DSÖ Genel Direktörü, 75. Dünya Sağlık Asamblesi Açılış Konuşması

DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus’un, Cenevre’de bir araya gelen 194 Devlet Delegelerine 23 Mayıs 2022 tarihinde yaptığı konuşmanın özet içeriği beş başlık altında özetlenmiştir.

• Dünya Sağlık Örgütü’nün son beş yılda yaptıklarına bulunduğumuz yerden bakarak başlamak istiyorum. 2020-21 için DSÖ Sonuç Raporu, “üç milyar” hedefin her birine karşı son iki yıldaki çalışmalarımızın ayrıntılı ve etkileşimli bir sunumunu sağlar. İlerleme her zaman hızlı veya ölçülmesi kolay değildir. Ancak küçük ve büyük, görünen ve görünmeyen şekillerde, bu Organizasyonun bir fark yarattığını söylemekten gurur duyuyorum.
• Tüm bu başarıların temelinde beş yıldır sürdürdüğümüz dönüşüm yolculuğu var. DSÖ’nün değişmesi için birçok çağrı yapıldı. Ve daha fazla değişikliğe ihtiyaç olduğuna dair hiçbir şüphe yok.
• Hâlâ birçok zorlukla karşı karşıyayız. Bu yüzden şimdi nerede olduğumuzu görmek için aşağıya bakmalıyız. Dün de söylediğim gibi, Covid-19 salgını henüz bitmedi. Ve bununla mücadele etmeye devam ederken bile, Üye Devletlerin % 90’ının bir veya daha fazla temel sağlık hizmetinde aksama olduğunu bildirdiği temel sağlık hizmetlerini eski haline getirme göreviyle karşı karşıyayız.
• Şimdi, önümüzdeki beş yıl içinde gitmemiz gerektiğine inandığım yere, ileriye bakmama izin verin. 2022 yılı Ocak ayındaki Yürütme Kurulu toplantısında, Yönetim Kurulu Başkanımız Dr Amoth’a çalışmaları için teşekkür ederim. Önümüzdeki beş yıl için beş önceliğimizi belirledim. DSÖ’ne üye her ülkenin hükümetlerini, halkının sağlığını kalkınma ve büyüme planlarının merkezine koymaya çağırıyoruz.
• Covid-19 Pandemisi, dünyanın neden DSÖ’ye ihtiyacı olduğunu ve aynı zamanda dünyanın neden daha güçlü, yetkilendirilmiş ve sürdürülebilir bir şekilde finanse edilen DSÖ’ye ihtiyacı olduğunu göstermiştir. Sürdürülebilir Finansman Çalışma Grubunun, değerlendirilen katkıların önümüzdeki 10 yılda çekirdek bütçenin % 50’sine yükseltilmesi önerisini memnuniyetle karşılıyorum. Ayrıca, finansman tabanımızı genişletmek ve program bütçesi için daha esnek finansman sağlamak için bir yenileme modelini dikkate alma önerisini memnuniyetle karşılıyorum.

DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus’un uzun konuşmasının önem arz eden bölümleri aşağıdadır. Detay için konuşma metninin içeriğine bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz..

DSÖ Genel Direktörü Dr. Ghebreyesus; 75. Dünya Sağlık Asamblesi Başkanlığına seçilen Cibuti Sağlık Bakanı Ekselansları Ahmed Robleh Abdilleh, Üye ülkelerin Sağlık Bakanları, Delegasyon Başkanları, Heyet Üyeleri ve Uzman katılımcılar, DSÖ partnerleri ve Asambleye katılan herkese katılımları ve yıl boyu süren ülkelerindeki çalışmaları için teşekkürle başladı.

Bugün, son beş yılda bulunduğumuz yere, geriye bakarak başlamak istiyorum.

Beş yıl önce, evrensel sağlık sigortası için iddialı bir gündemle beni seçtiniz; sağlıkla ilgili acil durumlar; kadın, çocuk ve ergen sağlığı; iklim ve çevresel değişikliğin sağlık üzerindeki etkileri ve değişim ve dönüşeme açık bir Dünya Sağlık Örgütü konularıyla işe başladık.

Bu öncelikler, 13. DSÖ Genel Çalışma Programına ve Sağlık Asamblesi’nin 2018’de kabul ettiği “üç milyar” hedeflerine ulaşmak için çalışmalarımız ile bir dönüşüm sağlandı.

