
DSÖ Genel Direktörü, 74. Dünya Sağlık Asamblesinde konuştu..
DSÖ Genel Direktörü, Ülkelerle işbirliği ve hastalıklarla küresel mücadele için konuştu
74. Dünya Sağlık Asamblesi, devam eden COVID-19 salgını altında 24 Mayıs tarihinde başladı ve 01 Haziran 2021 tarihinde sona erecek. Cenevre’de başlayan Asamblenin ilk gününde DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhonam Ghebreyesus Genel Kurul delegelerine bir konuşma yaptı.
Konuşma metni
Ekselansları, Başkan, Büyükelçi Keva Bain,
İsviçre Sağlık Bakanı Ekselansları Alain Berset,
Ekselansları, seçkin meslektaşları ve dostları,
Lucy Nyambura, Kenya’nın Mombasa Şehrinde sağlığı geliştirme görevlisi,
Geçen yıl COVID-19 salgını başladığında, sıkı tedbirler alındı, ancak test edilmeyi, izole edilmeyi veya tedavi edilmeyi reddeden yerel topluluklar tarafından güçlü bir dirençle karşılaşıldı.
Lucy Nyambura, Kenya’nın Mombasa kentinde, yeni virüsün tehlikeleri hakkında bilgi vererek günlük çalışma turlarını yaparken, sokaklarda hakarete uğradı ve kendisi ve ekibi bazen kendi güvenlikleri için çalışmayı bırakmak zorunda kaldı.
Ama Lucy çalışmalarına devam etti. Haftalar süren toplumu ikna çalışmalarının ardından işler değişmeye başladı. Topluluklar, COVID-19 yönergelerini izlemeye başladı ve test edilmeyi kabul etti. Virüsün yayılması kısıtlandı ve toplumun inadı kırıldı.
Dr. Gantsengel Purev, Moğolistan Ulanbataar‘daki Merkez Askeri Hastanesinde yoğun bakım uzmanıdır diye söze başlayan Dr. Tedros;
“İlk vardiyamda büyükannemi COVID-19’a kaptırdım. Kollarımda öldü. Son vardiyamda bir saat içinde üç kişi öldü. Hastalarımın büyükannem ve büyükbabamdan hiçbir farkı yok. Birçok hasta iyileşir ve hastaneden ayrılır. Beni ayakta tutan şey onlardan iki kelime: teşekkür ederim. ”
Dr. Catalin Denciu, Romanya‘da bir yoğun bakım uzmanıdır. Geçen yıl Kasım ayında hastanede yangın çıktığında COVID-19 hastalarına bakmakta idi.
Yangında on hasta öldü ve başkalarını kurtarmaya çalışırken, Dr. Denciu vücudunun % 40′ ına kadar üçüncü derece yanıklara maruz kaldı. Bugün onu hizmeti, fedakârlığı ve örneği nedeniyle bir ödülle onurlandıracağız.
Bunlar sadece birkaç örnektir. Milyonlarca daha var; cesaret, kalp kırıklığı, çaresizlik, mücadele ve zafer hikâyeleri.
Neredeyse 18 aydır, dünyanın her yerindeki sağlık ve sağlık hizmeti çalışanları, yaşam ve ölüm arasındaki boşlukta duruyorlar.
Sayısız hayatı kurtardılar ve en iyi çabalarına rağmen kayıp giden başkaları için savaştılar.
Birçoğunun kendisi enfekte oldu ve raporlama yetersiz olsa da, en az 115.000 sağlık ve sağlık hizmeti çalışanının başkalarının hizmetinde nihai bedeli ödediğini tahmin ediyoruz.
Sağlık ve sağlık hizmeti görevlileri kahramanca şeyler yaparlar ama onlar süper kahraman değiller.
Onlar da bizim gibi insan. Terliyorlar ve kızıyorlar; gülüyorlar ve ağlıyorlar; korkuyorlar ve umut ediyorlar. Birçoğu, kişisel koruyucu ekipman ve aşılara ve hayat kurtaracak araçlara erişim eksikliği nedeniyle, kendilerini hüsrana uğramış, çaresiz ve korunmasız hissediyor.
2021 Uluslararası Sağlık Çalışanları Yılında, hepimize bunların inanılmaz koşullar altında inanılmaz işler yapan inanılmaz insanlar olduğu hatırlatıldı.
Onlara çok şey borçluyuz ve yine de dünya çapında sağlık ve bakım çalışanları genellikle korumadan, ekipmanlardan, eğitimden, makul ücretten, güvenli çalışma koşullarından ve hak ettikleri saygıdan yoksundur.
İş tehlikeli ve cesaret kırıcı olabilir; ama aynı zamanda dünyadaki en iyi iş de olabilir.
Bir yıl önce, Dünyanın İlk Hemşirelik Durumu Raporunu yayınladık ve geçen hafta dünyanın 900.000 ebe eksikliğiyle karşı karşıya olduğunu gösteren üçüncü Dünya Ebelik Durumu Raporu’nu yayınladık.
Daha sağlıklı, daha güvenli, daha adil bir geleceğe ulaşma umudumuz varsa, her Üye Devlet acil bir konu olarak sağlık işgücünü korumalı ve buna yatırım yapmalıdır.
Bu hafta, sağlık iş gücüne ilişkin iki taslak kararı ele alacaksınız. Umarım onları benimseyeceksiniz ve daha da önemlisi her ülkede onlarla ilgili işlem yapacaksınız.
Tıpkı sağlık çalışanlarının her sağlık sisteminin can damarı olması gibi, DSÖ’nün de can damarı personeli – dünyanın her yerindeki inanılmaz hizmet sunan insanlar, ülke ve bölge ofislerinde ve burada genel merkezde meslektaşlarıma hitap etmekten onur duyuyorum.
Neredeyse 18 aydır, aşırı baskı altında çalıştılar ve işlerini yapmak için sahip oldukları mütevazı kaynaklara rağmen, defalarca size, Üye Devletlerimize hizmet etmek için canları pahasına çalıştılar.
Bu kuruluşun başarısı çalışanlarına bağlıdır. Ve en iyi çalışma ortamında en iyisini ortaya koyan ve onlara en iyi fırsatları veren bir DSÖ oluşturmak için çok daha fazlasını yapmaya kararlıyız.
Bildiğiniz gibi DSÖ Bölge Direktörleri ben “2021’i DSÖ İş Gücü Yılı” ilan ettik.
