Daha Güvenli bir Toplum için Assistance Avrupa Birliği Projesi
Günümüzde iklim değişikliğinin etkisiyle artış gösteren afetler başta olmak üzere doğa ve insan kaynaklı afetlerde (büyük seller, orman yangınları, depremler, terörist saldırılar, ulaşım ve endüstriyel kazalar vb.) itfaiye, sağlık, kurtarma ve emniyet gibi ilk müdahale ekipleri, birbirleri ile işbirliği yapmak, teknolojiden en iyi şekilde yararlanmak ve güvenli bir ortamda çalışmak durumundadır.
Bu tür büyük afetlerin, Avrupa Birliğine üye devletlerin genel yaşantısında ve halkın sosyal refahı üzerinde son derece olumsuz sonuçlara yol açabilir. Ayrıca, bu tür olaylara müdahale eden olay yerindeki ilk müdahale organizasyonunda görev yapan çalışanlarda beklenmedik ciddi tehlikelere ve tehditlere maruz kalabilir.
Avrupa Komisyonu’nun Güvenli Toplumların alt başlığı Afete Dayanıklı Toplumlar Horizon 2020 Programı kapsamında finanse edilen uluslararası bir proje olan ASSISTANCE, 8 ülkeden 19 partner ile birlikte hazırlanarak bu sorunlara daha etkili çözümler bulmak amacıyla 2019 yılından bu yana devam etmektedir. Bu süre içerisinde geliştirilen teknolojiler ve eğitim platformlarının denemeleri yapılarak 2022 yılı içerisinde proje sonuçlanacaktır. İspanya’nın Valencia Politeknik Üniversitesi koordinatörlüğünde farklı ülkelerden yazılımcılar, elektrik elektronik mühendisleri, itfaiye, kurtarma, polis ve sağlık ekiplerinin yer aldığı bu projede ülkemiz adına yer alan Acil Afet Ambulans Hekimleri Derneği (AAHD), aynı zamanda projedeki tek sağlık ekibidir. Gelecekte Avrupa ülkelerinde afet ve acil durumlarda kullanılacak yeni teknolojilerin geliştirilmesi çalışmalarında ülkemizden de bir STK’nın yer alıyor olması bu açıdan son derece önemlidir.
ASSISTANCE projesinin tam açılımı “İlk Müdahale Ekiplerinin Kapasitelerini Artırmak ve Güvenliklerini Geliştirmek için Uyarlanmış Durumsal Farkındalık Araçları ve Özel Olarak Hazırlanmış Eğitim Müfredatı” dır. Bu amaçla ASSISTANCE projesi, İnsansız Hava Araçları (UAV), Akıllı Giyilebilir Sensörler, ilk müdahale ekiplerine özel veri ihtiyaçlarını karşılamak için sensörlerle donatılmış robotlar ve drone sürülerini (drone swarms) geliştirecek yenilikçi modüller oluşturarak işlerin daha verimli ve güvenli bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlayacak teknolojileri yaratmayı hedeflemektedir.
Ayrıca, proje, ilk müdahalecilerin yeteneklerini ve durumsal farkındalıklarını artırarak daha güvenli ortamlarda çalışmalarını sağlayacak Sanal Gerçeklik (Virtual Reality), Karma Gerçeklik (Mix Reality) ve Artırılmış Gerçeklik (Artificial Reality) kullanımına dayalı gelişmiş bir Avrupa eğitim ağı oluşturmayı hedeflemektedir.
ASSISTANCE projesi aşağıdaki hedeflerin gerçekleştirilmesiyle sağlanacaktır:
1.İlk müdahalecilerin (itfaiye, sağlık, kurtarma ve emniyet) yeteneklerini artırmak için insansız platformlara veya giyilebilir ekipmanlarına entegre edilen sensörlerle onların ihtiyaç ve tercihlerini öğrenmek.
- Doğal veya insan kaynaklı büyük bir afete müdahale sırasında işbirliği yapan farklı türdeki ilk müdahale organizasyonlarının İnsansız Hava Araçları, Robotlar ve drone sürüleri ile yenilikçi modüllerin entegrasyonu dahil olmak üzere, özel bilgi ihtiyaçlarına uyarlanabilen yeni bir Durumsal Farkındalık platformu geliştirmek.
- Olay türünün özelliklerine ve farklı ilk müdahale ekiplerinin ihtiyaçlarına için uyarlanmış bir dizi eğitim müfredatı ile Sanal Gerçeklik (VR), Karma Gerçeklik (MR) ve Artırılmış Gerçeklik (AR) tabanlı gelişmiş bir eğitim ağının çekirdeğini oluşturmak.