2020-21 Dönemi DSÖ Sonuç Raporu, “üç milyar” hedefin her birine karşı son iki yıldaki çalışmalarımızın ayrıntılı ve etkileşimli bir sunumunu ortaya koydu. Ama aynı zamanda son beş yılda birlikte başardığımız her şeyi de düşünmek istiyorum. İlerleme her zaman hızlı veya ölçülmesi kolay değildir. Ancak küçük ve büyük, görünen ve görünmeyen şekillerde, bu Organizasyonun bir fark yarattığını söylemekten gurur duyuyorum.

1 milyar insanın daha iyi sağlık ve esenliğe sahip olduğunu görme çabalarımızla başlayayım.

Tahminimiz, 2023 yılına kadar bu hedefe neredeyse ulaşacağımız yönünde, ancak ilerleme, ilgili Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine ulaşmak için gerekenin yalnızca dörtte biri kadar. Yine de, kutlanacak cesaret verici eğilimler ve başarılar var.

Bulaşıcı olmayan hastalıklara yönelik risk faktörlerini ele alma konusunda birçok ülke, sağlığa zarar veren ürünlerin kullanımını azaltarak ilerleme kaydetmektedir.

Tütün kullanımı azalmaya devam ediyor. 2018’den bu yana, 2010 ve 2025 yılları arasında tütün kullanımını % 30 azaltma hedefine ulaşma yolunda ilerleyen ülke sayısı 32’den 60’a çıkarak neredeyse iki katına çıktı.

Ayrıca, 2023 yılına kadar küresel gıda arzından endüstriyel olarak üretilen trans yağı ortadan kaldırma hedefimize karşı cesaret verici bir ilerleme görüyoruz. REPLACE (yer değiştirme) girişimimizi 2018’de başlattığımızdan bu yana, dünya nüfusunun % 40’ını oluşturan 58 ülkede endüstriyel olarak üretilmiş trans yağ kullanımını yasaklayan zorunlu politikalar uygulamaya konuldu.

Ve son beş yılda, Üye Devletlerin üçte ikisinden fazlası, tütün, alkol veya şekerli içecekler gibi sağlığa zararlı en az bir ürün için tüketim vergileri getirdi veya artırdı.

Aynı zamanda DSÖ, ülkeleri sağlığın gelişebileceği çevre ve yaşam koşulları yaratmaları için desteklemiştir. Geçen yıl COP26’da 50’den fazla ülke iklime dayanıklı, düşük karbonlu sağlık sistemleri geliştirmek için somut adımlar atmayı kabul etti.

Önceden düşünülenden daha düşük konsantrasyonlarda hava kirliliğinin sağlığa verdiği zararlara dair artan kanıtlara dayanarak hava kalitesi için yeni sınırlar belirleyen yeni hava kirliliği yönergeleri yayınladık.

71 ülke şu anda kadına yönelik şiddete karşı sağlık müdahalesine ilişkin DSÖ kılavuzlarını veya araçlarını kullanıyor.

Araba sayısındaki sürekli artışa rağmen, yol ölümleri sabitlendi.

Ve Yaşlı Dostu Şehirler ve Topluluklar için Küresel Ağ, 52 ülkede 1300’den fazla şehrin yaşamak ve yaşlanmak için daha iyi yerler olmasını destekleyerek genişletildi.

——————–

Pandemi sırasında sağlık hizmetlerinde yaşanan aksaklıklar bizi geriye götürdü. Evrensel Sağlık sigortası konusunda hedefimiz bir milyara ulaşmaktı ancak 730 milyona ulaşabildik. Salgın nedeniyle açığın 840 milyona ulaşabileceğini tahmin ediyoruz.

Bununla birlikte, sağlık sistemlerini güçlendirme ve bulaşıcı ve bulaşıcı olmayan hastalıklara müdahale etme çalışmalarımızda son beş yılda gurur duyacağımız birçok başarımız var.

Siyasi düzeyde, 2018’de Temel Sağlık Hizmetlerine İlişkin Astana Bildirgesi ve 2019’da BM Genel Kurulu’nda evrensel sağlık kapsamına ilişkin siyasi bildirge ile iki büyük taahhüt görmüştük. DSÖ’nün Temel Sağlık Hizmetleri Özel Programı, beş yıl önce 30’a kıyasla şimdi 115 ülkeyi desteklemektedir. 2015’ten bu yana, bu ülkelerin % 95’i artan hizmet kapsamına doğru ilerleme kaydetmiştir. Küresel sağlık işgücünü güçlendirmeye yönelik çalışmalarımızda cesaret verici eğilimler de gördük.

2013-2020 yılları arasında dünya genelinde sağlık çalışanlarının sayısı % 29 arttı. Daha önce, 2030 yılına kadar küresel olarak 18 milyon sağlık çalışanı açığı öngörmüştük. Öngörülen bu eksiklik şimdi 15 milyona düştü – ancak bu hala büyük bir eksiklik.

