
DSÖ, Gazze’deki ateşkes ve sağlık sistemini yeniden canlandırmak…
Gazze’deki ateşkes umut veriyor, ancak sağlık sistemini yeniden canlandırmak için önümüzde büyük zorluklar var
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 19 Ocak 2025’te Gazze’de ateşkes sağlanması ve rehine ve tutukluların serbest bırakılmasına ilişkin anlaşmanın, çatışmalar nedeniyle hayatları mahvolan milyonlarca insan için umut verici olduğunu memnuniyetle karşıladığını belirtti.
Önümüzdeki sağlık zorlukları çok büyük. Gazze’nin tüm nüfusu birçok kez yerinden edilmeyle karşı karşıya kaldı. 46.600’den fazla kişi öldü ve 110.000’den fazla kişi yaralandı. Gerçek rakamların çok daha yüksek olması muhtemel. Gazze‘deki 36 hastanenin sadece yarısı kısmen faaliyette, hastanelerin neredeyse tamamı hasarlı veya kısmen yıkılmış durumda ve temel sağlık merkezlerinin sadece %38’i işlevsel. Yaralananların yaklaşık %25’i (yaklaşık 30.000 kişi) hayatlarını değiştirecek yaralanmalarla karşı karşıya ve sürekli rehabilitasyona ihtiyaç duyacak. Uzmanlaşmış sağlık hizmeti büyük ölçüde mevcut değil, yurtdışındaki tıbbi tahliyeler son derece yavaş. Bulaşıcı hastalıkların bulaşması büyük ölçüde arttı, yetersiz beslenme yükseliyor ve kıtlık riski devam ediyor. Silahlı çeteler tarafından daha da kötüleştirilen kamu düzeninin bozulması daha fazla endişeye yol açıyor.
Yıkımın ölçeği, operasyonel karmaşıklık ve söz konusu kısıtlamalar göz önüne alındığında, devasa ihtiyaçları ele almak ve sağlık sistemini eski haline getirmek son derece karmaşık ve zorlu bir görev olacaktır. Sağlık sisteminin toparlanmasını desteklemek için milyarlarca yatırıma ihtiyaç vardır ve bu da bağışçıların ve uluslararası toplumun sarsılmaz bağlılığını gerektirecektir.
DSÖ, UNFPA, UNICEF, UNRWA ve 67 Sağlık Kümesi ortağı da dahil olmak üzere BM sağlık ortaklarıyla birlikte müdahaleyi artırmaya hazır. Ancak, operasyonları engelleyen güvenlik engellerinin kaldırılması kritik önem taşıyor. DSÖ’nün Gazze genelindeki nüfusa sistematik erişime izin veren, yardım akışının tüm olası sınırlar ve rotalar üzerinden sağlanmasını ve temel maddelerin girişindeki kısıtlamaların kaldırılmasını sağlayacak koşullara ihtiyacı olacak. Ayrıca sivillerin ve sağlık çalışanlarının aktif olarak korunması, acilen özel bakıma ihtiyaç duyan 12.000’den fazla hasta (ve refakatçileri) için tüm olası rotalar üzerinden tıbbi tahliyelerin hızlandırılması, Doğu Kudüs ve Batı Şeria’ya sevk sisteminin güçlendirilmesi ve hızlandırılması, yol onarımları, moloz kaldırma ve patlamamış mühimmatların iyileştirilmesi de önemlidir.
DSÖ ve ortaklarının, acil sağlık ihtiyaçlarını karşılamak ve iş gücü, tedarik zinciri ve altyapı dahil olmak üzere sağlık sistemini yeniden canlandırmaya başlamak için büyük ölçekli bir finansmana ihtiyaçları olacak.
DSÖ ve ortakları, sağlık sisteminin acil restorasyonunu ve genişlemesini desteklemek için 60 günlük bir plan uygulayacaktır. Travma ve acil bakım, kapsamlı temel sağlık hizmeti, çocuk sağlığı, bulaşıcı olmayan hastalıklar (NCD’ler), cinsel ve üreme sağlığı ve hakları (SRHR), rehabilitasyon, ruh sağlığı ve psikososyal destek (MHPSS) dahil olmak üzere temel öncelikli müdahale alanlarına odaklanılacaktır.
Muazzam ihtiyaçlar göz önüne alındığında, DSÖ operasyonlarını artırıyor ve Gazze’ye ulaştırılmak üzere kritik malzeme ve kaynakları seferber ediyor. Öncelik, yüksek ihtiyaç duyulan bölgelerde kısmen hasar görmüş sağlık tesislerinin değerlendirilmesi ve onarılması olacak. Kuzey ve güney Gazze’deki seçili hastanelerde yatak kapasitesini acilen artırmak, operasyonel kapasiteleri genişletmek, ulusal sağlık çalışanlarının işe alınmasını ve yeniden dağıtımını desteklemek ve boşlukları doldurmak için uluslararası sağlık çalışanlarının konuşlandırılmasını artırmak için çalışmalar devam ediyor. Hizmet sunumunun yetersiz ve yeni erişilebilir bölgelerde iyileştirilmesi için prefabrik klinikleri ve hastaneleri mevcut sağlık tesisleriyle entegre etme planları devam ediyor.
Gazze’de kritik bakım için sevk süreçlerini güçlendirmek ve sınır ötesi tıbbi tahliyeleri kolaylaştırmak için de çalışmalar devam ediyor. Yüksek düzeyde yetersiz beslenme ve hastalık salgınları göz önüne alındığında, DSÖ bebek ve küçük çocuk beslenme programlarını genişletmek, aşılama çabalarını artırmak ve zamanında önleme, raporlama ve salgın yönetimi için hastalık gözetim sistemlerini güçlendirmek üzere ortaklarla birlikte çalışmaktadır.
DSÖ, tüm tarafları ateşkes anlaşmasının tam olarak uygulanması konusundaki taahhütlerini yerine getirmeye ve işgal altındaki Filistin topraklarındaki uzun süredir devam eden krizin çözümü için siyasi bir çözüme doğru çalışmaya devam etmeye çağırıyor; bu, kalıcı barış için elzemdir.
DSÖ Basın bülteni, Kudüs/Kahire/Cenevre, 20 Ocak 2025