Dünya çapında sağlık iş gücünü ve kendi iş gücümüzü güçlendirme taahhüdümüzün bir parçası olarak, DSÖ Akademisi, Fransa Devlet Başkanı Macron’ un açılışın konuşmasında ifade ettiği gibi, küresel sağlık öğrenimine önemli bir katkı sağlayacaktır.
Akademi’nin dijital öğrenme platformu oluşturuldu ve önümüzdeki hafta küresel testlere başlayacak. İlk grup öğrenme programları üretim, çeviri ve test çalışmalarının son aşamalarında olup, Eylül ayına kadar uygulamaya konulacaktır.
Fransa’ya desteğinden dolayı teşekkür ederek, DSÖ Akademi kampüsünü Lyon’da inşa etme planlarımızla ilerliyoruz.
Bugün sizden bir anlık sessizlik değil, yapabileceğiniz en yüksek sesi çıkarmanızı rica ediyorum. Lütfen her yerdeki her sağlık, tıp ve bakım görevlilerini alkışlarken, haykırırken ve ayaklarınızı yere vururken bana katılın.
===
Ekselanslar,
Şimdiden çok sayıda sağlık ve tıp çalışanını kaybetmiş olsak da, pandemi devam ettikçe çok daha fazlasını da kaybedeceğiz. Çağımızın belirleyici sağlık krizinin neredeyse 18 ayındayken, dünya çok sıkıntılı bir durumda kalıyor.
Bugün itibariyle, bu yıl şimdiye kadar 2020’nin tamamından daha fazla vaka bildirildi. Mevcut trendlere göre, ölümlerin sayısı önümüzdeki üç hafta içinde geçen yılın toplamını geçecek.
Sağlık Asamblemiz bu sabah (24.5.2021) başladığından beri yaklaşık 1000 kişi COVID-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Ve bu açıklamaları yapmam gereken zamanda, 400 kişi daha ölecek. Bu çok trajik bir durum.
Arka arkaya üç hafta boyunca rapor edilen vaka ve ölüm sayısında bir düşüş görmekten memnuniyet duyuyoruz. Ancak küresel olarak kırılgan bir durumda kalıyoruz. Aşılama oranı ne olursa olsun hiçbir ülke bu ortamın dışında olduğunu varsaymamalıdır. Şimdiye kadar, aşıların, teşhislerin veya terapötiklerin etkinliğini önemli ölçüde zayıflatan hiçbir varyant ortaya çıkmadı.
Ancak durumun böyle kalacağının garantisi yok. Bu virüs sürekli değişiyor. Gelecekteki değişiklikler araçlarımızı etkisiz hale getirebilir ve bizi başa dönmeye sürükleyebilir. Çok açık ve şeffaf olmalıyız: salgın bitmedi ve her ülkede bulaşma kontrol altına alınana kadar bitmeyecek.
DSÖ’nün Stratejik Hazırlık ve Müdahale Planı, maruziyeti azaltmak, enfeksiyonları önlemek, yayılmayı sınırlamak ve hayat kurtarmak için her ülkenin özel ve dinamik bir şekilde uygulaması gereken 10 önemli ana başlık altındaki ilkeleri ortaya koymalıdır.
Her ülke daha fazlasını yapabilir:
- Gözetim, test, sıralama ve bilgi paylaşımını artırın;
- Sağlık çalışanlarını korumak için ihtiyaç duyulan sayıda malzeme sağlamalı;
- Yanlış bilgilendirme ve dezenformasyonla mücadele;
- İnsanları, toplum ve toplulukları üzerlerine düşen rolü oynamaları için güçlendirin;
- İşletmeleri ve işyerlerini, uygun olduğu yerlerde güvenli bir şekilde açılmak için adımlar atmaları için destekleyin;
- Ulusal aşılama stratejilerini uygulayın, en çok risk altında olanları aşılayın ve aşıları COVAX’a bağışlayın.
Devam eden aşı krizi, salgını sürdüren skandal bir eşitsizliktir. Tüm aşıların % 75’inden fazlası sadece 10 ülkede uygulanmaktadır. Bunu söylemenin diplomatik bir yolu yok: dünyadaki aşıların çoğunu yapan ve satın alan küçük bir grup ülke, dünyanın geri kalanının kaderini kontrol ediyor. Eşit bir şekilde dağıtılsaydı, şimdiye kadar küresel olarak uygulanan aşılama sayısı tüm sağlık çalışanlarını ve yaşlıları kapsayacak kadar yeterli olurdu. Çok daha iyi bir durumda olabilirdik.
Her hükümetin kendi halkını koruma görevi olduğunu anlıyorum. Her hükümetin tüm nüfusunu aşılamak istediğini anlıyorum. Biz de bunu istiyoruz. Ve zamanla, düşük risk altındakiler de dâhil olmak üzere herkes için yeterli tedarik olacaktır. Ama şu anda yeterli tedarik yok. Çocukları ve diğer düşük riskli grupları aşılayan ülkeler artık bunu diğer ülkelerdeki sağlık çalışanları ve yüksek riskli gruplar pahasına yapıyor. Gerçek bu.
Ocak 2021 ayındaki İcra Kurulu toplantısında, yılın ilk 100 günü içinde tüm ülkelerde sağlık çalışanları ve yaşlıların aşılanmasının başladığını görmek için bir meydan okuma yayınladım. Bu hedefe neredeyse ulaşıldı. Ancak COVAX için mevcut olan aşı doz sayısı büyük ölçüde yetersiz kalmaktadır. COVAX çalışıyor. Bugüne kadar elimize geçen 72 milyon doz aşının her birini 125 ülke ve topluluğa sevk ettik. Ancak bu dozlar, bu ülkelerin birleşik nüfusunun ancak yüzde 1’i için yeterlidir.
Bu nedenle bugün Üye Devletleri, Eylül ayına kadar her ülkenin nüfusunun en az yüzde 10’unu aşılamaya yönelik büyük bir baskıyı ve sonuna kadar en az yüzde 30’u aşılama hedefimize ulaşmak için “Aralık ayına varmadan” bu konuda desteklemeye çağırıyorum.
Bu, ciddi hastalıkları ve ölümleri durdurmak, sağlık çalışanlarımızın güvenliğini sağlamak ve toplumlarımızı ve ekonomilerimizi yeniden açmak için çok önemlidir.
