DSÖ: ”Ülkelerin sağlık hizmetlerinin yüzde 90’ı COVID-19 salgını nedeniyle kesintiye uğruyor”
COVID-19 salgınında bir yıldan fazla süredir, ülkelerin yüzde 90’ı hala temel sağlık hizmetlerinde bir veya daha fazla sıkıntı yaşandığını bildirdi. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’nün ikinci “Nabız Araştırması” nın bulguları, ilk araştırmanın 2020 yazında gerçekleştirilmesinden bu yana önemli bir küresel değişiklik yapılmadığını ortaya koydu.
Bununla birlikte, bazı ilerleme işaretleri var: 2020’de ankete katılan ülkeler, ortalama olarak temel sağlık hizmetlerinin yaklaşık yarısının kesintiye uğradığını bildirdi. 2021’in ilk 3 ayında, bu rakam hizmetlerin üçte birinden biraz fazlasına düştü.
Sıkıntıların üstesinden gelmek
Pek çok ülke, sıkıntılarını hafifletme çabalarını hızlandırdı. Bunlar, hizmet sunumundaki değişiklikler hakkında halkı bilgilendirmeyi ve sağlık hizmetlerini güvenli bir şekilde arama yolları hakkında tavsiyelerde bulunmayı içeriyor. En acil ihtiyaçları olan hastaları tespit ediyor ve önceliklendiriyor
Ülkelerin yarısından fazlası sağlık iş gücünü artırmak için ek personel istihdam ettiklerini belirtiyor. Bazı ülkelerde hastaları diğer tedavi merkezlerine yönlendirme ve daha fazla evde hizmet sağlama, tedaviler için çok sayıda aylık reçeteler ve teletıp kullanımını artırma gibi alternatif bakım yöntemlerine geçildi.
DSÖ ve ortakları, ülkelere sağlık sistemlerine getirilen zorluklara daha iyi yanıt vermeleri için de yardım ediyor. Temel sağlık hizmetlerini güçlendirmek ve evrensel sağlık sigortasını geniş kitlelere yaymak için gayret gösteriliyor.
DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, “Ülkelerin temel sağlık hizmetlerini geri kazanmaya başladıklarını görmek cesaret verici, ancak daha yapılacak çok şey var. Anket, çabaları yoğunlaştırma ve boşlukları kapatmak ve hizmetleri güçlendirmek için ek adımlar atma ihtiyacını vurguluyor. Salgından önce sağlık hizmeti sunmakta zorlanan ülkelerdeki durumu izlemek özellikle önemli olacak” dedi.
Koşullar devam ediyor
Ülkeler, diğer sağlık sorunları için bakıma erişimi olumsuz etkileyebilecek COVID-19’a yanıt verirken hala önemli kararlar almak zorunda kalıyor.
DSÖ, COVID-19 yardımı sağlamak için personelin yeniden görevlendirilmesinin ve sağlık kuruluşlarının ve hizmetlerinin geçici olarak kapatılmasının devam ettiğini bildirirken yeni personel almış olsalar da ülkelerin yüzde 66’sı hizmet kesintilerinin en yaygın nedenleri olarak sağlık iş gücü ile ilgili nedenleri sıralamaya devam ediyor.
Ülkelerin yaklaşık üçte birinde tedarik zincirleri hala kesintiye uğruyor ve bu durum, bakımı güvenli ve etkili bir şekilde sağlamak için gereken temel ilaçların, teşhislerin ve Kişisel Koruyucu Donanım (KKD)’nın mevcudiyetini etkiliyor.
Ülkelerin yarısından fazlası, hastaların sağlık hizmeti aramaması; güvensizlik ve enfeksiyon kapma korkusu nedeniyle hizmet kesintileri olduğunu belirtiyor.
B arada, ülkelerin yüzde 43’ü, aksaklıkların başlıca nedenleri olarak finansal zorlukları gösteriyor.
Etkiler
DSÖ verilerine göre milyonlarca insan hala hayati sağlık hizmetlerini kaçırıyor. Ülkelerin yaklaşık yarısı, en çok etkilenen alanın, en yaygın sağlık sorunlarından bazılarını önlemek ve yönetmek için günlük birinci basamak sağlık hizmetleri olduğunu bildirdi.
Kronik rahatsızlıklara yönelik uzun süreli bakım, rehabilitasyon ve palyatif yaşam sonu bakımı da hala kötü bir şekilde kesintiye uğruyor. Ülkelerin yüzde 20’si potansiyel olarak hayat kurtarıcı acil, kritik ve cerrahi bakım müdahalelerinin hala kesintiye uğradığını ve ülkelerin üçte ikisi de elektif ameliyatlarda aksaklıklar olduğunu bildiriyor.
Zihinsel, nörolojik ve madde kullanım bozuklukları; ihmal edilen tropikal hastalıklar; tüberküloz; HIV ve hepatit B ve C; kanser taraması ve hipertansiyon ve diyabet dâhil diğer bulaşıcı olmayan hastalıklara yönelik hizmetler; aile planlaması ve doğum kontrolü; acil diş bakımı; ve yetersiz beslenme, ”en kapsamlı etkilenen sağlık hizmetleri” olarak dikkati çekiyor.
Ülkelerin üçte birinden fazlası hala aşılama hizmetlerinde aksaklıklar bildiriyor.
UNICEF İcra Direktörü Henrietta Fore, “Bugünün COVID-19 ile mücadelesinin kızamık, çocuk felci veya aşı ile önlenebilir diğer hastalıklara karşı mücadelemizi baltalamasına izin veremeyiz. Uzun süreli bağışıklama kesintilerinin çocukların sağlığı üzerinde uzun vadeli sonuçları olacaktır. Artık yetişme zamanı” dedi.
Ülkelerin yüzde 40’ı da bir veya daha fazla sıtma hizmetinde aksaklıklar olduğunu bildiriyor. Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan açıklamada, 2020’ye kıyasla yüzde 10 daha az ülke sıtma teşhisi ve tedavisinde kesinti bildirirken ve yüzde 25-33 daha az ülke sıtma önleme kampanyalarında aksaklıklar bildirirken, kesinti seviyesinin hala önemli olduğunu ve acilen ele alınması gerektiğini kaydediyor.
DSÖ desteği
Bu arada DSÖ, sağlık sistemlerindeki artan baskılara yanıt verebilmeleri için ülkeleri desteklemeye devam edeceğini belirtti.
Örgüt, Stratejik Hazırlık ve Müdahale Planı, COVID-19 aşılarına, testlerine ve tedavilerine eşit erişimi hızlandırmak için destek mekanizmaları ve COVID-19 ile mücadele için ulusal, bölgesel ve küresel düzeylerde alınan önlemlere rehberlik ediyor. DSÖ ayrıca, taahhüt ettiği işi salgından önce teslim etmeye odaklanırken, 115 Ülkeyi kapsayan “Boost Girişimi” ile ülkelerin salgın sırasında temel sağlık hizmetlerini sürdürebilmesi ve evrensel sağlık sigortasına doğru ilerleyebilmesi için ek destek sağlama kapasitesini güçlendirdi.