Son beş yılda, ilaçlara ve diğer temel sağlık ürünlerine erişimin genişletilmesinde de önemli ilerleme kaydettik. HIV, hepatit, TB, sıtma, NTD’ler ve COVID-19 için önemli yeni tedaviler de dahil olmak üzere 53 aşı, 50 in vitro teşhis ve 288 ilacı ön yeterlilik kazandık. Ayrıca iki biyobenzer kanser ilacına ön yeterlilik kazandırdık ve hayat kurtaran ancak pahalı olan bu tedavileri daha uygun fiyatlı ve erişilebilir hale getirmek için insan insülininin ön yeterliliğini sağlamak için bir pilot program başlattık.

Pandemi sırasında 12 COVID-19 aşısına ve 28 in vitro teşhise Acil Kullanım Listesi verdik. Aşıların Acil Kullanım Listesinden sonraki 15 gün içinde, 101 ülke, bu ülkelerin DSÖ’nün onay vermesine verdiği ağırlığı gösteren kendi düzenleyici izinlerini yayınladı.

80 ülkedeki düzenleyici sistemleri değerlendirdik ve dördü Afrika’daki: Mısır, Gana, Nijerya ve Tanzanya da dâhil olmak üzere 10 yeni ülkenin daha yüksek düzenleyici düzeylere ulaşmasını destekledik.

Üye Devletlerin neredeyse % 90’ının geleneksel tıbbın kullanımını rapor ettiğini kabul ederek, milyonlarca insanın kullandığı uygulamalar ve ürünler için güvenilir bir kanıt ve veri bütünü oluşturmak için Hindistan’da Küresel Geleneksel Tıp Merkezi’ni Nisan 2022 ayı içerisinde kurduk.

Bulaşıcı hastalıklar konusunda, DSÖ kılavuzları HIV testi ve tedavisinde büyük kazanımları destekleyerek 2016’dan bu yana HIV ölümlerinde %  32’lik bir düşüşe neden oldu. Anneden çocuğa HIV ve/veya sifiliz geçişinin ortadan kaldırılması için 15 ülkeyi onayladık.

Hepatit B ile ilgili SKH hedefine ulaşıldı ve 2015’ten bu yana hepatit C tedavisi gören kişilerin sayısı 9 kat artarak 9,4 milyona ulaştı ve ilk kez artan ölüm eğilimini tersine çevirdi.

TB konusunda, 33 ülke 2015’ten bu yana TB ölümlerinde %35’lik bir azalma hedefine ulaştı ve 86’sı insidansta % 20’lik bir azalma sağladı.

2012’den bu yana, dokuz ülke daha sıtmadan muaf olarak onaylandı ve Greater Mekong’daki vakalar neredeyse % 90 oranında düştü. Ve ilk kez sıtma aşımız var. Gana, Kenya ve Malavi’de bir milyondan fazla çocuk şu anda en az bir doz aldı. DSÖ’nün geçen yıl önerdiği gibi bu aşının yaygın kullanımı, her yıl özellikle Afrika’da on binlerce gencin hayatını kurtarabilecek.

Son beş yılda, 14 ek ülke ve bölge, ihmal edilen en az bir tropikal hastalığı ortadan kaldırdı. Afrika tripanosomiasis vakaları on yılda %90 oranında azaldı. Ve geçen yıl sadece 15 Gine solucanı hastalığı vakası rapor edilmişken, 1980’lerin ortasındaki 3.5 milyon vaka rapor edildi. Bu yıl şimdiye kadar sadece iki vaka bildirildi.

Malavi ve Mozambik’te iki yeni vaka bir aksilik olsa da, bu yıl Afganistan ve Pakistan’da şimdiye kadar bildirilen dört vahşi çocuk felci vakası ile çocuk felcinden arınmış bir dünya hayalimiz umut verici derecede yakın.

2017’den bu yana, DSÖ ve Küresel Polio Eradikasyon Girişimi’ndeki ortaklarımız, Üye Devletlere ücretsiz olarak 1,4 milyar doz çocuk felci aşısı sağladı. Çocuk felcine yaptığımız yatırımlar çocuk felci bitince bitmeyecek. Oluşturduğumuz altyapı ve uzmanlık, COVID-19 dâhil olmak üzere diğer aşıları ve sağlık hizmetlerini sunmak için hâlihazırda kullanılıyor.