Eylül hedefimize hızla yaklaşmak, ilk öncelik olarak tüm sağlık çalışanları ve en risk altındaki gruplar da dâhil olmak üzere, düşük ve orta gelirli ülkelerde sadece dört ay içinde 250 milyon daha fazla insanı aşılamamız gerektiği anlamına geliyor.
Bunlar, ulaşmamız gereken minimum hedeflerdir. Cuma günü (21 Mayıs 2021) G20 Küresel Sağlık Zirvesi’nde IMF Genel Müdürü Kristalina Georgieva, yılsonuna kadar dünya nüfusunun yüzde 40’ını ve 2022 ortasına kadar yüzde 60’ını aşılamayı önerdi. IMF, Üye Devletler ve ortaklarımızla bu iddialı hedeflerin nasıl ulaşılabilir hale getirileceği konusunda görüşmeler yapıyoruz.
“Aralık Ayına varmadan” şu şekilde gerçekleşmelidir: İlk olarak, şimdi COVAX aracılığıyla dozları paylaşın. Üye Devletlerin, Cuma günü G20 Küresel Sağlık Zirvesi’nde yapılan önemli duyurular da dahil olmak üzere, doz bağışlama taahhütlerini memnuniyetle karşılıyorum.
Ancak Eylül ve yılsonu hedeflerine ulaşmak için yüz milyonlarca daha fazla doza ihtiyacımız var, Bu aşıların COVAX aracılığıyla toparlanmasına ihtiyacımız var ve bütün bu tespitlerin Haziran ayı başlarında toparlanmasına ihtiyacımız var.
Üreticiler, COVAX aracılığıyla aşıları paylaşmak isteyen herhangi bir ülkenin bunu aylar değil, günler içinde yapmasını sağlayarak üzerlerine düşeni gerçekleştirmeleri gerekir.
Tüm üreticileri, yeni aşı ihtiyaç miktarı için COVAX’ın reddetmeyi bir tarafa bırakıp büyük bir miktarı vermeyi veya hacimlerinin % 50’sini bu yıl COVAX’a vermeleri için çağırıyorum.
Ve aşı alan her ülkenin bunları mümkün olan en kısa sürede kullanmasına ihtiyacımız var. Hiçbir doz boşta bırakılamaz veya daha kötüsü atılamaz. Nüfuslarına ulaşmak için ülke düzeyindeki hazırlıklar aşılar kadar hızlı hareket etmelidir.
İkincisi, üretim miktarı arttırılmalı
Sonuç olarak, çok daha fazla doz aşıya ihtiyacımız var, onlara hızlı ihtiyacımız var ve onları almak için her türlü çabayı göstermeliyiz. Bazı üretici firmalar lisans, teknoloji ve bilgi birikimini paylaşmaya istekli olması halinde aşı üretme kapasitesine sahip olduklarını söyledi.
Bunun neden henüz olmadığını anlamakta zorlanıyorum.
Dünya Ticaret Örgütü’nde COVID-19 ürünleri için fikri mülkiyet korumasından feragat etme girişimleri için Hindistan ve Güney Afrika’ya ve bu çabaları destekleyen ülkelere teşekkür ediyorum.
Üye Devletleri ve üreticileri, lisansları münhasır olmayan, şeffaf bir şekilde paylaşmak için güçlü bir mekanizma sağlayan DSÖ COVID-19 Teknoloji Erişim Havuzu olan C-TAP’a katılmaya çağırıyoruz.
Başbakan Pedro Sanchez’e İspanya’nın C-TAP’a katılacağına dair taahhüdü için teşekkür ediyorum ve önümüzdeki günlerde daha iyi haberler bekliyoruz.
Üçüncüsü, ACT Accelerator’a tamamen fon sağlayın.
ACT Accelerator’da hesaplanan fon miktarı için 18,5 milyar ABD doları toplanamadı. Nihayetinde pandemi, acil bir durumda, düşük ve düşük-orta gelirli ülkelerin aşı üreten ülkelerden yapılan ithalata güvenemeyeceğini açıkça göstermiştir.
Üye Devletlerin bu Asamblede dikkate alacağı, yerel ilaç üretiminin ve diğer sağlık teknolojilerinin güçlendirilmesine ilişkin taslak kararı memnuniyetle karşılıyorum.
Bu vesileyle, Amerika Birleşik Devletleri’ni DSÖ’den çıkarma kararını tersine çevirdiği, COVAX’a 4 milyar ABD doları bağışladığı ve ayrıca 80 milyon aşı dozu bağışlayacaklarını duyurdukları için Başkan Joe Biden’e derin şükranlarımı sunmak isterim.
===
DSÖ’nün Covid-19 dışında yaptığı çalışmalar
2020’nin Kasım ayında Üye Devletlere, salgının dışında DSÖ çalışmalarının inanılmaz genişliği ve derinliği hakkında ayrıntılı bir açıklama yapmıştım. O zamandan bu yana geçen altı ayda, gurur duyulacak seviyede çok daha fazla başarı sağlandı.
Şeffaflığa olan bağlılığımızın bir parçası olarak, 2021 Sonuç Raporu, etkileşimli, ilgi çekici, kullanımı kolay bir dijital formatta çok sayıda bilgi kaynağı oldu.
Sonuç Raporunun bir tamamlayıcısı olarak, üç milyar vitrin düzenledik, üç milyar gösterge panosunu güncelledik ve ilerlemeyi gözden geçirmek ve zorlukları belirlemek için teslimat stokları aracılığıyla kendimizi sorumlu tutmaya devam ediyoruz.
Etkileşimli ve kolayca aranabilir bir platformda eksiksiz, şeffaf ve açık veriler sağlamak için Dünya Sağlık Veri Merkezini oluşturduk.
Ve geçen hafta yayınlanan yıllık Dünya Sağlık İstatistikleri, “üçlü milyar” hedefler ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri için 50’den fazla sağlıkla ilgili gösterge hakkındaki en son verileri sunuyor.
Diğer bulgularının yanı sıra, ön tahminler, 2020’de küresel olarak en az 3 milyon fazla ölüm olduğunu öne sürüyor, bu da doğrudan veya dolaylı olarak COVID-19’a atfedilebilir ve resmi olarak bildirilen 1,8 milyondan 1,2 milyon daha fazla ölümü temsil eder.
