Dr. Hans Kluge’nin, DSÖ 74. Avrupa Bölge Toplantısında konuştu.

Daha İyi Sağlık İçin Birleşik Eylem – Sözümüz, Şimdi ve Her Zaman

DSÖ Avrupa Bölge Komite Toplantısı Başkanı Profesör Alexandru Rafila, Belçika İcra Kurulu Başkan Yardımcısı, Başbakan Yardımcısı, Bakanlar, Hanımlar ve Beyler,

Bugün burada (29 Ekim 2024, Kopenhag), Kazakistan’ın güzel Astana kentinde muhteşem bir DSÖ Avrupa Bölge Komitesi’nin 1. yıl dönümünde bizimle olduğunuz için size içtenlikle teşekkür etmek istiyorum. Kazakistan’a, Devlet Başkanı Tokayev’in, Hükümetin ve tabii ki özellikle Sağlık Bakanlığı meslektaşlarının muhteşem misafirperverliği için teşekkür etmek istiyorum. Hepimizin bu muhteşem Bölgesel Komite’nin anılarını sonsuza dek saklayacağımızdan eminim.

Hanımefendiler ve beyefendiler, bu yıl çok özel bir Avrupa Bölge Komitesi yılıdır; çünkü yarın, 5 yıl önce beni seçtiğiniz bir dönemin sembolik olarak sonunu ve DSÖ Avrupa Bölge Ofisi için 5 yıllık bir sürecin sembolik olarak başlangıcını simgeliyor.

Bunun biraz yapay görünebileceğini kabul ediyorum, çünkü halefim için tek aday benim. Ancak, 17 Haziran 2024’de Polonya’dan Bayan Ewa Nowacka’nın gayretle başkanlık ettiği Bölgesel Değerlendirme Grubu’na söylediğim gibi, bu yeniden seçimi çok ciddiye alıyorum, 53 Üye Devlet’in hepsiyle olan sözleşmemi 5 yıl öncekiyle aynı kararlılık ve tevazu ile yenilemek için eşsiz bir fırsat olarak görüyorum.

Ben de bir maraton koşucusu olarak, hayattaki en zorlu rakibinizin nihayetinde kendiniz olduğunu biliyorum. Bu yüzden, bayanlar ve baylar, bu yıl görevim sırasında seçilmiş bazı başarılarımı size göstermek için kısa bir filmle başlamayı düşündüm. Ve tabii ki, önünüzde bulunan Bölge Direktörü raporunda ayrıntılı bir faaliyet raporu da var.

Bayanlar ve baylar, son 5 yılda dünyayı ve bu Bölgeyi etkileyen, sağlıkla ilgili derin değişiklikler gördük. İlaçlara erişim eksikliği ve sağlık çalışanı açığı gibi yeni acil öncelikler ortaya çıktı. DSÖ, 2030 yılına kadar dünyanın 10,2 milyon sağlık çalışanı açığı olacağını tahmin ediyor.

Sağlık sistemleri eşi benzeri görülmemiş ölçekte krizlerle karşı karşıya kaldı. COVID-19, yıkıcı depremler ve giderek daha fazla iklim değişikliğinin somut sonuçları: orman yangınları ve kuraklıklar. Sadece bu Bölgede, her yıl 175.000 kişi sıcaktan ölüyor.

Yıkıcı savaşlar nedeniyle jeopolitik denge büyük ölçüde bozuldu. Geçtiğimiz yıl Kazakistan Astana’da bir araya geldiğimizden beri, DSÖ’nün sağlık hizmetlerine yönelik 444 saldırı bildirdiğini asla hayal edemezdik – günde 1’den fazla. Dr. Tedros [Adhanom Ghebreyesus] ve ben, sağlık çalışanlarına ve sağlık tesislerine yönelik her türlü saldırıyı mümkün olan en güçlü şekilde kınamaya devam edeceğiz. Bu durum uluslararası insancıl hukukun çok açık bir ihlalidir.

Bu, DSÖ Avrupa Bölge Ofisi’nin çok hızlı bir şekilde uyum sağlaması gerektiği anlamına da geliyordu. Atanmamın ardından Avrupa Çalışma Programı’nı (EPW) çok hızlı bir şekilde onaylamanız sayesinde bunu başardığımızı söylemekten gurur duyuyorum. EPW, aslında bu mevcut krizleri atlatmak için çok etkili ve çevik bir araç olduğunu kanıtladı.

Sağlık ve refah konusunda önümüzdeki 5 yıl için önerdiğim vizyon, bu köklü değişimlerden ilham alacak, ancak aynı zamanda Bölge Direktörü olarak benim ve DSÖ Avrupa Bölge Ofisi’nin öğrendiği derslerden de ilham alacak.

Öğrenilen en önemli ders hem Üye Devletlerin hem de DSÖ’nün benim çift yönlü yaklaşım dediğim bir yaklaşımla çalışması gerektiğidir. Bu, temel, günlük sağlık hizmetlerini sağlarken mevcut krizleri yönetebilmek ve bir sonrakine daha iyi hazırlanabilmek anlamına gelir.

Vizyonum, başarılı DSÖ Pan-Avrupa Liderlik Akademisi, 3. Kademe aracılığıyla – 6 Aralık’ta başlayıp Bölgemizdeki Başhekimleri (CMO’lar) ve Sağlık Bakanlıklarının üst düzey yöneticilerini hedef alarak – öncelikle acil kriz durumlarında sağlık sistemlerini yönetme becerilerini geliştireceğiz ve ardından Başhekimleri ve üst düzey yöneticilerin başarıları, tavsiyeleri ve hatta başarısızlıkları sürekli olarak paylaşabilecekleri güvenli bir ortam olan bir uygulama topluluğu kuracağız. Roma’daki Sacred Heart Katolik Üniversitesi’nden İtalya’dan Profesör Walter Ricciardi’ye eş çalışma meslektaşım olduğu için teşekkür etmek istiyorum.

Geriye dönüp baktığımızda, kademeli olarak – siz Üye Devletlerle birlikte – 5 Çalışma Yöntemi geliştirdik. Bunları ileriye dönük olarak güçlendirmeye çok kararlıyım.