Ve antimikrobiyal dirence verdiğimiz yanıtta önemli ilerleme kaydettik. Ve 2020’de, antibiyotik geliştirmenin önündeki finansman engellerini aşmak için AMR Eylem Fonu kuruldu. Bu yıl ilk yatırımını iki antibakteriyelin geliştirilmesine yaptı.

Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar (BOH) konusunda, son beş yılda DSÖ, 36 ülkeyi BOH’ları önleme, tespit etme ve tedavi etme hizmetlerini birinci basamak sağlık programlarına entegre etmeleri için destekledi ve 25 ülkeyi rehabilitasyon hizmetleriyle destekledik.

18 ülkede 3 milyondan fazla insan, WHO HEARTS müdahale paketinin artan kullanımıyla hipertansiyon tedavisine erişim kazandı.

30’dan fazla ülke, çocukluk çağı kanser tedavisine erişimi iyileştirmek için politikalar veya programlar geliştirmiştir.

Rahim Ağzı Kanserini Önleme Girişimi kapsamında ilk kez HPV aşılarının tanıtılması için 40’tan fazla ülkeyi destekledik.

Ve ruh sağlığı hizmetlerini birinci basamak sağlık hizmetlerine entegre etmek için 31 ülkeyi daha destekledik.

54 ülke, SDG çocuk hayatta kalma hedeflerini karşılamak için yoldan çıkmış olsa da, çocukların hayatta kalması son 20 yılda önemli ölçüde iyileşmiştir.

——————-

DSÖ’nün acil durumlarla ilgili çalışmaları.

Dünyanın bir pandemi için hazırlıksız olduğu ve hala pandemi ile mücadele ettiği ortadadır..

DSÖ her ay 9 milyondan fazla bilgiyi işler, 43000 sinyali tarar, 4500 olayı gözden geçirir ve ortalama 30 olayı doğrular.

Son beş yılda DSÖ, hortumlar, volkanlar, depremler, salgınlar, savaşlar ve bir pandemi gibi 120’den fazla acil duruma müdahale etti. Bazıları birkaç ay sürer; bazıları yıllarca sürer.

Biz konuşurken, meslektaşlarım dünya çapında 50’den fazla acil duruma müdahale ediyor. Çoğu durumda, DSÖ olay yerine ilk gelen ve en son ayrılan kuruluştur.

2017’den bu yana, kritik sağlık acil durum tedarik zincirlerini desteklemek için ortaklarla birlikte çalışarak tüm dünyaya 1,6 milyar ABD dolarından fazla tıbbi malzeme sevk ettik.

Dubai’deki WHO Lojistik Merkezi 10 kat genişledi. ACT Accelerator aracılığıyla, DSÖ ve ortaklarımız 1,5 milyardan fazla aşı dozu sağlayarak 40 ülkenin COVID-19 aşı kampanyalarının yanı sıra 159 milyon test ve 222 milyon ABD Doları değerinde terapötik maddeye başlamasını sağladı.

İlk kez, ülkeleri Olimpiyat ve Kış Olimpiyat Oyunlarından COP26 ve Dubai Expo’ya kadar binlerce toplu toplantıya hazırlanmaları için destekleyen bir Acil Durum Hazırlık Bölümü kurduk.

Şu anda dört Üye Devlette (Orta Afrika Cumhuriyeti, Irak, Tayland ve Portekiz) başarılı bir şekilde test edilen Evrensel Sağlık ve Hazırlık Değerlendirmesini tanıttık ve 21 Üye Devletin daha desteğini aldık.

Ve daha geçen yıl, Berlin’de DSÖ Pandemi ve Salgın İstihbarat Merkezi’ni oluşturan Sağlık Acil Durum İstihbaratı ve Gözetim Birimi’ni oluşturduk.

Bu, veri bilimindeki en son teknolojileri ve yenilikleri kullanarak ve “işbirlikçi yapay zeka” yaklaşımıyla ülkeler arasında daha fazla veri ve bilgi paylaşımını teşvik ederek mevcut çalışmalarımızı geliştirecektir.

DSÖ Sekretaryası, bu salgına yanıt vermeye devam etmek ve gelecekteki sağlık acil durumlarına hazırlanmak için tüm Üye Devletleri teknik, operasyonel ve lojistik olarak desteklemeye kararlıdır.

——————–

“Üç milyar” hedefindeki tüm bu başarılar.

2019’da oluşturduğumuz yeni Bilim ve Veri ve Etki Sunumu Bölümleri tarafından desteklendi.

Bilim Bölümü, yüzlerce kılavuzun ve diğer normatif ürünlerin geliştirilmesini desteklemiştir.