===
DSÖ’nün sağlıklı yaşam tarzlarına odaklanmak amacıyla; 13. DSÖ Genel Çalışma Programı ve Dönüşümünün özelliklerinden biri, sağlığı geliştirme ve hastalıkları önleme üzerindeki vurguyu artırarak küresel sağlıkta bir paradigma değişikliğine yol açmaktır.
Mevcut trendlere göre, 2023 yılına kadar yaklaşık 900 milyon daha fazla insanın daha iyi sağlık ve refahtan yararlanabileceğini ve bizi 1 milyarlık hedefimize çok yaklaştıracağını tahmin ediyoruz. Ancak ilerleme düzensizdir ve ülkelerin üçte birinden fazlası yanlış yöne doğru ilerlemektedir.
Bulaşıcı olmayan hastalıklar için başlıca risk faktörlerini ele alma konusunda ilerleme kaydettik. Tütün kullanımı azalmaya devam ediyor, ancak bazı bölgelerde alkol tüketimi gibi obezite prevalansı da artıyor. Bu yılın başında DSÖ, dünyadaki 1,3 milyar tütün kullanıcısının en az 100 milyonunu sigarayı bırakmaya teşvik etmek için Commit to Quit adlı bir yıl boyunca süren bir kampanya başlattı. Altı hafta önce, tütün vergisi politikası ve idaresine ilişkin teknik kılavuzumuzu yayınladık. Birçok ülke bu alanda ve MPOWER müdahale paketindeki diğer önlemlerin uygulanmasında liderlik göstermektedir. Gambiya tütün tüketim vergisi oranlarını yeni artırdı. Bolivya kapsamlı bir tütün kontrol yasasını geçirdi ve DSÖ’nün desteğiyle altı Afrika ülkesi halka açık yerlerde ve toplu taşıma araçlarında sigara içilmesini yasakladı.
Ayrıca beslenmeyi iyileştirme ve tüketicileri daha sağlıklı gıda seçimleri yapmaları için destekleme çabalarında ilerleme görüyoruz. Geçen yıl, trans yağları gıda tedarikinden çıkaran ülkeleri sertifikalandırmak için bir program başlattık ve 14 ülke, 589 milyon insanı zararlı etkilerinden koruyan trans yağlar konusunda en iyi uygulama politikalarını uygulamaya koydu. Bu ayın başlarında, 60’tan fazla gıda kategorisinde sodyum içeriği için yeni kriterler yayınladık ve geçen yıl Meksika, ambalajın önünden etiketlemeyi uyguladı.
İş sağlığı konusunda, çalışanları COVID-19’dan korumak için rehberlik geliştirmek için Uluslararası Çalışma Örgütü ile birlikte çalıştık. 40 ülkeyi çocukluk çağı zehirlenmelerinin önemli bir kaynağı olan kurşun boya üzerinde yasal olarak bağlayıcı kontroller oluşturmaları için desteklemek üzere BM Çevre Programı (UNEP) ile birlikte çalışıyoruz.
Bu yılın Mart ayında BM ortaklarıyla birlikte Ageism (bir kişinin yaşına dayalı önyargı veya ayrımcılık) üzerine ilk Küresel raporu yayınladık. Bir ay önce, her yaştan insan için artan bir ölüm ve sakatlık nedeni olan düşmeleri önlemek ve yönetmek için Güvenli Adım Adım adlı yeni bir teknik paket yayınladık. Nisan ayında, BM Üye Devletleri, DSÖ tavsiyeleri doğrultusunda boğulmayı önlemek için daha fazla çaba sarf eden bir kararı kabul etti.
BM Kadınları ile, kadına yönelik şiddetin yaygınlığı üzerine şimdiye kadar yapılmış en büyük araştırmayı temsil eden yeni bir raporu başlattık ve küresel olarak neredeyse her üç kadından birinin yakın partner şiddetine, partner olmayan birinden cinsel şiddete veya en azından her ikisine birden maruz kaldığını gösteren yeni bir rapor yayınladık.
FAO, OIE (Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü) ve UNEP’teki ortaklarımızla, geçtiğimiz hafta ilk kez bir araya gelen Tek Sağlık Üst Düzey Uzman Panelini oluşturduk. Panel, dinamik yeni bir araştırma gündeminin geliştirilmesine rehberlik etmede ve üst düzey politika liderliği sağlamada etkili olacaktır. Bu başarılara rağmen, ölüm ve hastalıkların temel nedenlerinin ele alınmasındaki ilerleme, büyük ölçüde yetersiz ve adaletsiz olmaya devam ediyor. Küresel olarak, sağlık bütçelerinin yalnızca yüzde 3’ü tanıtım ve önleme için harcanmaktadır. Ve yine de bu alanlara artan yatırım, küresel hastalık yükünü yarı yarıya azaltabilir ve bireyler, aileler, topluluklar ve uluslar için muazzam getiri sağlayabilir.
Kişi başına yıllık 1 dolarlık bir yatırım, 8,2 milyon hayat ve 2023 yılına kadar 350 milyar ABD doları kurtarabilir.
===
Pandemi, bildiğiniz gibi, Üye Devletlerin evrensel sağlık sigortasına doğru ilerlemelerini destekleme çabalarımızda önemli bir gerileme olmuştur. Mevcut trendlere göre, 2023 yılına kadar 290 milyon kişinin daha yüksek kaliteli sağlık hizmetlerine mali zorluk yaşamadan erişeceğini öngörüyoruz. Bu, 1 milyar daha fazla insanın evrensel sağlık sigortasından yararlandığını görme hedefimize karşı 710 milyonluk bir açık bulunuyor.
Dünya çok geride
Yenilenen kararlılık ve temel sağlık hizmetleri ve halk sağlığına artan yatırımla birlikte, 2025 yılına kadar 400 milyon kişinin daha temel hizmetlerle kapsanabileceğini tahmin ediyoruz. Ancak dünya nüfusunun en az yarısı bu hizmetlere hâlâ erişemiyor.
En son tahminlerimize göre, her yıl yaklaşık 930 milyon insan acil sağlık harcamalarından muzdarip ve yaklaşık 90 milyon kişi cepten yapılan sağlık harcamaları nedeniyle aşırı yoksulluğa itiliyor.
Küresel olarak, antibiyotikler, insülin, anti-hipertansifler, teşhis ve kanser tedavisi ve rutin aşılamalar dahil olmak üzere temel ilaçlara erişimde büyük sıkıntılar yaşanmaktadır.