Birincisi, 53 Üye Devletin her biriyle ister bireysel ister alt bölgesel olsun, yakın ve kalıcı temas halinde olmaktır. Alt bölgesel bir çalışma biçiminin çok iyi bir örneği Küçük Ülkeler Girişimi‘dir. Kıbrıs Sağlık Bakanı Sayın Michael Damianos’a, çocukluk çağı kanserinin önlenmesi ve kontrolü başta olmak üzere içerik açısından çok zengin olan küçük ülkelerin son bakanlar toplantısı için teşekkür etmek istiyorum.

Batı Balkanlar Sağlık ve Refah Yol Haritası da çok güzel bir örnek. Batı Balkan ülkelerinin 5 Başbakanı tarafından 2021 yılında Karadağ’ın güzel Budva kentinde onaylanan bu yol bir ilk.

Bir diğer ilk ise, ilk kez 5 Devlet Başkanı, 5 Cumhurbaşkanı tarafından onaylanan 5 Orta Asya ülkesi için yol haritasının onaylanmasıdır. Tacikistanlı kardeşim Bakan Abdullozoda Jamoliddin Abdullo’ya teşekkür etmek istiyorum. Rahmati kalon, kardeşim, çünkü bunu gerçekten gerçekleştiren ve ardından yine Cumhurbaşkanı Sadyr Japarov’un himayesinde Kırgızistan’ın güzel Bişkek kentinde düzenlenen ilk Orta Asya Uluslararası Sağlık Yatırım Forumu’na katkıda bulunan kişi sizin Cumhurbaşkanınız Emomali Rahmon’du. Oradaki büyük liderliğiniz için size teşekkür etmek istiyorum, Sayın Kırgızistan Sağlık Bakanı Dr. Alimkadır Beyşenaliev.

İkinci çalışma yöntemi: Katılımcı yönetişimi güçlendirmek, DSÖ’nün Üye Devletler tarafından yönetilen bir organizasyon olduğunu her zaman hatırlamak. Bu benim ahlak anlayışımdı, Üye Devletleri dinlemek ve taahhütlerimi yerine getirmek, her zaman DSÖ Avrupa Bölge Komitesi Daimî Komitesi tarafından yönlendirilmek. Profesör Adriana Pistol, ayrıca Lüksemburg’dan Yönetişim Çalışma Grubu Başkanı Dr. Thomas Dentzer ve Ülke Çalışması Alt Grubu Başkanı Dr. Olivia Wigzell’e her zaman orada olduğunuz ve çok akıllıca tavsiyeleriniz için teşekkürler.

Sayın Björn Eriksson, sizinle çalışmaya devam etmekten büyük mutluluk duyuyoruz ve bölgesel girdilerinizin küresel yönetişime katkı sağlamasını garantilemek için Avrupa Yürütme Kurulu üyeleriyle her zaman aynı doğrultuda hareket ediyoruz.

Şimdi Dr. Cathrine Marie Lofthus’un Program, Bütçe ve Yönetim Komitesi Başkanı olmasıyla harika bir fırsatımız var. Cathrine ile ilk tanıştığım zamanı çok iyi hatırlıyorum; “Hans, ben sadece bir tıp doktoru değilim, aynı zamanda bir ekonomistim, bu yüzden rakamlarla oynayamazsın.” demişti. Yani şimdi, Cathrine raporun sağlam olduğunu ve bunu Cenevre’deki Yönetim Kurulu’na ve DSÖ’ye getireceğini söylerse, bundan çok gurur duyarız.

Üçüncü çalışma yöntemi: Örgütsel uyum ve birliğe, her zaman ağabeyim DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros tarafından yönetilen bir DSÖ’ye katkıda bulunmak. G20’de olmak yerine burada olduğunuz için tekrar teşekkür ederim Dr. Tedros. Bu bizim için büyük bir onur ve benim için kişisel olarak büyük bir destek, hafife alınamaz. Ülke Ofisleriyle ve daha da önemlisi diğer bölge direktörleriyle birlikte yatay işbirliğine inanıyoruz.

Aslında, 2 yeni Bölge Direktörü zaten göreve başladı ve DSÖ Afrika Bölgesi’nden Bölge Direktörü seçilen Dr. Faustine Engelbert Ndugulile de geliyor. Çünkü ben her zaman derim ki, bölge direktörünün işi (bir iş tanımı yok) en karmaşık işlerden biridir. Bu yüzden benim yaptığım hataları onlar yapmak zorunda değil.

Ayrıca Birleşmiş Milletler ile de aynı çizgideyiz. 21-22 Kasım 2024’de, Avrupa ve Orta Asya’da sürdürülebilir kalkınma üzerinde çalışan Birleşmiş Milletler Kuruluşlarının Bölge Direktörlerinin 25. [yıllık] inzivasının bu odadaki gururlu ev sahibi olacağım. Bu, New York’taki Devlet Başkanları tarafından yeni kabul edilen Gelecek Paktı’nı takip etmek ve elbette ikinci EPW’nin (EPW2) geliştirilmesine katkıda bulunmak için harika bir fırsat.

Dördüncü [çalışma yöntemi]: cinsel tacize, tacize ve her türlü zorbalığa karşı sıfır tolerans. Bölge Direktörünün personel sağlığı ve refahı konusunda özel girişimini başlattım. Yönetim Kabineme bir koordinatör atadım. Eylem planını başlattık ve yıllık personel sağlığı ve refahı anketi yapan ilk DSÖ büyük ofisi olduk.

Son olarak, beşinci çalışma yöntemi, Belçika büyükelçimiz Bay Willem van der Voorde ile birlikte kampanyaya gittiğimizde Almanya’dan Dr. Thomas Steffen’e verdiğim kişisel bir taahhüttü: titiz mali yönetim. Burada ofiste devraldığım 15 milyon ABD doları borcu temizlediğimiz için çok gururluyum. Üst üste ikinci iki yılda da temiz bir mali bilançomuz var.

