
DSÖ Avrupa Bölgesi 2023-2030 Dijital Sağlık Eylem Planı İlk İlerleme Raporu
Avrupa’da dijital sağlık dönüşümünün hızlandırılması: İki yıllık ilerleme raporu
DSÖ Avrupa Bölgesi Ofisi’nin (53 Üye Ülke) 2023-2030 Bölgesel Dijital Sağlık Eylem Planı hakkındaki ilerleme raporuna göre, sağlık hizmetlerinin dijital dönüşümü DSÖ Avrupa Bölgesi genelinde hız kazandığını ortaya koyuyor. Rapor, dijital sağlıkta gelişen ihtiyaçları ve son gelişmeleri yansıtan yeni bir dizi örnek eylemle birlikte sunuluyor. Eylem planında özetlenen 18 temel odak alanının tamamında bugüne kadar kaydedilen önemli ilerlemeye genel bir bakış sunuyor; inovasyonu teşvik etme, bakıma erişimi iyileştirme ve sağlık sistemlerini güçlendirme.
DSÖ Avrupa Bölge Direktörü Dr. Hans Henri P. Kluge (Belçikalı); “Bölgesel dijital sağlık eylem planımızın ilk 2 yılı, uzun vadeli başarı için güçlü bir temel oluşturdu. Teknolojinin sağlık hizmetlerine yaklaşımımızı kökten değiştirme gücü var. Amacımız, bu değişimin her yerde herkes için adil ve faydalı olmasını sağlamaktır. Üye Devletlerimizin bu son derece önemli çalışmada artan bağlılığı ve iş birliğinden dolayı minnettarız” dedi.
Rehberlik, kapasite geliştirme ve ortaklıklar
12-14 Eylül 2022 tarihleri arasında İsrail’in Tel Aviv kentinde düzenlenen, 72. DSÖ Avrupa Bölge Komitesi Toplantısı sırasında, DSÖ Avrupa Bölge Ofisine üye 53 Devletin tümü tarafından kabul edilen Avrupa Bölgesinin “İlk Dijital Sağlık Eylem Planı”, daha iyi sağlık için dijital dönüşümün kullanılmasını amaçlamaktadır. DSÖ/Avrupa, ülkelerle birlikte planda belirtilen tüm stratejik önceliklerde ilerleme kaydetti: dijital sağlık için normlar belirlemek ve rehberlik sağlamak, ülkelerin yönetişim ve dijital okuryazarlık kapasitelerini güçlendirmek, ağlar ve bilgi alışverişi yoluyla inovasyonu teşvik etmek ve ölçeklenebilir, hasta merkezli dijital sağlık çözümlerini belirlemektir.
Kanıta dayalı rehberliğe duyulan ihtiyacı karşılamak için, DSÖ/Avrupa bu 2 yıl boyunca ülkeler, uluslararası örgütler, akademik kurumlar, sivil toplum ve diğer ortaklarla iş birliği yaparak 14 teknik yayın üretti. Bunlar arasında Bölge genelinde dijital dönüşümün durumunu değerlendiren bir amiral gemisi raporu ve yapay zekâ (AI), tele tıp, dijital sağlık okuryazarlığı, eşitlik ve dijital araçların uygulanması üzerine araştırmalar yer alıyor.
DSÖ Avrupa Bölge Ofisi ayrıca, Decoding Data and Digital Health (Veri Kodunu Çözme ve Dijital Sağlık) Webinar dizisi ve DSÖ Avrupa Bölgesi’nde Dijital Çağda Sağlık Sistemlerinin Geleceği Üzerine İkinci DSÖ Sempozyumu gibi çeşitli bilgi alışverişi girişimleri başlattı. Ayrıca, DSÖ Avrupa, 24 ülke de dahil olmak üzere farklı sektörlerden 100’den fazla kurumu bir araya getiren, sağlık sistemlerinin dijital dönüşümüyle ilgili sorunları ele almak ve tüm insanların, hastaların ve sağlık çalışanlarının sağlık için güvenli, uygun fiyatlı ve kişi merkezli dijital teknolojilerden faydalanabileceği bir gelecek yaratmak için Veri ve Dijital Sağlık için Stratejik Ortaklar Girişimi‘ni başlattı. Dijital okuryazarlık becerilerini geliştirmek için 30’dan fazla ülke halihazırda Büyük Veri, Tele Tıp, ICD-11 tanıtımı ve sağlık bilgi sistemlerinin güçlendirilmesiyle ilgili çeşitli kapasite geliştirme faaliyetlerinden faydalandı. Ayrıca, DSÖ Avrupa, halk sağlığında veri biliminin kullanımını iyileştirmeye yardımcı olan Doğu Avrupa ve Orta Asya’da özel bir burs programı başlatmak için Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri ile ortaklık kurdu. Program bugüne kadar 8 ülkede uygulandı.