Antimikrobiyal direnç, bir asırlık tıbbi ilerlemeye yönelik varoluşsal ve büyük ölçüde ele alınmamış bir tehdit olmaya devam ediyor.
Son birkaç yılda hizmet kapsamında sürekli bir artış görmemize rağmen, pandemi temel sağlık hizmetlerinde ciddi kesintilere neden oldu.
Bir ay önce yayınlanan en son Nabız Araştırmamız, bu yılın ilk üç ayında, ankete katılan 135 ülke ve bölgenin % 94’ünün hizmetlerde bir tür kesinti bildirdiğini gösteriyor.
Bir örnek vermek gerekirse, Mart ayında yayınlanan veriler, geçen yıl tahmini 1,4 milyon daha az kişinin TB tedavisi aldığını gösteriyor. 2019’a göre % 21 daha az. Bu kesinti, yarım milyon daha ölüme neden olabilir.
Şu anda 50 ülkede 60 kitlesel aşılama kampanyası ertelendi ve yaklaşık 228 milyon insanı – çoğu çocuk – kızamık, sarıhumma, çocuk felci ve daha fazlası için risk altına sokuyor.
Ancak, iyileşme belirtileri görüyoruz. Hizmetlerdeki aksamalara rağmen, önemli başarılar elde edildi. Küresel olarak, 5 yaşın altındaki çocuklarda hepatit B virüsünün yaygınlığı şu anda yüzde 1’in altındadır, yani SDG hedefine zaten ulaşılmıştır. Tüm dünyada 9,4 milyondan fazla insan, 2015’ten bu yana 9 kat artışla hepatit C tedavisi görmüştür; Ve bu hafta, Brezilya, Mısır, Gürcistan, Moğolistan ve Ruanda’da başlayacak değerlendirmelerle birlikte, viral hepatit eliminasyonunun doğrulanması için geçici kılavuz yayınlayacağız.
On gün önce, Commonwealth of Dominica, HIV ve doğuştan sifilizin anneden çocuğa bulaşmasının ortadan kaldırılması için sertifika aldı.
Sıtma konusunda, enfeksiyon ve ölümlerdeki küresel düşüş durmuş olsa da, hala kutlama nedenleri var. Şubat ayında, El Salvador Orta Amerika’da ilk ülke oldu ve 39 ülke veya bölge küresel, sıtmadan arındırılmış yer sertifikası aldı.
GAVI, UNITAID (düşük ve orta gelirli ülkelerde büyük hastalıkları önlemek, teşhis etmek ve tedavi etmek için tüberküloz, sıtma ve HIV / AIDS ve ölümcül enfeksiyonlarına vurgu yapan ortaklarla birlikte çalışan küresel bir sağlık girişimidir) ve Global Fund’ın mali desteğiyle DSÖ tarafından koordine edilen bir pilot programın parçası olarak Gana, Kenya ve Malavi’de 670.000’den fazla çocuğa RTS, sıtma aşısının ilk dozu verildi. Ön sonuçlar çok olumlu.
Tüberküloz konusunda, son 2 yılda 20 milyondan fazla kişi TB hizmetlerine erişim sağladı; bu, önceki 2 yıldan yaklaşık 5 milyon daha fazla.
109 ülke yeni etkili TB ilaçlarını kullanmaya başlarken, 89 ülke güncellenmiş DSÖ tedavi kılavuzlarına uygun olarak çoklu ilaca dirençli TB için daha iyi ve daha hızlı tedaviler kullandıklarını bildirdi.
İhmal edilen tropikal hastalıklarla ilgili olarak, 20 NTD ve hastalık grubunu önlemek, kontrol etmek, ortadan kaldırmak ve ortadan kaldırmak için küresel hedefler ve kilometre taşları belirleyen yeni bir yol haritamız var.
Bu yıl şimdiye kadar, geçen yılın aynı dönemindeki 17 ile karşılaştırıldığında, sadece 3 insan Gine solucanı hastalığı vakası bildirildi.
Geçtiğimiz ay Gambiya, trahomayı bir halk sağlığı sorunu olarak ortadan kaldırırken, Mart ayında Fildişi Sahili, Afrika tripanosomiasisini ortadan kaldıran Togo’dan sonra ikinci ülke oldu.
Bulaşıcı olmayan hastalıklar konusunda DSÖ, bulaşıcı olmayan hastalıkların önlenmesi, tespit edilmesi ve tedavi edilmesine yönelik hizmetleri temel sağlık hizmetleri programlarına entegre etmeleri için 36 ülkeye destek vermiştir.
30’dan fazla ülke, çocukluk çağı kanser bakımına erişimi iyileştirmek için politikalar veya programlar geliştirmiştir. Dünyanın en çok teşhis edilen kanserinden ölüm oranını 2040’a kadar her yıl % 2,5 azaltmayı ve 2,5 milyon hayat kurtarmayı hedefleyen Küresel Meme Kanseri Girişimi’ni başlattık.
WHO HEARTS (DSÖ Kalpleri) müdahale paketinin kullanımının artmasıyla birlikte, 18 ülkede 3 milyondan fazla insan, protokole dayalı yönetiminde hipertansiyon ile uğraşıldı.
Ve anne ve çocuk sağlığına yönelik bakım kalitesini Bulaşıcı olmayan hastalıklar (BOH)’la ilişkilendirmek için yeni bir proje başlattık.
Ruh sağlığı alanında, 2014 yılından bu yana % 100 artışla, ruh sağlığı hizmetlerini birinci basamak sağlık hizmetlerine entegre etmek için 31 ülkeye daha destek verdik.
Ergenler arasında ruh sağlığını iyileştirmek için UNICEF ile birlikte “Ergenlerin Gelişmesine Yardımcı Olmak” araç setini başlatmak için çalıştık.
Opioid aşırı doz ölümlerini ele almak için, UNODC (Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi) ile birlikte dört düşük ve orta gelirli ülkede, önemli halk sağlığı yararları gösteren bir nalokson çalışması yapmak için çalıştık.
İlaçlara erişim konusunda DSÖ, 7 aşıya Acil Kullanım Listesi vermiş ve COVID-19 için 28 in vitro tanı koymuştur ve bu da 101 ülkenin kendi düzenleyici izinlerini vermesine izin vermiştir.