Benden sonra kim gelirse gelsin, finansal olarak sağlıklı bir organizasyonu miras almasını isterim. Yine de aynı bütçe dahilinde İstanbul’da yetkilendirici merkez kurarak İşletme Operasyonları Bölümünü 30 kişiyle güçlendirdik. Teşekkür ederim, Türkiye ve Başkanınıza böylesine harika koşullar sağladığınız için çok teşekkür ederim, çünkü bu, tüm zorluklara, ülkelerin büyük ölçüde artan talebine rağmen, Ülke Ofislerine ve Üye Devletlere birinci sınıf operasyonel hizmetler sunabileceğimiz anlamına geliyordu.

Tematik olarak, vizyon olarak, eğer yarın yeniden seçilirsem başlatmayı planladığım içeriğe bakarsanız, EPW2’yi geliştirmek için 53 Üye Devletin tamamıyla çok yenilikçi, katılımcı bir istişare süreci var.

Açıkçası, bu DSÖ’nün 14. Genel Çalışma Programı’na ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’ne uygun olacak. Benim önerim, devam eden çalışmaların %70’inin sürekliliği ve %30’unun yenilikçilik olması olurdu; bunu [RC74] Başkanı Bakan Rafila ile yaz boyunca tartıştık. Söylemeye gerek yok, tüm ortakları, sağlık çalışanlarını, hastaları, akademisyenleri, DSÖ iş birliği merkezlerini ve tabii ki en önemlisi sivil toplumu ve gençleri dahil ederek en başından itibaren toplumsal katılımı sağlayacağız.

Şimdi inovasyonla başlayalım. Sizinle olan günlük etkileşimlerime ve dikkatli bir dinleyici olmaya çalışmama dayanarak, inovasyondan faydalanabilecek 4 potansiyel akım duyuyorum.

Birincisi ulusal sağlık güvenliği. Son 5 yılda, 53 Üye Devletten en az 25’i ülkenin güvenliğini tehdit edecek kadar büyük bir sağlık acil durumuyla karşı karşıya kaldı. Savaşı, COVID-19’u [pandemiyi], göçmen krizini ve tabii ki antimikrobiyal direnci hesaba katarsak, 53 ülkenin ulusal güvenliğinin test edildiğini söyleyebiliriz.

Bir ülke ilaç ve aşı stoklamadan nasıl güvenli olabilir? Bir ülke beklenmedik bir toplu kaza olayını yönetmek için yeterli travma bakım kapasitesi olmadan veya hastane acil durum planlarını test etmeden nasıl güvenli olabilir? 2024’te ulusal sağlık güvenliği artık bir seçenek değil. Bir zorunluluktur, çünkü bir yerde sağlık güvenliğinin olmaması her yerde ulusal sağlık güvensizliği anlamına gelir.

Değerli Bakanlar, hanımlar ve beyler, yıkıcı savaş nedeniyle milyonlarca insanın çektiği acıyı hafifletmek için sarsılmaz bir kararlılığım var. Burada Ukrayna Sağlık Bakanı Dr. Viktor Lashko’ya en derin saygı ve hayranlığımı ifade etmek istiyorum. Lütfen bunu arkadaşım Viktor’a iletin, Sağlık Bakanlığı yetkililerinin kararlılığını [artırmak için]. Sadece birkaç hafta önce, Victor ve Dr. Sergey Dubrov ile birlikte altıncı kez cephedeydim. Birleşmiş Milletler’in başka hiçbir kurumu başkanı, 2022’den beri, harika bir iş çıkaran doktorları ve hemşireleri cesaretlendirmek için 6 kez cepheye gitmedi.

3 R üzerinde çalışıyoruz: yanıt, iyileştirme ve reform. Elbette çok endişeliyim. Bu üçüncü kış en zor sağlık krizi olacak çünkü gördüğünüz gibi, sivil enerji şebekesinin %80’inin hasar gördüğüne veya yok edildiğine tanıklık edebildim. Ukrayna’nın sağlık sistemi bizden kaynaklanan hiçbir yorgunluğa tahammül edemez; tüm desteğimizi hak ediyorlar.

Her zamanki gibi, Ukrayna’ya giderek ruh sağlığının koruyucusu olan First Lady Madam Olena Zelenski ile tanışmak benim için büyük bir onurdu. Victor ile birlikte, ruh sağlığı yönetimi konusunda 100.000’den fazla uzman olmayan sağlık çalışanını eğittik. Madam Zelenska’nın her zaman söylediği gibi, aslında her birimiz psikolog olmalıyız.

Burada muhteşem bir dans sergileyen kızdan da görebileceğiniz gibi, rehabilitasyon üzerinde çalışıyoruz. 20.000’den fazla çocuğu ve uzuvları kesilmek zorunda kalan insanları gözlemledim.

Çocuklarla konuşursanız, ki ben konuştum ve onlara “Ne istiyorsunuz? Hayaliniz nedir?” diye sorarsanız, hayalleri vardır. Savaştan bahsetmezler. İntikamdan bahsetmezler. Tek bir şeyden bahsederler: Evlerinin üstündeki insansız hava araçlarının ve bombaların gürültüsünün durduğundan, barış, barış ve barış olduğundan söz ederler. Ukrayna’daki çocukların istediği tek şey bu. Sevgili Hanımefendi, lütfen Victor’a söyleyin, yarın güçlü bir yetkiyle yeniden seçilsem bile, Ukrayna benim siyasi gündemimin en üstünde kalmaya devam edecek.

Bayanlar ve baylar, İsrail, Hamas ve Hizbullah arasındaki yıkıcı çatışmada, DSÖ Genel Direktörü’nün tüm rehinelerin derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılması ve esaret altındayken tıbbi bakıma erişimlerinin sağlanması çağrısını tekrarlamaya devam edeceğim. Astana’dan sonra [İsrail’e] Gazze sınırına kadar gittim ve rehinelerin aileleriyle görüştüm. DSÖ Genel Direktörü’nün derhal ateşkes ve özellikle Gazze veya Lübnan’daki sivil halka yönelik insani yardımın çok çok büyük ölçekte artırılması çağrısını tekrarlayacağım.