Sözlerden eyleme
2022’den beri ülkeler, özellikle kırsal alanlarda olmak üzere, yüksek kaliteli bakımın herkese ulaşmasını sağlamak için sağlık bilgi sistemlerini iyileştirmek ve tele medikal hizmetler kurmak için artan destek alıyor. On beş ülke artık bunu bir öncelik haline getirdi. Ayrıca, 2023’te başlatılan DSÖ Avrupa Coğrafi Koordinasyon Merkezi, sağlık bakımı için coğrafi verileri kullanma konusunda ülke kapasitelerini iyileştirmek için çalışıyor. Avrupa Birliği’nin Avrupa Sağlık Veri Alanı’nda özetlenen ilkelere dayalı olarak sağlık bilgi sistemlerini ve veri yönetişimini ve birlikte çalışabilirliğini iyileştirmeyi amaçlayan, tüm DSÖ Avrupa Bölgesi ülkelerini kapsayan yeni bir bağışçı anlaşması 2023’te Avrupa Komisyonu ile imzalandı.
DSÖ Avrupa Bölge Ofisi Ülke Sağlık Politikaları ve Sistemleri Bölümü Direktörü Dr. Natasha Azzopardi-Muscat; “Avrupa Bölgesi genelinde dijital sağlığı ilerletmede önemli ilerleme kaydettik, ancak yolculuğumuz henüz bitmedi. Bu alandaki çalışmalarımızın başarısı, sağlık hizmetlerinin ötesindekiler de dahil olmak üzere birçok farklı sektörden gelen sürekli iş birliği ve bağlılığa dayanmaktadır. İlerledikçe, kurduğumuz temeller üzerine inşa etmeye devam ederken, aynı zamanda yapay zekâ gibi dijital sağlığın ortaya çıkan zorluklarını da ele alacağız” dedi.
Önümüzdeki iş
Bölgesel dijital sağlık eylem planı üçüncü yılına girerken, DSÖ Avrupa Bölgesi ülkeleri ve paydaşlarla yakın bir şekilde çalışmaya devam edecek. Odak noktası araştırmayı genişletmek, ortaklıkları teşvik etmek, kapasiteyi artırmak ve inovasyonu teşvik etmek olacak. Araştırmaların çoğu dijital sağlığın iklim sürdürülebilirliğine nasıl katkıda bulunabileceğini, antimikrobiyal dirençle mücadelede nasıl bir rol oynadığını, cinsiyete bağlı sorunların dijital ortamlarda nasıl ortaya çıktığını ve dijital çözümlerin sağlıklı yaşlanmayı nasıl destekleyebileceğini araştıracaktır.
Yapay zekâ, sağlık hizmetlerinin geleceği için önemli bir ilgi alanı olmaya devam ediyor. DSÖ Avrupa Bölgesi’nde yapay zekanın durumu hakkında bölgesel bir rapor geliştirmek ve yapay zeka kullanımı konusunda uzman rehberliği sağlamak ve uygulamasının güvenli ve etkili olmasını sağlamak için teknik bir danışma grubu kurmak amacıyla çalışmalar devam ediyor. Gelecekteki sağlık hizmetleri çözümleri hakkında tartışmaları teşvik etmek için DSÖ Avrupa Bölgesi, 2025 yılında Avrupa Bölgesi’nde Dijital Çağda Sağlık Sistemlerinin Geleceği üzerine üçüncü DSÖ Sempozyumu’na ev sahipliği yapacak.
DSÖ Avrupa Bölge Ofisi, dijital sağlıkta eşitliğin önemi konusunda farkındalığı artırmaya devam edecek ve yeni teknolojilerin en çok ihtiyaç duyanlara fayda sağlamasını sağlayacaktır. Bu çalışma, dijital sağlık eşitliğini ölçmek için bir Avrupa çerçevesinin geliştirilmesine katkıda bulunacaktır. Son olarak, Üye Devletlerin, özellikle savunmasız nüfuslar için dijital sağlık belirleyicilerini ele almasına yardımcı olmak üzere yeni politika rehberliği geliştirilecek ve dijital sağlık çözümlerine olan güveni ve kullanımını artırma hedefiyle çalışılacaktır.
Kaynak: DSÖ Avrupa Bölge Ofisi, Basın bülteni, Kopenhag-Danimarka, 28 Ekim 2024
Haberi Hazırlayan Bekir Metin, DSÖ Eski Türkiye Temsilcisi, Ankara, 29 Ekim 2024