DSÖ geçen yıl toplamda 62 ilaç, 15 teşhis, 13 aşı ve daha fazlası için ön yeterlilik sağladı.
Ocak ayında, bulaşıcı olmayan ve bulaşıcı hastalıklar için yeni testler de dâhil olmak üzere güncellenmiş in Vitro Diagnostik Model Listesini yayınladık.
İlaçların satın alına bilirliğini artırmak için yeni fiyatlandırma politikası kılavuzları yayınladık ve Gelişmekte Olan Küçük Ada Devletlerinin, ilaç, aşı ve diğer ürünleri satın alabilecekleri fiyatları iyileştirmek için sağlık ürünleri için toplu bir satın alma anlaşması imzalamalarını destekledik.
DSÖ Listelenen Yetkililer girişimi aracılığıyla, Gana geçen yıl Olgunluk Seviyesi 3’e ulaştı, bu da istikrarlı ve iyi işleyen bir düzenleyici sisteme sahip olduğu anlamına geliyor. Gelecekte, Afrika ve ötesinde pazarlama yetkileri vermek için bir referans ajansı haline gelebilecek.
DSÖ ayrıca Afrika İlaç Ajansını kurmak, düzenleyici gözetimi artırmak ve kıta genelinde güvenli, etkili ve uygun fiyatlı tıbbi ürünlere erişimi artırmak için Afrika Birliği’ni de destekliyor.
Antimikrobiyal direnç konusunda, geçen ay DSÖ, bu hayat kurtaran tedavilerin araştırma ve geliştirmesindeki ilerlemeyi izlemek için antibakteriyeller için genel değerlendirme yayınladı.
Küresel Antimikrobiyal Direnç ve Kullanım Gözetim Sistemine veri bildiren ülke sayısı üç yılda üç katına çıkarak 70’e çıktı ve dünya çapında gözetim alanlarının sayısı 729’dan 73.000’e çıktı.
Ve Bangladeş Başbakanı Hasina ve Barbados Başbakanı Mottley liderliğinde Antimikrobiyal Direniş üzerine Tek Sağlık Küresel Liderler Grubu’nu kurduk.
===
Ve son olarak, 2023 yılına kadar yaklaşık 920 milyon insanın sağlık acil durumlarından daha iyi korunabileceğini tahmin ediyoruz – yine bizi 1 milyarlık hedefimize çok yaklaştırıyor.
Elbette bu, 920 milyon insanın tüm sağlık acil durumlarından korunduğu anlamına gelmez. Geçen yıl, ulusal ve küresel hazırlıkta ele alınması gereken boşluklar ortaya çıktı.
DSÖ bu pandemiye yanıt vermeye odaklanmış olsa da, olası bir influenza pandemisine hazırlanmak için ülkelerle birlikte çalışmaya devam ediyoruz.
Bugün ayrıca biyolojik materyallerin paylaşımı için yeni bir yaklaşıma öncülük eden Pandemik Grip Hazırlık Çerçevesi, 10. Yıldönümünde; aşılara ve diğer kritik pandemik müdahale ürünlerine erişim hakkına sahiptir.
Daha genel olarak, 113 ortak dış değerlendirme, 156 simülasyon uygulaması ve 126 eylem içi veya eylem sonrası inceleme ile Üye Devletlerin hazırlıklı olma ve yanıt verme kapasitelerini değerlendirmeye devam ediyoruz.
70’den fazla ülke, kritik boşlukları gidermek için sağlık güvenliği için ulusal eylem planları geliştirmiştir, ancak çoğunun parasal kaynağı yoktur.
Ve elbette, COVID-19, DSÖ’nün geçen yıl yanıt verdiği tek acil durum olmaktan çok uzaktır.
DSÖ, her ay 9 milyondan fazla bilgiyi işliyor, 43.000 sinyali tarıyor, 4500 olayın gözden geçirilmesine ve ortalama 30 olayın doğrulanmasında yol açıyor.
Gözetim sistemlerimiz, insan-hayvan ara yüzündeki potansiyel risk çıkarımları, iklim değişikliği, endüstriyel tehlikeler ve çatışmalarla ilgili sinyalleri kapsayacak şekilde insan popülasyonlarındaki hastalık salgını olaylarının çok ötesine geçer.
Yalnızca 2020 yılında, 60’ı derecelendirilmiş kriz dâhil 120’den fazla acil duruma müdahale ettik. 1.8 milyardan fazla insan şu anda kırılgan, çatışmalı ve savunmasız ortamlarda yaşıyor; burada uzun süreli krizler, zayıf ulusal kapasite temel sağlık hizmetleri sunma kapasitesiyle birleşiyor.
Birleşmiş Milletler insani yardım müdahalesinde Sağlık Kümesi lideri olarak, DSÖ, 900 ulusal ve uluslararası ortakla ortaklaşa 30 ülkede koordinasyon ve Operasyonel destek sağlayan Küresel İnsani Yardım Planı aracılığıyla COVID-19’a halk sağlığı müdahalesini sağlama çabalarına öncülük etmektedir.
Bu popülasyonlar aynı zamanda kolera salgınları, menenjit, sarıhumma ve diğer yüksek tehditli bulaşıcı tehlikeler için en çok risk altında olan popülasyonlardır.
Sağlık çalışanları, istikrarsızlığın olduğu yerlerde özellikle savunmasızdır. Aralık 2017’de başladığından bu yana, 17 ülke ve bölgede 2400’den fazla vaka, Sağlık Hizmetlerine Yönelik Saldırılar için Gözetim Sistemi tarafından kaydedildi. Altı yüzden fazla sağlık çalışanı ve hasta öldü ve yaklaşık 2000 kişi yaralandı. Sağlıksız barış, barışsız sağlık da olmaz.
===
Tüm bu çabalar, ilerlemeyi izleyen ve hızla gelişen kanıtlara ayak uydurmaya yardımcı olan Bilim ve Veri bölümlerimiz tarafından desteklenmektedir.
Bilim bölümü, bu iki yılda 290’dan fazla küresel halk sağlığı ürününü garanti ediyor ve Sağlık Acil Durumları programı ile birlikte, yaklaşık 1300 COVID-19 yayınının gözden geçirilmesini koordine etti.
Ayrıca ürünlerimizin izlenmesini ve etki için tasarlanmasını sağlamak için çalışıyoruz.