DSÖ Doğu Akdeniz Bölge Direktörü Dr. Hannan Balkhy ile günlük koordinasyon halindeyim, Cenevre’deki Sağlık Acil Durumları Programı İcra Direktörü ve DSÖ Genel Müdür Yardımcısı Dr. Mike Ryan’ın rehberliğinde ve her şeyden önce Türkiye’nin desteğiyle, ayrıca İsviçre’nin Avrupa Birliği (AB) sivil koruma mekanizması, benim memleketim Belçika da dahil olmak üzere 5 AB ülkesi, ayrıca İspanya, Fransa, Romanya ve İtalya aracılığıyla. Kanserli veya ağır savaş travması geçiren 600 çocuğun Avrupa ülkelerine tahliyesini kolaylaştırdık.

Her zaman tüm ortaklarla sürdürdüğüm insani diyaloğa dayanarak, 7/24 orada olduğunuz ve daha fazla insani yardım için her kapıyı açmaya yardımcı olduğunuz için size, Dr. Ashi Salomon’a [İsrail’den] teşekkür etmek istiyorum. Şimdi İsrail’den önümüzdeki ay içinde 1000 çocuğun daha tahliye edilmesi için kesin bir taahhüt aldık.

Ama, değerli bakanlarım, yeterli yer teklif edilmiyor. Neden sadece AB’den 5 ülke? 27’miz var. Neden sadece 53 [DSÖ Avrupa Bölgesi Üye Devletleri]’nden 7 ülke? Önemli değil – 1 çocuk, 10 çocuk, 100 çocuk – lütfen öne çıkın ve destek olun.

Dün ikili [görüşme] yaptığımız ve bu konuyu bir sonraki sağlık güvenliği toplantısında gündeme getirmeyi nazikçe ve cömertçe öneren diğer kız kardeşim Stella Kyriakides’e kalbimin derinliklerinden teşekkür etmek istiyorum.

Ve Kuran ve İncil’in aynı şekilde söylediğini hatırlayın: Bir çocuğu kurtarırsanız, insanlığı kurtarmış olursunuz. Birlikte çalışalım ve insanlığı kurtaralım.

Ulusal sağlık güvenliğinden bahsediyorsam, pandemiye hazırlık ve müdahaleden de bahsediyorum. Ekibimi ilerletmeye, Dr. Tedros’un da bahsettiği gibi pandemi anlaşmasına ulaşmak için güçlü destek sağlamaya ve aynı zamanda kıtasal dayanıklılığı güçlendirmeye hazır olacağım.

[Kıtasal dayanıklılık] ne anlama geliyor? Öncelikle siyasi liderliği talep etmek ve toplamak; ikinci olarak, Hazırlık 2.0’daki yeni stratejiyi ve Çarşamba günü benimseyeceğinizi umduğum acil tıbbi ekipler hakkındaki ilk bölgesel eylem planını işler hale getirmek; ve üçüncü olarak, yakın zamanda kurulan Pan-Avrupa Hastalık Kontrol Ağı aracılığıyla gözetim sistemlerini uyumlu hale getirmek ve uyarı sistemlerini keskinleştirmek; Şu anda 17 ülkeden 30 kamu sağlık kurumundan [oluşuyor].

[Ağ’ı] başlatmadaki liderliğiniz için Profesör Chris Witty ve Dame Jenny Harris’e de çok teşekkür ederim. Bence çok iyi bir başlangıç ​​yaptık. Bunu çok kapsayıcı bir şekilde yapıyoruz, [çabaları] tekrarlamadığımızdan emin oluyoruz. Ayrıca, Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi’nin yeni müdürü sevgili Dr. Pamela’ya [Rendi-Wagner] ve Avrasya Ekonomi Komisyonu’na da bunun bir parçası oldukları için teşekkür etmek istiyorum.

Son olarak, kıtasal dayanıklılık senaryoları önceden tahmin etmek ve bir sonraki pandemi bizi vurduğunda tıbbi karşı önlemlere eşit erişimde bir boşluk olacağını öngörmek anlamına gelir. Burada, Sağlık Acil Durum Hazırlık Kurumu (HERA) Genel Müdürü Sayın Laurent Michel’e teşekkür etmek istiyorum. Tarihte ilk kez, ofisim kıdemli bir müdürü HERA’ya geçici görevlendirme olarak gönderiyor – genellikle tam tersi olur – hiçbir ülkeyi geride bırakmama sloganım altında Pan-Avrupa yaklaşımı sağlamak için çalışıyoruz.

Aslında çok şey oluyor. Burada Bosna-Hersek Sağlık Bakanı Dubravka Bošnjak’a teşekkür etmek istiyorum. COVID-19 [pandemisi] sırasında moleküler tanı kapasitelerini yükseltmek için çok yakın bir şekilde çalıştık.

Değerli meslektaşlarım, çoklu ilaca dirençli tüberküloz, ayrıca HIV ve hepatit de dahil olmak üzere antimikrobiyal direncin artan tehdidini acil bir uyanış çağrısı olarak kabul etmeliyiz. Burada, küresel liderlik için Malta Sağlık Bakanı Jo Etienne Abela’ya teşekkür etmek istiyorum. Yarın [gelişini] beklediğimizi biliyorum, yakın zamanda New York’ta ortak üst düzey toplantıya liderlik etti.

Öncelikle bu, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü, Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü ve Birleşmiş Milletler Çevre Programı ile imzaladığım dörtlüye uygun olarak çok sektörlü Tek Sağlık yaklaşımını işlevsel hale getirmek anlamına geliyor (ve [burada] meslektaşlarımıza teşekkür ediyorum), bu da Dr. Tedros’un küresel düzeyde imzaladığı dörtlüyü yansıtıyor. Yarın, Delegasyon Başkanları için bir öğle yemeğinde, Tek Sağlık üzerine ilk operasyonel kılavuzu ve ayrıca Tek Sağlık üzerine ilk DSÖ İş Birliği Merkezi’nin çalışmasını başlatacağız.

Önümüzdeki yıl Dünya Tüberküloz Günü’nü ve Orta Asya’da Tüberkülozsuz Girişimi başlatmaya hazırlanıyoruz. Burada Temmuz ayında Taşkent’te Stop TB Ortaklığı ile yaptığımız harika toplantı için Özbekistanlı kardeşim Dr. Asilbek Khudayarov’a teşekkür etmek istiyorum.