Pandemi sırasında DSÖ, rehberlik üretimine kadar geçen ortalama süreyi dokuz aydan beş haftaya kadar indiren bir “yaşam kılavuzları” yaklaşımını uygulamaya koydu.

DSÖ ayrıca ülkeleri en son teknolojiyi kullanarak yerel üretim kapasitesi oluşturmalarını desteklemek için Güney Afrika’da mRNA teknoloji transfer programını kurdu.

Veri ve Etki Dağıtımı Bölümü, ülkeleri DSÖ’nün SCORE teknik paketi ve Dünya Sağlık Veri Merkezi’ndeki birleştirilmiş veriler aracılığıyla veri sistemlerini iyileştirmeleri için destekledi.

Geçen yıl, Lyon’daki DSÖ Akademisi’nin temellerini attık. Hâlihazırda Akademi, yoğun ilgi gören birkaç eğitim kursu sunuyor. Örneğin, Akademi’nin Toplu Yaralanma Yönetimi Programı şu anda 14 ülkede başarıyla uygulandı ve 100’den fazla hastaneye ulaştı.

Herkes için Sağlıklı Yaşam ve Refah için Küresel Eylem Planı, 50’den fazla ülkede birinci basamak sağlık hizmetleri ve diğer alanlarda 13 çok taraflı kurum arasındaki işbirliğinin güçlendirilmesine yardımcı oldu.

—————

Tüm bu başarıların temelinde beş yıldır sürdürdüğümüz dönüşüm yolculuğu var.

DSÖ’nün değişmesi için birçok çağrı yapıldı. Ve daha fazla değişikliğe ihtiyaç olduğuna dair hiçbir şüphe yok. Ancak bu, sürekli iyileştirme kavramını tanıtan, değişen ve değişmeye devam eden bir Kuruluştur.

Çıktılara odaklanmaktan sonuçlara doğru hareket eden yeni bir strateji oluşturduk; Bizi daha etkin, verimli ve çevik kılmak için yeni süreçler ortaya koyduk; Parçalanmış bir organizasyondan daha entegre, uyumlu ve çevik bir organizasyona geçen yeni bir işletim modeli; Ortaklıklara riskten kaçınmadan risk yönetimine geçen yeni bir yaklaşım; Daha fazla sürdürülebilirlik ve öngörülebilirlik için finansmana yeni bir yaklaşım; Ve ortak hizmet, profesyonellik, dürüstlük, işbirliği ve merhamet değerlerine dayanan yeni bir kültür oluşturduk.

Salgın, dönüşümümüzü teste tabi tuttu. Yaptığımız değişikliklerin değerini ve gelişmeye devam etmemiz gereken alanları gösterdi. Üye Devletlerimizin beklediği sonuçları, verimliliği, hesap verebilirliği ve şeffaflığı sağlamak için yapacak daha çok işimiz var – cinsel sömürü, istismar ve tacize sıfır toleranslı ve eylemsizliğe sıfır toleranslı bir Kuruluş olmak için çalışmalarımızı sürdürüyoruz.

——————

DSÖ olarak son beş yılda birlikte çok şey başardık

Geriye dönüp baktığımızda, son beş yılda birlikte çok şey başardık. Gurur duymak için çok nedenimiz var. Ama yine de birçok zorlukla karşı karşıyayız.  Covid-19 salgını henüz bitmedi.

Ve bununla mücadele etmeye devam ederken bile, Üye Devletlerin % 90’ının bir veya daha fazla temel sağlık hizmetinde aksama olduğunu bildirdiği temel sağlık hizmetlerini eski haline getirme göreviyle karşı karşıyayız.

En yaygın olanlardan biri bağışıklamadır. Hiçbir doz DTP aşısı yapılmayan çocukların sayısı, on yıl boyunca neredeyse hiç değişmedi, 2020 yılına kadar, % 25’ten fazla artarak bizi 2005 düzeyine geri götürdü.

Anne ölümleri de dâhil olmak üzere cinsel sağlık ve üreme sağlığı konusunda ilerleme yavaş ilerlemektedir. Her 3 kadından biri yaşamı boyunca fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalmaktadır.

Hipertansiyon tüm ölümlerin üçte birine neden olur, ancak vakaların sadece yarısı teşhis edilir ve bunların yarısından azı tedavi edilir;

Pandemi, dünya çapında depresyonda % 28 ve anksiyete bozukluklarında % 26 gibi büyük bir artışa yol açtı.

Sıtmaya bağlı ölümler 2015’ten beri artıyor ve verem ölümleri geçen yıl on yıldan beri ilk kez arttı. 2020’de, pandeminin neden olduğu sağlık hizmet kesintileri nedeniyle ihmal edilen bir tropikal hastalık için tedavi gören kişi sayısı % 25 düştü.