DSÖ’nün geçen yıl en çok indirilen ürünleri arasında fiziksel aktiviteyi artırmaya yönelik yeni yönergeler vardı.
COVID-19’da göğüs görüntüleme kullanımı hakkında hızlı tavsiyeler;
- Kan basıncı ölçümü için teknik özellikler;
- Çocuklarda kronik ağrıyı yönetmek;
- İlaç fiyatlandırma politikaları;
- geleneksel ve tamamlayıcı ilaçlar;
- ve rahim ağzı kanserinin önlenmesi için tarama ve tedavi.
Ayrıca, tüberküloz, hemşirelik, sıtma, kanser, bulaşıcı olmayan hastalıklar, ihmal edilen tropikal hastalıklar, antimikrobiyal direnç ve yıllık Dünya Sağlık İstatistikleri hakkındaki yeni raporlar, hayati sağlık sorunları hakkında yetkili bir anlık görüntü sağlıyor.
===
Uzun bir liste olduğunu biliyorum, ancak tüm Üye Devletlere, karşılaştığımız çok çeşitli sağlık sorunlarının üstesinden gelmek için yaptığımız çok çeşitli çalışmaları hatırlatmak istiyoruz.
Bu konuların çoğu bu hafta gündeminizde.
Ve bunların hiçbirinde WHO tek başına çalışmıyor. Ortaklık, Sağlıklı Yaşamlar ve Herkes için Refah için Küresel Eylem Planı aracılığıyla çok taraflı sistem dahil olmak üzere, yaptığımız her şey için çok önemlidir.
Bugün, “Adil ve dirençli bir toparlanma için daha güçlü işbirliği” başlıklı Küresel Eylem Planı ilerleme raporunu yayınlıyoruz.
Elde ettiğimiz sonuçların yanı sıra çalışma şeklimiz için de hesap verebilirliği taahhüt ediyoruz, bu nedenle personelimiz tarafından herhangi bir cinsel istismar ve istismar bildirimine müsamaha gösterilemez.
Hizmet ettiğimiz insanları korumak ve sıfır toleransın sadece bir slogan değil, aynı zamanda kim olduğumuzun bir işareti olmasını sağlamak için çok daha fazlasını yapmamız gerektiğinin farkındayız.
===
Ekselansları, meslektaşları ve arkadaşları,
Bu salgın, yüksek derecede bulaşıcı bir virüs tarafından tetiklendi. Ancak bölünme, eşitsizlik ve hazırlıklı olma konusundaki yatırımların tarihsel ihmalinden dolayı çok fazla yüklenmiştir.
Bu yüzden kurtarırken ve yeniden inşa ederken, virüsleri durdurmaktan daha fazlasını yapmalıyız; Salgınların salgın hale gelmesine ve salgınların salgın haline gelmesine izin veren güvenlik açıklarını ele almalıyız.
Yeni kurumlar ve yeni mekanizmalar bulabiliriz, ancak bu sadece çatlakların üstünü örtebilir.
Yaptığımız değişiklikler ne olursa olsun, daha temel bir şey olmalı.
Daha güvenli bir dünya için ancak dayanışma, eşitlik ve sürdürülebilirliğe ortak bir bağlılıkla sağlam bir temel oluşturabiliriz.
Bir yıl önce, beni, COVID-19’a karşı DSÖ tarafından koordine edilen uluslararası sağlık yanıtından kazanılan deneyimleri ve çıkarılan dersleri uygun şekilde gözden geçirmek için mevcut mekanizmalar dâhil olmak üzere tarafsız, bağımsız ve kapsamlı bir değerlendirme başlatmakla görevlendirdiniz.
Bu Sağlık Asamblesinde, DSÖ’nün rolü de dâhil olmak üzere pandemiye verilen uluslararası tepkinin farklı boyutlarını değerlendiren birkaç panel ve komitenin raporları alacaksınız. Her panele, komiteye ve çalışma grubuna emeklerinden dolayı teşekkür ederim. Bu raporların her birini memnuniyetle karşılıyoruz ve bu hafta bunları Üye Devletlerle tartışmayı dört gözle bekliyoruz. Her zaman yapılacak daha çok şey vardır, öğrenilecek daha çok ders ve yapılacak daha çok değişiklik vardır. Sizi, Üye Devletlerimizi alçakgönüllülükle ve olmamız gereken organizasyon olmak için yapmamız gereken değişiklikleri yapmaya istekli olarak dinlemeye kararlıyız.
Çoğunuz, DSÖ’nün beklentilerinizi karşılamasını sağlamak için daha öngörülebilir ve sürdürülebilir finansmanda önemli bir artışa ihtiyaç olduğunu fark ettiniz. Ancak bu kuruluşun nasıl finanse edildiğinin ötesinde, dünyanın, küresel sağlık güvenliği ile ne demek istediğimizi temelden yeniden düşünmesi gerekiyor. Yukarıdan aşağıya daha güvenli bir dünya inşa edemeyiz; sıfırdan inşa etmeliyiz.
Salgın hastalıklara hazırlık yapmak, önlemek, tespit etmek ve hızla müdahale etmek Cenevre, New York veya dünyanın herhangi bir güç koridorunda başlamıyor.
Yoksunluk ve aşırı kalabalıklar sokaklarında başlar; Yeterli yiyeceğin olmadığı evlerde; Sağlık çalışanlarına erişimi olmayan topluluklarda Ve klinikleri ve hastaneleri elektriği veya temiz suyu olmayan köy ve kasabalarda.
Güçlü temel sağlık hizmetleri ve halk sağlığı sistemleri, vasıflı sağlık çalışanları ve kendi sağlıklarının sorumluluğunu üstlenme yetkisine sahip ve olanaklı topluluklarla başlar. Dikkatimizin ve yatırımımızın odak noktası bu olmalıdır.
Hazırlık, erken uyarı, hızlı yanıt, risk iletişimi ve daha fazlası için yerel olarak oluşturulan ve kırılmaz bir zincirde küresel olarak birbirine bağlanan daha iyi sistemlere ihtiyacımız var.
Zaten bu sistemleri kurmak için birkaç adım attık. Şimdi, bu yılın ikinci yarısında 12 Üye Devlet ile Evrensel Sağlık ve Hazırlık İncelemesi pilot programını başlatmaya hazırlanıyoruz.