Değerli meslektaşlarım, ulusal sağlık güvenliği konusunda bahsettiğim tüm bu eylemler, Brüksel’deki ofisimiz tarafından düzenlenen küresel sağlık diplomasisi diyaloglarının önemini vurguluyor. Sağlık Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı ve kendi DSÖ personelimiz için ikinci baskı yeni bitti. Daha fazla sağlık diplomatına ihtiyacımız olduğu için tamamen Rusça dilinde olan üçüncü baskıya hazırlanıyoruz.

Sağlık diplomatları kimlerdir? Sağlık diplomatları, yatırım tercihlerinin ve siyasi kararların merkezine sağlığı yerleştirmek için doğru kapıyı doğru zamanda açmak amacıyla siyasi ilişkilerin hassas koreografisinde şampiyonlardır.

Ben de yakın zamanda 2024’teki Berlin Süreci Zirvesi’nde küresel sağlık diplomasisi becerilerimi sergileme veya deneme fırsatı buldum. Almanya Başbakanı Scholz’un devlet başkanlarıyla yaptığı daveti kolaylaştırdığı için Almanya’dan Profesör Karl Lauterbach’a teşekkür etmek istiyorum.

Geçen yıl katıldım. Geçen yıl bana 2 dakikalık bir müdahale yapma onuru verildi. Bu yıl bana 1 dakikalık bir müdahale yapma büyük onuru verildi. 1 dakikanız varsa bunun çok yardımcı olduğunu söylemeliyim: Ne söyleyeceğinizi [daha dikkatli] düşünürsünüz. Birleşmiş Milletler ajansının tek [temsilcisi] ve sağlık konusunda tek ses bendim.

Aslında, masanın etrafında tüm alçakgönüllülüğümle, herkesle kurduğum göz temasıyla, sanırım anlaştık. Sağlığı ulusal güvenlikle ilişkilendirdik. Sağlığı yeşil gündem için bir itici güç olmakla ilişkilendirdik. Sağlığı iş verimliliği ve istihdam rakamlarıyla ilişkilendirdik. İnanın ya da inanmayın, bunların hepsi 55 saniyede oldu. Bu arada, Başbakan Edi Rama’ya [küçük] bir ameliyattan sonra iyi bir iyileşme dileme fırsatım bile oldu.

Yeniliğe açık ikinci alan, bulaşıcı olmayan hastalıkların (NCD’ler) ve ruh sağlığının tamamlanmamış yüküdür. Bayanlar ve baylar, Bölgemizde her gün 7400 kişi, 4 endüstrinin benzer bir oyun kitabını izlemesi nedeniyle ölüyor: tütün, alkol, fosil yakıtlar, sağlıksız beslenme.

Biz alkol içmenin küresel şampiyonuyuz. Daha güçlü eylemlerde bulunmazsak yakında sigara içmede Olimpiyat madalyası da kazanacağız. Gençlerin %20’si e-sigara kullanıyor. Ama kutlanacak çok şey de var. Benim iyileşmez bir iyimser olduğumu biliyorsunuz.

Fransa ve İspanya obezitenin hızla artışını durdurdu. On ülke halihazırda NCD’ler için 2025 erken ölüm hedeflerine ulaştı ve 16 ülke daha gelecek yılın sonuna kadar bunu başarma yolunda. Ancak zaferlerimize güvenemeyiz. NCD hedeflerine ilişkin [ilerlemeyi] 2030 yılına kadar hızlandırmalıyız. Ve bu yüzden 2 eylem akışı başlatmayı öneriyoruz. Birincisi daha kısa vadeli, 2025’te NCD’ler üzerine yapılacak Birleşmiş Milletler üst düzey toplantısına bakıyor.

Yani, biz her zaman NCD’lerin şampiyonuyduk; sınıfın en kötü öğrencisi olarak oraya gidemeyiz. Bu yüzden, 5 yıldan kısa sürede pozitif nüfus faydaları sağlayan kanıta dayalı, maliyet etkin eylemler olan sözde en iyi alımlardan oluşan bir ülke paketini, Doğu Avrupa’da erken ölümün bir numaralı nedeni olan kardiyovasküler hastalığa odaklanarak tamamladık.

Macaristan’dan iyi arkadaşım Dr. Peter Takács’a, dünyada hızla artan bir yük olan kanserin yanı sıra bu konuyu da gündemin en üst sıralarına taşıdığı için teşekkür etmek istiyorum. Burada, Ermenistan [Sağlık] Bakanı Dr. Anahit Avanesian’ı gerçekten çok içtenlikle tebrik etmek istiyorum. Hemşireler, ebeveynler ve sağlık çalışanları arasında güven oluşturarak insan papilloma virüsü (HPV) aşısını uygulamaya koyduğunuzda serviks kanseri taramasının kullanımını artırmada ne kadar başarılı olduğunuzu biliyorum. Tebrikler.

NCD’ler konusundaki ikinci akım daha uzun vadelidir. Vizyon 2050′dir. NCD’lere dayanıklı bir Avrupa Bölgesi yaratmayı amaçlamaktadır. NCD önlemeyi iklim değişikliği, barış ve güvenlik gibi daha büyük gündem konularıyla ilişkilendiren ileriye dönük bir stratejidir. Temel olarak, bir numara, sağlıkta ticari belirleyicileri ele almak anlamına gelir.

Burada, Belçika Başbakan Yardımcısı Sayın Frank Vandenbroucke’ye, çok başarılı AB Başkanlığı altında sağlıkta ticari belirleyiciler hakkındaki raporu bizimle birlikte başlattığı için en büyük saygımı ifade etmeliyim. Çok cesurca, çok başarılı. Teşekkürler Başbakan Yardımcısı.

Bu ayrıca NCD’leri acil durum [planlamasına] dahil etmek anlamına gelir. Teşekkürler, sevgili Jonas. Danimarka, biz bu odada, acil durumlarda NCD’ler hakkında küresel toplantıya ev sahipliği yaptık.

Bu aynı zamanda, 30 Ekim 2024 Çarşamba günü görüşlerinize sunacağımız, bu Bölgede halk sağlığı inovasyonu için ekosistemler oluşturma konusundaki ilk plan doğrultusunda ulusal inovasyonu güçlendirmek anlamına geliyor.