2000 yılından bu yana, cepten yapılan sağlık harcamaları nedeniyle dünya genelinde finansal zorluklarla karşı karşıya kalan insan sayısı % 75 artarak 2 milyara yaklaştı.

Karşılaştığımız zorlukların üstesinden gelmek ve “üç milyar” hedeflerine ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine doğru ilerlemeyi hızlandırmak için bu çözümleri nasıl kullanacağız?

————–

DSÖ’nün önümüzdeki beş yıl içinde gitmemiz gerektiğine inandığım yer  

DSÖ Yürütme Kurulu’nun Ocak 2022’deki toplantısında; Yönetim Kurulu Başkanımız Dr. Amoth’a, önümüzdeki beş yıl için beş önceliğin belirlenmesindeki katkılarından dolayı teşekkür ederim.

DSÖ Sekretaryası o zamandan beri, şu anda aşağıda tanımladığımız bu öncelikleri yerine getirmek için Üye Devletlerle nasıl çalışacağımızı daha da geliştiriyor:

Sağlığı teşvik etmek: Hastalığın temel nedenlerini ele alarak ve iyi sağlık ve esenlik için koşullar yaratarak;

Sağlık hizmetleri sağlamak: Sağlık sistemlerini evrensel sağlık sigortasının temeli olarak birinci basamak sağlık hizmetlerine yeniden yönlendirerek;

Sağlığın korunması: Sağlıkta acil durumlara hazırlık, müdahale ve dayanıklılık için küresel mimariyi güçlendirerek;

İlerlemeyi güçlendirmek: Bilim, araştırma, yenilik, veri ve dijital teknolojilerden yararlanarak;

Ve performans: Sonuç veren ve küresel sağlıkta lider rolünü oynamak için güçlendirilmiş daha güçlü bir DSÖ oluşturmaktır.

İlk olarak, sağlığı teşvik etmek

Ulaşılabilir en yüksek sağlık standardı vizyonumuzu gerçekleştirmek klinikte veya hastanede değil, okullarda, sokaklarda, süpermarketlerde, evlerde ve banliyölerde başlar.

Sağlık Bakanlıkları olarak yaptığınız işlerin çoğu, yetersiz beslenme, kirli ortamlar, güvenli olmayan yollar ve işyerleri, yetersiz sağlık okuryazarlığı ve sağlığa zarar veren ürünlerin agresif pazarlanmasının sonuçlarıyla ilgileniyor.

Sağlığı ve esenliği teşvik etmeye ve temel nedenlerini ele alarak hastalıkları önlemeye yönelik acil bir paradigma değişikliğine ihtiyacımız var.

Küresel olarak, sağlık bütçelerinin sadece yüzde 3’ü tanıtım ve önlemeye harcanıyor. Yine de bu alanlara artan yatırım, küresel hastalık yükünü yarı yarıya azaltabilir ve bireyler, aileler, topluluklar ve uluslar için büyük getiriler sağlayabilir.

Her hükümeti, halkının sağlığını kalkınma ve büyüme planlarının merkezine koymaya çağırıyoruz.

Önümüzdeki beş yıl içinde DSÖ, tüm Üye Devletleri en yüksek etkiye sahip dönüşümlere odaklanmaları için desteklemeye kararlıdır:

Sağlık sektörlerinizi karbondan arındırmak için; Hava kalitesi standartlarını uygulamak; Araba bağımlılığını azaltmak ve toplu taşımayı teşvik etmek; Tüm sağlık tesislerinde elektriğin, güvenli su ve sanitasyonun olmasını sağlamak; Diyet, beslenme ve gıda güvenliğini geliştirmek; ve özellikle 2025 yılına kadar 24 yüksek yüke sahip ülkede obezite artışının durdurulması; Ve sağlığa zararlı ürünlerin tüketimini azaltmak.

İkinci öncelik Sağlık hizmetleri sağlamak: Sağlık sistemlerini evrensel sağlık sigortasının temeli olarak birinci basamak sağlık hizmetlerine yeniden yönlendirerek sağlık hizmetleri sunmaktır.

Halihazırda, çoğu ülkede sağlık harcamaları, genellikle mütevazı sağlık kazanımları sağlayan pahalı ekipman ve ilaçlara harcanan büyük miktarlarla birlikte, ikinci ve üçüncü basamak bakıma yönelik dengesizdir.