Berlin’de DSÖ Salgın ve Salgın İstihbarat Merkezi kurma planlarını duyurduk; DSÖ Akademisinin kapılarını açmaya hazırlanıyoruz; Yeni uluslararası sistemin temelini oluşturması gereken DSÖ tarafından barındırılan ACT Accelerator’ dan alınan dersler üzerine şimdiden inşa ediyoruz; Ve daha bu sabah, Ekselansları Alain Berset ile Üye Devletlerin patojenleri ve klinik örnekleri gönüllü olarak paylaşmaları için güvenilir, güvenli ve şeffaf bir mekanizma olarak burada İsviçre’de BioHub kurulması konusunda bir Mutabakat Zaptı imzaladım.
İkinci olarak, ulusal kapasiteleri güçlendirmek, hızlı müdahaleyi desteklemek ve hayat kurtaran araçların araştırma ve geliştirme, üretim ve dağıtımını finanse etmek için daha iyi finansmana ihtiyacımız var.
Dünya, gelişmiş bir ulusal ve küresel sağlık güvenlik sistemini finanse etmede hayati bir rol oynaması gereken birkaç güçlü Uluslararası Finans Kurumuna sahiptir.
Üçüncüsü, nüfusu veya ekonomisi ne olursa olsun her Üye Devleti kapsayıcı ve gerçekten temsil eden daha iyi bir yönetişime ihtiyacımız var.
Dünyayı güvende tutmak, tüm Üye Devletlerin sahipliğini ve katılımını gerektirir. Uluslararası Sağlık Yönetmelikleri, pandemiye hazırlıklı olma ve müdahale için küresel yönetişimin temel taşı olmaya devam etmektedir. Ancak bunların uygulanması tutarsızdır ve ihtiyaç duyulan bağlılık ve eylem düzeyine yol açmamıştır.
Hepimiz bu salgının en büyük itici güçlerinden birinin uluslararası dayanışma ve paylaşım eksikliği olduğunu biliyoruz: veri paylaşmak, bilgi paylaşmak, patojenleri paylaşmak, kaynakları paylaşmak, teknolojiyi paylaşmak.
Bu temel zayıflığı, yalnızca, gelişmiş işbirliği için sağlam bir temel sağlamak üzere ülkeler arasında bağlayıcı bir taahhütle ele alabiliriz – pandemiye hazırlıklı olma ve ana hatlarıyla belirttiğim zorluklara yanıt verebilecek bir anlaşma.
Tüm ulusları ve insanları temsil eden uluslararası bir anlaşma; Ortak risklerimizi ve güvenlik açıklarımızı ele alan; Ortak insanlığımızı, dayanışmamızı ve çeşitliliğimizi güçlendiren. Ve bu, bu neslin ne istediğini değil, gelecek nesillerin neye ihtiyacı olduğunu yansıtıyor.
Ekselansları,
Yol ayrımına geldik. Aynı eski yoldan gidersek, aynı eski sonucu elde ederiz: hazırlıksız, güvensiz ve adaletsiz bir dünya. Hiç kuşkunuz olmasın: bu, dünyanın bir pandemi tehdidiyle son karşılaşması olmayacak. Bundan daha bulaşıcı ve daha ölümcül olma potansiyeline sahip başka bir virüsün olacağı evrimsel bir kesinliktir.
Bu, artan iyileştirmelerin veya insanların kafalarını kurcalamanın zamanı değil. Bu, cesur fikirlerin, cesur bağlılığın ve cesur liderliğin zamanıdır; daha önce hiç yapılmamış şeyleri yapmak için. Bir seçimimiz var: işbirliği, rekabet veya yüzleşme. Aslında elimizdeki tek seçenek işbirliği ve güvensizliğin üstesinden gelme. Daha güvenli bir dünya sıfır toplamlı bir oyun değildir; tam tersidir. Biri geride kalırsa, hepsi geri çekilir.
Ama eğer en arkadakine ilk yardım edilecekse; en zayıf olan ilk güçlendirilecekse; en savunmasız olan ilk önce korunacaksa – o zaman hepimiz kazanırız.
73 yıl önce, siz Üye Devletlerimiz, DSÖ’yü uluslararası sağlık konusunda yönlendirme ve koordinasyon otoritesi olarak kurdunuz. Ve devam eden liderlik ve rehberliğinizle, sağlığı geliştirmek, dünyayı güvende tutmak ve savunmasızlara hizmet etmek için birlikte oynamaya devam edeceğimiz rol budur.
Shukraan jazeelan. Xie xie. Merci beaucoup. Muchas gracias. Spasiba bolshoi. Çok teşekkür ederim.
—————————————————————————————————————————
Ekselansları, bakanlar, heyet başkanları, değerli konuklar, değerli meslektaşlar ve dostlar,
Konuları, Genel Tartışmayı açmak ve sizlerle konuşmak bana büyük zevk veriyor.
Bu Sağlık Asamblesi, bu Organizasyonun tarihindeki en önemli toplantılardan biridir.
Bu hafta önünüzdeki gündemin tamamına ek olarak, tartışmalarınız DSÖ’nün geleceğini ve küresel sağlık güvenliğinin geleceğini şekillendirmeye yardımcı olacaktır.
Bu sabah DSÖ Genel Kuruluna raporumu sundum ve sizi bu sözlere yönlendiriyorum.
Bu hafta işimizi yürütürken, dünya çapında biz konuşurken hayatları için savaşan insanları hatırlamanızı rica ediyorum;
Sizden COVID-19 riski taşıyan, ancak kendilerini koruyacak araçlardan yoksun olanları hatırlamanızı rica ediyorum;
Bugün ve her gün başkalarının hizmetinde kendilerini tehlikeye atan sağlık ve sağlık hizmetlerinde çalışanlarını hatırlamanızı rica ediyorum;
Ve sizden pandemi aklımızda en üst sıralarda yer alsa da, bugün dünyadaki milyonlarca insanın pandemiden önce var olan diğer birçok sağlık tehdidiyle karşı karşıya olduğunu ve pandemi sona erdiğinde hala orada olacağını hatırlamanızı rica ediyorum.
Devam eden bağlılığınız, desteğiniz ve katılımınız için tüm Üye Devletlere bir kez daha teşekkür ederiz.
Sağlığı geliştirmek, dünyayı güvende tutmak ve savunmasızlara hizmet etmek için devam eden taahhütlerinizi duymak için sabırsızlanıyorum.
Bize verimli bir tartışma diliyorum.
Teşekkür ederim.