Son olarak, gençlerin, hastalık [deneyimi] yaşamış kişilerin, Avrupa tıp ve hemşirelik derneklerinin katılımının kökten artırılması anlamına geliyor. O zaman akıl sağlığından bahsedecek olursak, bence Swag Evi bu sabah çok netti. COVID-19 [pandemisinden] sonra depresyon ve anksiyetede %25’lik bir artış gördük.

Okul çocuklarının sağlık davranışları üzerine 44 ülkede yaptığımız son anket, 15 yaşındakiler arasında kızların %28’inin ve erkeklerin %14’ünün çoğu zaman veya her zaman yalnız hissettiğini gösteriyor. Bunu yeterince tekrarlayamam: Yalnızlık bir katildir ister genç nesilde ister yaşlılarda olsun. İntihar artık yaşlı nüfusta genç nüfusa göre daha yüksek.

Üç yıl önce, Belçika Kraliçesi Mathilde ve AB Komiseri Stella Kyriakides ile Pan-Avrupa Ruh Sağlığı Koalisyonu’nu başlattık, ikisi de ruh sağlığı konusunda büyük şampiyonlardı. Bu başarıya dayanarak, ruh sağlığı konusunda çalıştığımız 42 ülkede eylemlerimizi sürdürmeyi ve geliştirmeyi ve hatta bunun ötesine geçerek ekran süresinin ve sosyal medyanın gençlerin ruh sağlığı üzerindeki zararlı etkisini de dahil etmeyi planlıyoruz.

[Üçüncü yenilik alanı] iklim değişikliği ve sağlıktır. İklim krizi bir sağlık krizidir. Hava kirliliği ve gürültü gibi çevresel risk faktörleri, Bölgemizde en az 1,4 milyon önlenebilir ölümden sorumludur.

İyi haber şu ki, çok güçlü bir aracımız var. 7. Çevre ve Sağlık Bakanlar Konferansı’nda kabul edilen Budapeşte Beyannamesi, iklim değişikliği, hava kirliliği ve biyolojik çeşitliliğin kaybı üçlü krizini ele almak için benzeri görülmemiş bir siyasi taahhüt ve hedefler ortaya koyuyor.

Budapeşte’de başlatılan ortaklıkları güçlendirmeye, sağlık sektörü iklim eylemi de dahil olmak üzere, çok bağlıyım. Amerika Birleşik Devletleri Sağlık ve İnsan Hizmetleri Bakanlığı ve Pan Amerikan Sağlık Örgütü Bölge Direktörü kardeşim Jarbas [Barbosa] ile transatlantik politika diyaloglarına başladık.

Elbette, Sayın Azerbaycan Sağlık Bakanı Dr. Teymur Musayev, çok başarılı olan 2024 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı’nda (COP29) sizinle el ele çalışıyoruz, yakında Bakü’de gerçekleşecek, sağlığı mümkün olduğunca üst sıralara taşımak için. Bunun için çok teşekkür ederim.

Ancak iklim değişikliği ve sağlık konusundaki politik ivmeyi sürdürebilmek için, iklim değişikliğini yalnızca EPW2’nin temel bir ayağı olarak koymamızı değil, aynı zamanda cesur bir yeni girişimle bunu güçlendirmemizi öneriyorum.

Şubat 2025’te DSÖ Yönetim Kurulu tarafından atanırsak, sağlık sektörü liderliğini artırmak için Pan-Avrupa İklim Değişikliği ve Sağlık Komisyonu’nu başlatmak üzere İzlanda’nın güzel Reykjavik şehrine uçacağız. Ve İzlanda’nın karizmatik eski Başbakanı Bayan Katrín Jakobsdóttir’in Komisyon Başkanı olmayı kabul etmesinden çok ilham aldım. Ayrıca Dünya Kadın Liderleri Konseyi’nin Başkanı, 88 Kadın Cumhurbaşkanı ve Başbakan.

Burada, Belçika Federal Halk Sağlığı Hizmetleri Genel Sekreteri Profesör Dirk Ramaekers ve London School of Economics [ve Siyaset Bilimi]’nden Profesör Elias Mossiallos’a, azaltma, uyum ve yönetişim açısından ne yapılması gerektiği arasında denge kurarak atmam gereken çok pragmatik adımlar konusunda bana sürekli tavsiyelerde bulundukları için teşekkür etme fırsatını değerlendireceğim. Çok teşekkür ederim.

Yenilik için önerdiğimiz son akım, sağlıklı yaşlanmadır. Bölgemizdeki demografi, azalan doğurganlık ve hızla yaşlanan bir nüfustur. Açıkçası, kuzey, güney, batı veya doğu olsun, sağlık sistemlerimiz başa çıkamıyor. Önleme, sağlık okuryazarlığı, iyileştirilmiş öz bakım ve sağlıklı yaşlanmaya doğru köklü bir dönüş yapılmadığı sürece çökecekler- gelecek için çok şeyin sağlık üzerine belirlendiği doğum öncesi sağlıkla başlayarak.

Ancak bu yaklaşım hükümetleri ve toplumları, insanların refahını tüm politikaların ve siyasi önceliklerin merkezine koymaya güçlü bir şekilde teşvik ettiğimizde gerçekleşebilir; bu da fiili refah ekonomisinin tanımıdır.

İşte bu nedenle, yaşlanan toplumlarda iyi yaşlanmaya yönelik bir strateji ve eylem çerçevesinin geliştirilmesine hepinizle birlikte öncülük etmeye ve yaşamın belirli dönemlerine yönelik özel stratejiler geliştirmeye büyük bir bağlılığım var. Bu kapsamda, Birleşmiş Milletler Çocuk Fonu ile el ele çalışarak, Çocuk ve Ergen Sağlığı ve Gelişimi için Avrupa Stratejisi’ni güncellemeye başlayacağız.

