DSÖ’den ‘Beyin Sağlığını optimize etme’ çağrısı
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 9 Ağustos 2022 Salı günü yayınladığı ilk durum (pozisyon) belgesinde: “- “Hayatlarının herhangi bir noktasında, her üç kişiden birinde bir tür nörolojik bozukluk geliştirecek; Engelliliğin önde gelen temel nedeni ve ikinci önde gelen ölüm nedeni” olan beyin sağlığını optimize etme üzerine bir çalışma belgesi hazırlandı.
Her yıl yaklaşık 9 milyon insan inme, migren, bunama ve menenjit gibi nörolojik bozukluklardan yaşamını kaybetmektedir.
En karmaşık organımız
DSÖ, beyin sağlığının yalnızca sağlık ortamlarında değil, genel olarak toplumda giderek daha fazla tartışılan bir kavram olduğunu ifade etti.
Beynin bilişsel, duyusal, sosyal-duygusal, davranışsal ve motor alanlarda beynin işleyişinin durumu olarak tanımlanır ve bir kişinin yaşamı boyunca tam potansiyelini gerçekleştirmesine izin verir.
DSÖ’den Dr. Ren Minghui, “Beyin, insan vücudunun açık ara en karmaşık organıdır, algılamamıza, hissetmemize, düşünmemize, hareket etmemize ve çevremizdeki dünyayla etkileşime girmemize izin verir”;
“Beyin ayrıca kardiyovasküler, solunum, endokrin ve bağışıklık sistemleri dâhil olmak üzere vücudumuzun temel işlevlerinin çoğunu düzenlemeye ve etkilemeye yardımcı olur.” dedi.
Kaçırılan potansiyel, gelecekteki kayıplar
DSÖ’nün Evrensel Sağlık, Bulaşıcı ve Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Genel Müdür Yardımcısı Dr. Ren Minghui, çok sayıda faktörün beyin sağlığını gebelik öncesinden itibaren etkileyebileceğini söyledi.
“Bu faktörler beyne büyük tehditler oluşturabilir, bu da çok büyük kaçırılan gelişim potansiyeline, küresel hastalık yüküne ve sakatlığa yol açabilir” diye uyardı.
Örneğin, DSÖ, düşük ve orta gelirli ülkelerde beş yaşın altındaki çocukların yüzde 43’ünün – yaklaşık 250 milyon erkek ve kız çocuğunun – aşırı yoksulluk ve büyüme bodurluğu nedeniyle gelişim potansiyellerini kaçırdıklarına inanıldığını ve bunun da finansal kayıplara yol açtığını ve tahmini yüzde 26 daha düşük yıllık kazanç elde edilir.
Beş ana faktör
İlk Durum Belgesi, beyin sağlığını anlamak için bir çerçeve sunuyor ve Nisan 2022’de kabul edilen epilepsi ve diğer nörolojik bozukluklarla ilgili küresel bir eylem planının tamamlayıcısı olarak ortaya kondu.
Makale, beyin sağlığını etkileyen beş ana belirleyici grubu, yani fiziksel sağlık, sağlıklı ortamlar, güvenli yaşam ve güvenlik, öğrenme ve sosyal bağlantı ile kaliteli hizmetlere erişim hakkında fikir vermektedir.
DSÖ, bu belirleyicilerin ele alınmasının, nörolojik, zihinsel ve madde kullanımı sorunları gibi birçok kronik sağlık durumunun daha düşük oranları da dâhil olmak üzere birçok faydaya yol açacağını gözler önüne serdi.
Aynı zamanda, yaşam kalitesinin artmasının yanı sıra, tümü daha fazla refaha katkıda bulunan ve toplumun ilerlemesine yardımcı olan çok sayıda sosyal ve ekonomik faydaya da yol açacaktır.
Kaynak:
BM Haber, DSÖ
