 159.383
- Güney Kore 13.095.631 16.230
- İspanya 11.508.309 102.392
- Vietnam 9.472.254 42.454
- Arjantin 9.035.127 127.997
- Hollanda 7.859.274 21.987
- İran 7.162.220 140.204
Bilgileri Derleyen ve Yazan Bekir Metin, Ankara, 03 Nisan 2022
Geçmiş Dönem Raporları
Dünyada ve Türkiye’de Covid-19 Salgını Şubat 2022 sonu Değerlendirme Raporu
Dünyada ve Türkiye’de Covid-19 Salgını Ocak 2022 sonu Değerlendirme Raporu
Dünyada ve Türkiye’de Covid-19 Salgını Aralık 2021 sonu Değerlendirme Raporu
Yararlanılan Kaynaklar:
Dünya Data: https://ourworldindata.org/covid-vaccinations Erişim tarihi: 31.3.2022
Worldometer www.worldometers.info/coronavirus – Erişim tarihi: 31.3.2022
ABD John Hopkins Üniversitesi https://coronavirus.jhu.edu/map.html – Erişim tarihi: 31 Mart 2022
Sağlık Bakanlığı (www.saglik.gov.tr) ve TTB Web sitesi (www.ttb.org.tr): 31.3.2022
Dünya Sağlık Haberleri (www.healthworldnews.net) Erişim tarihi: 31.3.2022
ECDC: https://vaccinetracker.ecdc.europa.eu/public/extensions/COVID-19/vaccine-tracker.html#uptake-tab Erişim tarihi: 31.3.2022