Tekrar ediyorum, çok şey olduğunu kabul etmek istiyorum. Dün, San Marino’dan [Sağlık] Bakanı Mariella Mularoni ile ikili bir [toplantı] yaptık. Tebrikler. San Marino, iyi yaşlanma için sağlık ve sosyal hizmetleri entegre etmeyi bir öncelik haline getiriyor ve onura odaklanıyor. Yaşlı insanlarla konuştuğumda ve onlara iyi yaşlanmanın en önemli yönünün ne olduğunu sorduğumda, her zaman aynı kelimeleri söylüyorlar – küçümsenmemek için. Bize onur verin. Tebrikler, Sayın Bakan.

Zaten, sağlıklı yaşlanma ve iş gücü üzerindeki yükün azaltılması için yardımcı teknolojilerin ve dijital uygulamaların etkili kullanımını sergilemek üzere 2026’da İrlanda’da düzenlenecek Küresel Fuar’a hazırlanmaya başlıyoruz. Bakan Donnelly ve Bakan Rabbitte’e çok teşekkür ederim.

Değerli meslektaşlarım, şimdi ekranda gördüğünüz 4 inovasyon akışından bahsettim. Ancak, yeniden seçilirsem, size tavsiye için geleceğim bir alan var – benim için büyük bir endişe. Bu, kadınlara ve kızlara yönelik cinsel şiddetin sağlık sonuçları ve daha genel olarak, her türlü şiddetin, özellikle de çocukların kurbanlarının sağlıklarının nasıl daha iyi korunacağıyla ilgili.

4’te 1. Ben bir hekimim. Anastasia ve Sofia adında 2 harika kızın babası olarak, 4’te 1, beni çok korkutan bir istatistiktir. Bölgemizde, 20. yaş gününden önce 4 kızdan 1’i -en az 1 kez- yakın partner şiddeti veya partner dışı cinsel şiddete maruz kalacaktır. Onları duymuyoruz çünkü insanların onlara inanmayacağından korkarak uyuyorlar veya misilleme korkusu yaşıyorlar.

Sağlık sektörünün farkında olma, mağdurları tespit etme ve onları koruma konusunda oynayacağı çok önemli bir rol var. Ancak şimdilik Avrupa sağlık sistemlerimiz bu kadınları ve kızları yüzüstü bırakıyor. Bu, Bölgede artan cinsiyet eşitsizliği gördüğümüz bir zamanda gerçekleşiyor. Birçok ülkede, kızların ve kadınların (mülteciler dahil) cinsel ve üreme sağlığı hizmetlerine erişiminde boşluklar var.

Tüm ülkelerde, göçmen kökenli kadınlara veya erkeklere ya da [farklı] cinsel yönelimlere sahip insanlara karşı damgalama ve ayrımcılık vardır. Cinsel yönelime dayalı olarak insanlara karşı ayrımcılık yapan yasalara sahip herhangi bir ülke, bireyin içsel onuruna ilişkin evrensel ilkeyi fiilen ihlal eder.

Bakan Monica Garcia sayesinde tanıştığım İspanya Başbakanı Sayın Pedro Sanchez’e çok teşekkür etmek istiyorum. İlk olarak, Sayın Sanchez hemen Gazze’den 30 çocuğun tahliyesine yardım etmeyi kabul etti, ardından cinsiyet eşitliği alanında benim şampiyonum olmaya söz verdi – Pekin Eylem Platformu’nun 30. yılını andığımız bir zamanda çok önemli.

Aslında geçen hafta İspanya Büyükelçisi ile birlikte Cenevre’deydim ve Pekin taahhütlerini tartışıyorduk. Meslektaşlarıma safça, 30 yıl sonra neden büyük bir konferans olmayacağını sorduğumda aldığım cevap oldukça ayıklatıcıydı: Eğer şimdi böyle bir konferans düzenlersek, sonuç bildirgesi 30 yıl öncesine göre çok daha zayıf olurdu. Bu, dikkatimizi çeken çok önemli bir konu.

Değerli meslektaşlarım, şimdi inovasyondan bahsettim. Kısaca devam eden çalışmalarımızın devamlılığına geçelim. Devamlılık, istikrar anlamına gelmez. Konsolidasyon ve büyük bir adım atma anlamına gelir. Başarı ancak evrensel sağlık kapsamı ve mali koruma elde edersek elde edilecektir.

Öncelikle hem temel hem de yenilikçi ilaçlara uygun fiyatlı erişim sağlayın. Burada Avusturya Sağlık Bakanı, Sayın Bakan Johannes Rauch’a çok, çok önemli olmaya devam eden Yeni İlaçlar Platformu’na verdiği güçlü destek için teşekkür etmek istiyorum. Bu kamu-özel sektör ortaklığı, ilk kez Üye Devletleri, endüstriyi, hastaları ve ödeyicileri bir araya getiriyor.

Ben de-Dr. Tedros’un daha önce yaptığı gibi- Letonya Sağlık Bakanı olan arkadaşım Dr. Hosams Abu Meri’yi tebrik ediyorum. Ülkenizdeki insanların artık reçeteli ilaçlar için %15-20 daha az ödediğini kendi gözlerimle gördüm. İnanılmaz. Tebrikler.

Aynı şekilde, Kuzey Makedonya Sağlık Bakanı olan yeni dostum Dr. Arben Taravari’ye de, Başbakanınızla birlikte geri ödenebilir ilaçlar listesini gözden geçirerek bu büyük politika diyaloglarını düzenlediği için teşekkür ediyorum; kendisini Berlin’de tebrik ettim.

Bayanlar ve baylar, sağlık çalışanlarının eksikliğinden çok endişe duyuyorum ve bu nedenle sağlık çalışanlarına yatırım yapılması, çalışanların elde tutulması, çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve yaşam boyu öğrenme konusunda savunuculuk yapmaya devam edeceğim.

Burada Lüksemburg Sağlık Bakanı Sayın Martine Deprez’e teşekkür etmek istiyorum. Sağlık alanında insan kaynakları konusunda çok kapsamlı bir plan üzerinde çok yakın bir şekilde birlikte çalıştığınız için tebrikler. Tebrikler.

Ayrıca sağlık çalışanları üzerindeki gereksiz yükleri azaltarak ve makine öğrenimi, robotik, uzaktan bakım ve dijital sağlık uygulamaları yoluyla boşlukları doldurarak sağlık çalışanlarının performansını optimize eden tüm stratejileri savunmaya devam edeceğim.