Buna karşılık, temel sağlık hizmetlerinin % 90’ı birinci basamak sağlık hizmetleri aracılığıyla sunulabilir; Birinci basamak sağlık hizmetlerine yatırım yapmanın, 2030 yılına kadar küresel yaşam beklentisini 6,7 yıla kadar artırabileceğini tahmin ediyoruz.

Yüksek, orta, düşük gelirli tüm ülkelerde temel sağlık hizmetlerine yapılan yatırımlarda önemli bir artışla birlikte, evrensel sağlık sigortasına yönelik ilerlemeyi hızlandırmak için radikal bir değişime ihtiyacımız var. Küresel olarak zayıflığın birinci basamak sağlık hizmetlerinde olduğunu gördük.

En önemlisi, tüm Üye Devletleri sağlık hizmeti aramanın asla bir mali sıkıntı kaynağı olmamasını sağlamaya çağırıyoruz. Bu nedenle DSÖ Sekretaryasının önerilen hedefi, 2025 yılına kadar cepten sağlık harcamalarının neden olduğu mali sıkıntıdaki artışı durdurmak için 25 ülkeyi desteklemektir.

Üçüncü öncelik Sağlığın Korunması: Sağlıkta acil durumlara hazırlık, müdahale ve dayanıklılık için küresel mimariyi güçlendirerek sağlığı korumaktır.

DSÖ Yürütme Kurulunun talebine yanıt olarak ve Üye Devletlerle istişare içinde DSÖ Sekretaryası, daha adil, kapsayıcı ve tutarlı bir küresel mimari için bir teklif hazırladı. Bu öneri, pandemiye küresel yanıtın çeşitli incelemelerinden elde edilen 300’den fazla öneriyi sentezler ve geliştirir.

Üye Devletlerin şu anda müzakere etmekte olduğu uluslararası anlaşma, üç kilit alanda 10 tavsiyede bulunduğumuz hayati bir kapsayıcı yasal çerçeve sağlayacaktır.

İlk olarak, tutarlı, kapsayıcı ve hesap verebilir bir yönetime ihtiyacımız var.

İkincisi, sağlıkla ilgili acil durumları önlemek, tespit etmek ve hızla yanıt vermek için daha güçlü sistemlere ve araçlara ihtiyacımız var.

Üçüncüsü, yurtiçinde ve yurtdışında yeterli ve verimli finansmana ihtiyacımız var.

Bu önerileri destekleyen, küresel sağlık güvenliği mimarisinin merkezinde daha güçlü ve sürdürülebilir bir şekilde finanse edilen bir DSÖ’ye ihtiyacımız var. DSÖ Sekretaryası, önerilen bu mimariyle ilgili geri bildiriminizi, ancak daha da önemlisi, onu sizinle birlikte inşa etmeyi dört gözle bekliyoruz.

Dördüncü stratejik önceliğimiz ilerlemeyi güçlendirmek: Bilim, araştırma, yenilik, veri ve dijital teknolojilerden yararlanarak ilerlemeyi desteklemektir.

Bilim ve araştırmadaki ilerlemeler, sürekli olarak bilinmeyenin ve imkânsızın sınırlarını zorluyor, anlayışımızı artırıyor ve yeni olasılıklar açıyor.

Sağlık ürünleri ve hizmet sunumundaki yenilikler, bize bir zamanlar aşılmaz görünen zorlukların üstesinden gelme umudu veriyor.

Büyük veri ve makine öğrenimindeki gelişmeler, kimin geride kaldığını, en büyük boşlukların nerede olduğunu görmemize ve hedeflerimize göre ilerlemeyi izlememize yardımcı oluyor.

Ve dijital teknolojiler, sağlık hizmetlerini yeni yollarla, özellikle ulaşılması zor alanlarda daha fazla insana ulaştırmak için büyük bir potansiyel sunuyor.

“Üç milyar” hedeflerine ve SKH’lere doğru hızı yakalamak için bilim, araştırma, inovasyon ve dijital teknolojilerin benimsendiği ve uygulandığı hızı ve ölçeği yakalamalıyız.

Eşitlik anahtardır: En iyi bilim ve yenilikler, en geride kalan insanlar için en büyük farkı yaratanlardır. Bu şansa, iyi niyete veya piyasa güçlerine bırakılamaz.

DSÖ Sekretaryasının önümüzdeki beş yıl için önerisi, her biri en az beş milyon kişiye ulaşan en az beş yeniliğin ölçeklenmesini desteklemektir.

Beşinci öncelik güçlü bir DSÖ için performans: Sonuç veren ve küresel sağlıkta öncü rolünü oynamak için güçlendirilmiş daha güçlü bir DSÖ oluşturarak performans göstermektir.