- Afetin etkisini azaltma amaçlı operasyonlar sırasında ilk müdahale ekipleri ve insansız platformların bağlantısını kurmak için alternatif geçici ağ yetenekleri sağlamak.
- Proje sonuçlarını, farklı kuruluşlardan ilk müdahalecileri içerecek olan doğa ve insan kaynaklı afetlere örnek 3 pilot uygulama aracılığıyla kontrollü bir ortamda gerçek koşullar altında maliyet etkin bir şekilde doğrulamak.
- Projenin toplumsal etkisini ölçmek yanında yasal, toplumsal cinsiyet ve etik Avrupa Birliği ilke ve gereksinimlerine uyumu sağlamak, eksiklikleri ve engelleri belirlemek, ilk müdahaleciler için mevcut güvenlik düzeyini iyileştirmek amacıyla politika yapıcılara ve ilk müdahalecilere yönelik somut öneriler geliştirmektir.
Yaklaşık 3 yıldır devam eden proje çalışmaları sırasında öncelikle farklı ülkelerdeki anketler ile ilk müdahalecilerin (itfaiye, sağlık, kurtarma ve emniyet) ihtiyaçları belirlendi, projede yer alan 3 farklı afet ve acil durum senaryosu geliştirildi. Buna göre VR ve AR eğitim platformları hazırlandı. Teknik ekip tarafından insansız araçlar (UHV, drone, robot) için geliştirilmiş yeni sensörler ve ilk müdahaleciler için giyilebilir teknolojiler hazırlandı. Bu cihaz ve sensörlerin her şartta ve birbirleri ile uyumlu bir şekilde çalışabilir, veri aktarabilir olması sağlandı.
Sonuç olarak projenin ilk pilot çalışması önceden planlandığı gibi Türkiye’de İzmir Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığı’na bağlı Yangın ve Doğal Afet Eğitim Merkezi (İYDEM)’nde 24-28 Ocak 2022 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Hazırlanan deprem senaryosu üzerinden İspanya, Hollanda, Polonya, İsveç ve İsviçre’den gelen ekipler ile Acil Afet Ambulans Hekimleri Derneği ve İzmir İtfaiyesine bağlı sağlık ekipleri tatbikat ve eğitimlerde aktif görev aldılar. Fransa ve İtalya’dan projeye katılan teknik partnerlerde uzaktan katılım sağladılar.
İlk günlerdeki hazırlık çalışmalarının ardından pilot çalışmanın ilk uygulamasında, 3 farklı alanda İspanya, Hollanda ve Polonyalı partnerler tarafından geliştirilen Artırılmış Gerçeklik (Augmented Reality) ve Sanal Gerçeklik (Virtual Reality) destekli afet ve acil durum senaryolarına sağlık, itfaiye, kurtarma ve polis ekiplerinin müdahalelerine yönelik eğitimler gerçekleştirildi. İzmir Tınaztepe Üniversitesi Galen Hastanesindeki bu eğitimler sonrasında katılımcılardan geri bildirimler alındı.
Pilot çalışmanın son günü İYDEM’de yapılan tatbikat sırasında, önceden hazırlanan deprem senaryosuna uygun olarak yaralıların enkaz altındaki yerleri uydu sistemleri, yazılım, iletişim sistemleri ve drone’lara yerleştirilen sensörler ve cep telefonlarına indirilen uygulamalar üzerinden tespit edildi. Enkazlara yerleştirilen yaralılara gerekli tıbbi müdahaleleri yapılarak ambulanslar ile alanda kurulan triyaj çadırına nakilleri sağlandı. Ayrıca tatbikat sırasında itfaiye ve kurtarma ekipleri üzerindeki giyilebilir sensörler yardımı ile alandaki kimyasal risklerin belirlenmesi, zor koşullardaki yaralıların özel ekipmanlarla kurtarılması simüle edildi.
Tatbikat boyunca alanda görevli ilk müdahale ekipleri (sağlık, kurtarma, itfaiye ve polis) ile komuta merkezi ve drone pilotları arasında koordineli olarak çalışma gerçekleştirildi. Tatbikat sonunda eğitim ve tatbikata katılan ekip üyeleri ile debrifing yapılarak geliştirilen teknolojik araçlar ve yazılım değerlendirilerek ekip üyelerinin önerileri kayıt altına alındı.
ASSISTANCE projesinin diğer iki pilot çalışması bu yıl içerinde Hollanda’nın Roterdam limanında kimyasal yangın ve İspanya’nın Sevilla şehrinde terör saldırısı senaryoları ile gerçekleştirilerek hazırlanacak sonuç raporu ile proje sonuçlandırılacaktır.