Avrupa sağlık sistemlerinin yapay zekayı güvenli, etik ve itibarlı bir şekilde nasıl benimseyebileceğine ilişkin politikalar, normlar ve rehberlik geliştirmek için kanıtları toplayacağız ve dijital sağlık eşitliğini ölçmek için bir Avrupa çerçevesi geliştirerek kimseyi geride bırakmamanın koruyucuları olacağız.

Bayanlar ve baylar, Bölge için vizyonum, halkınızın doğru zamanda, doğru yerde, doğru kişi tarafından, kötü sağlık nedeniyle yoksulluğa itilmeden doğru bakımı alacağına güvendiği, dayanıklı ve sürdürülebilir sağlık sistemleri inşa etmek için sizinle birlikte çalışmaktır. – bu Tallinn Sözleşmesi’nin 15. yıl dönümünün özüydü. Bu muhteşem kutlama için Bakan Riina Sikkut’a çok teşekkür ederim. 30 Ekim 2024 Çarşamba günü size sunacağım yeni sağlık sistemi vizyonunun merkezine güveni ve dönüşümü koyduk.

Açık bir güven eksikliği var. Sağlık çalışanlarına, insanlara veya politikacılara. Çok fazla sahte haber var ve ilerlemenin tek yolu, ön saflardaki insanlarla, yani sağlık çalışanları ve hastalarla çözümler üretmek.

Dönüşüme ulaşmak için ilerlemeyi ölçmek çok önemli olacak. Bu nedenle sağlık sistemi performans değerlendirme çerçevesini revize etmek için hepinizle birlikte çalışmayı planlıyoruz. Birçok ülke pilot uygulamaya başlamamız için bize başvurdu. Hepinizle birlikte, bu dönüşümü gerçekleştirmek için tüm kaynaklarım ve kaldıraçlarımla bu Bölgeye liderlik etmeyi taahhüt ediyorum.

Burada, özellikle, Bölgemizin bilime olan güveni geri getirmede lider olmaya devam etmesini sağlamak için Avrupa Sağlık Sistemleri ve Politikaları Gözlemevi ile birlikte kanıtları toplayan Londra Hijyen ve Tropikal Tıp Okulu’ndan Profesör Martin McKee’ye teşekkür etmek istiyorum; bununla birlikte bu Ofiste teknik mükemmelliği artırmak için paralel bir çalışma yürütüyoruz. Teknik mükemmellik, burada DSÖ Avrupa Bölge Ofisi’nde Kuzey Yıldızı olacak.

Arkadaşlarım, tüm bu hırsları ve tüm bu zorlukları duyduğunuzda, [bunu kabul edeceksiniz] sihirli bir çözüme sahip olmak çok güzel olurdu. Sağlık Sistemleri Direktörü olarak, hiçbirinin olmadığını düşünüyordum, ama aslında biraz daha akıllandım. Tüm bu zorlukları aynı anda ele alabilecek sihirli bir mermi var. Hatta daha da fazlası. Tam önümüzde. Buna birincil sağlık bakımı denir.

Birincil sağlık bakımı politikalarımızda merkezi bir rol oynarsa, iyi bir kadroya sahipse, iyi finanse edilirse, modern normlara göre dijitalleştirilirse ve toplum kaynaklarıyla bağlantılıysa, tüm bu hedeflere açılan kapıdır.

Tekrar ediyorum, çok şey oluyor. Sizi tebrik etmeliyim, Litvanya’nın sevgili Sağlık Bakanı, Profesör Arūnas Dulkys. Belediye düzeyinde entegre bakım modelinde aile hekimlerinin ve hemşirelerin rolünü nasıl güçlendirdiğinizi bizzat gördüm. Tebrikler.

Aynısı çok iyi dostum [Sırbistan] Bakan Lončar için de geçerli, şimdi onu arayabilirim, anlaştık, çünkü çok yakın arkadaşız, Sevgili Zlatibor, birinci basamak sağlık bakımında önleyici hizmetlere gösterdiğiniz kişisel ilgi için tebrikler, hatta halkı önleyici kontrollerine gelmeleri için çağırmanız bile. Daha önce hiç böyle bir şey görmemiştim.

Bu, Alma-Ata Deklarasyonu ve Astana Deklarasyonu ile tamamen uyumludur. Birinci basamak  sağlık bakımında coğrafi olarak dağılmış ofisimizi küresel bir Mükemmellik Merkezi olarak genişletmeyi kabul ettiğiniz ve Başkanınızın Birincil Sağlık Bakımı Dostları Koalisyonu’na ilişkin önerisi için tekrar teşekkür ederim, Dr. Akmaral Alnazarova, Dr. Tedros ve Dr. Bruce Aylward ile birlikte çalışıyor.

Değerli meslektaşlarım, konuşmamı bitirirken, bu mevcut zorluklarla ve beklenmeyen durumlarla başa çıkmak için, her şeyden önce, sağlık eşitsizliğinin altında yatan skandala değinmeliyiz. COVID-19, sahip olanlar ile olmayanlar arasındaki uçurumu ortaya koydu ve eşitliğin önemini vurguladı. Eşitlik, kimseyi geride bırakmamak için yaptığımız her şeyin merkezinde olmalıdır.

EPW’nin temel ilkesi budur ve bu bağlamda konuşmamı, Danimarkalı ünlü masal yazarı Hans Christian Andersen’in şu sözüyle bitirmek istiyorum: “Dünyadaki en güzel şey, birini mutlu etmektir.”

[Zorlukların] kişisel çıkar, yıkım ve savaşla daha da karmaşıklaştığı bir dünyada, Hans Christian bize her birimizin birinin hayatını olumlu yönde etkilemek için sahip olduğu inanılmaz gücü hatırlatır. Bu eşsiz armağanı asla hafife almayalım.

Mange tak, çok teşekkür ederim, merci beaucoup, danke schon, spasibo vam bolshoe!

Kaynak: DSÖ Avrupa Bölge Ofisi Basın Açıklaması, Danimarka, Kopenhag, 29 Ekim 2024

Gayriresmi çeviri: Bekir Metin, Dünya Sağlık Örgütü Türkiye Eski temsilcisi, 31 Ekim 2024