Pandemi, dünyanın neden DSÖ’ye ihtiyacı olduğunu, aynı zamanda dünyanın neden daha güçlü, güçlendirilmiş ve sürdürülebilir bir şekilde finanse edilen bir DSÖ’ye ihtiyacı olduğunu da göstermiştir.

Sürdürülebilir Finansman Çalışma Grubunun, değerlendirilen katkıların önümüzdeki on yılda çekirdek bütçenin % 50’sine yükseltilmesi önerisini memnuniyetle karşılıyorum. Ayrıca, finansman tabanımızı genişletmek ve program bütçesi için daha esnek finansman sağlamak için bir yenileme modelini dikkate alma önerisini memnuniyetle karşılıyorum.

Bu öneriler, bu Organizasyonu tamamen değiştirebilir. Aylardır DSÖ’nün finansmanını düzeltmenin şimdi ya da asla meselesi olduğunu söyledim.

Umduğum gibi bu Sağlık Asamble katılımcıları tarafından kabul edilirse, cevabınızı vermiş olacaksınız. Artık seçtiniz. Tüm Üye Devletlere geçen yılki taahhütleri ve müzakerelere katılımları için teşekkür ediyorum. Artan güvenin artan sorumluluk getirdiğini biliyor ve kabul ediyoruz.

DSÖ Sekretaryası Çalışma Grubunun yönetişim, şeffaflık, hesap verebilirlik, verimlilik ve uyumluluğu daha da güçlendirme tavsiyesini memnuniyetle karşılar ve bunu ilerletmek için Üye Devletler görev ekibiyle birlikte çalışmayı dört gözle bekliyoruz. Bu sorunları çözmek için gece gündüz çalışacağız.

Önümüzdeki beş yıl için önemli bir öncelik, ülke ofislerimizde çalışmalarımızı daha da güçlendirmektir. Ülke önceliklerine göre tüm yolların ülkelere çıkacağına sizi temin ederim.

————–

Son sözlerim

Sayın Başkan, Ekselansları, sevgili meslektaşlarım ve dostlarım,

Geldiğimiz yere dönüp baktık. Geçtiğimiz yere baktık, olduğumuz yere baktık. Ve ileriye, gitmemiz gereken yere baktık. Şimdi sizleri yukarıya, ileriye bakmaya davet ediyorum.

Karşılaştığımız birçok zorluğun üstesinden nasıl geleceğiz ve kendimize koyduğumuz hedeflere nasıl ulaşacağız?

İyi veri alır; İyi bir planlama gerektirir; İyi bilim gerektirir; Güçlü bir siyasi taahhüt gerektirir; Ancak her şeyden çok umut, her şeyin daha iyi olabileceğine olan inanç gerekir.

Hırvatistan Cumhurbaşkanı Milanović’in dün söylediği gibi, 1948’de düzenlenen ilk Dünya Sağlık Asamblesi’nin Başkanı bir Hırvat, Dr Andrija Štampar’dı. Dr Štampar bir vizyonerdi ve DSÖ Anayasası’nın giriş bölümü de dahil olmak üzere tüm metnin hazırlanması mimarlarından biriydi.

74 yıl önce ilk DSÖ Genel Kurul Asamblesi üyelerine hitaben yaptığı konuşmada Dr Štampar şunları söyledi:

“Sağlık sorunlarının çözümüne her ülkede aynı şekilde ilerleyemeyeceğimiz ortada. Her ülkenin kendine has özellikleri vardır ve biri için iyi olan bir diğeri için çok iyi olmayabilir. Ama hepsi için geçerli olan temel bir gerçek, her bireyin temel sağlık hakkına sahip olduğudur.”

Bu Örgütün üç çeyrek asırdır uğruna çabaladığı sağlık hakkı budur. Ve bu sağlık hakkı için çabalamaya devam edeceğiz;

Bunun için kişisel olarak çabalamaya devam edeceğim, çünkü sağlık temel bir insan hakkıdır. Bu başlı başına bir amaç ve gelişme için bir araçtır. Çok teşekkür ederim ve sizinle çalışmayı dört gözle bekliyorum. Güveniniz ve desteğiniz için teşekkür ederiz.

Bu metnin Gayri resmi tercümesi Bekir Metin tarafından yapılmıştır. 23 Mayıs 2022, Ankara

Kaynak:

DSÖ Genel Direktörü’nün 75. Dünya Sağlık Asamblesi Açılış Konuşması (İngilizce)

WHO Director-General’s opening address at the 75th World Health Assembly – 23 May 2022