Dünya Gıda Programı’nın (WFP) Türkiye ile Çalışmaları
Foto: Dünya Gıda Programı (WFP) İcra Direktörü: Cindy McCain ABD vatandaşı (5 Nisan 2023 göreve başladı. 5 yıl süreyle görev yapacak)
Ülkemiz WFP’nin İcra Kurulu çalışmalarına düzenli ve aktif katılım sağlamaktadır. Ayrıca, donör ülkeleri kapsayan D listesi grubu üyesi olarak, anılan grubun çalışmalarını yakından takip etmektedir.
Türkiye, 2004-2012 döneminde BM’ye yıllık katkılarımız çerçevesinde WFP’ye gönüllü katkıda bulunmuştur. 2012’den sonraki beş yıllık dönemde ise, 2013 ve 2015 yıllarında ülkemizdeki Suriyeliler ile Suriye ve Irak’taki ihtiyaç sahipleri için kullanılmak ve gıda alımları ülkemizdeki tedarikçilerden yapılmak şartıyla gönüllü katkılarını sürdürmüştür.
WFP, Suriye krizinin ortaya çıkmasıyla birlikte 2012 yılında ülkemizdeki Suriyelilere yönelik yardım faaliyetlerine başlamıştır. Suriye krizi öncesinde ülkemizde temsilciliği bulunmayan WFP’nin halihazırda Ankara’daki ofisinin dışında Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Mersin ve Şanlıurfa’da ofisleri mevcuttur.
WFP halihazırda ülkemize ilişkin faaliyetlerini 2023-2025 WFP Türkiye Ülke Stratejik Planı kapsamında sürdürmektedir.
Türkiye, WFP’nin önde gelen tedarikçileri ve ortakları arasında yer almaktadır.
———————————————–
Türkiye Cumhuriyeti son 20 yıldır sürekli ekonomik büyümeden faydalanmıştır. Altyapı, eğitim, sağlık ve sosyal yardıma yapılan yatırımlar Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine ulaşma yolunda önemli ilerlemelere yol açmıştır.
Türkiye, 3,7 milyon kişiyle dünyanın en büyük mülteci nüfusuna ev sahipliği yapıyor. En savunmasız olanların yaklaşık 63.000’i güneydoğudaki sekiz kampta yaşarken, çoğunluğu ülke genelindeki şehirlerde ve köylerde yaşıyor.
İlerlemeye rağmen, son ekonomik gerileme ve enflasyon, yarısı çocuk olan mülteciler arasındaki yoksulluğu azaltmak için daha fazla çabaya ihtiyaç duyulduğu anlamına geliyor. Türkiye nüfusunun neredeyse üçte biri hala ulusal yoksulluk sınırının altında yaşıyor.
Kahramanmaraş merkezli, 6 Şubat 2023’te meydana gelen iki büyük deprem, yaklaşık 3,3 milyon insanın yerinden edilmesine ve iş gücü ve tedarik zincirlerinde büyük aksamalara neden oldu.
Dünya Gıda Programı’nın Türk Hükümetiyle koordinasyon halinde yürüttüğü çalışmalar, depremden etkilenen bölgelerdeki en savunmasız grupların kısa ve orta vadeli iyileşmesine odaklanarak hem savunmasız mülteciler hem de Türk halkı arasında öz yeterlilik duygusunu artırmayı amaçlıyor.
Dünya Gıda Programı Türkiye’de neler yapıyor?
Acil yardım ve kurtarma
WFP 2012’den beri Türkiye’de komşu ülke Suriye’deki savaştan kaçan yüzbinlerce sığınmacıya temel gıda yardımı sağlıyor. Yerel ortaklar ve hükümet ortakları ile olan güçlü işbirliğinin bir birleşimini kullanarak WFP, 820,000 (Haz. 2017) kişinin besin değeri yüksek gıdalara ulaşmasına yardımcı oluyor. Avrupa Birliği, Türk Kızılayı ve Hükümet arasında gerçekleşen heyecan verici yeni bir ortaklık anlaşması ile 1 milyondan daha fazla kişiye ulaşılması ve yardımın tüm temel ihtiyaçları kapsaması planlanıyor. Yardıma en çok ihtiyaç duyan sığınmacılar bu sayede kiralarını ödeme, sağlıklı beslenme, kıyafet satın alma ve diğer ihtiyaçlarını giderme şansını bulup, hayatlarını normale döndürme hissiyatına sahip olacaklar.
2023’ün başlarında meydana gelen yıkıcı depremlere yanıt olarak Dünya Gıda Programı (WFP), 11 ilde 1,6 milyon kişiye aile gıda paketleri, pişmiş yemekler ve/veya hazır yemek erzakları ulaştırdı. Hükümet sosyal kayıtları, en savunmasız 600.000 kişiye nakit bazlı yardım sağlamak için kullanıldı ve elektronik transferler, acil ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri anlamına geliyordu. Değişen hükümet öncelikleri doğrultusunda WFP, depremlerden altı ay sonra acil durumdan kurtarma çalışmalarına geçti ve depremden etkilenen bölgelerdeki bir zamanlar canlı olan gıda sektörünün restorasyonunu desteklemeye odaklandı.
Yabancılara Yönelik Sosyal Uyum Yardım Programı
Eylül 2016’da WFP Avrupa Birliği ile AB tarihinin en kapsamlı insani yardım projesi olacak, ESSN olarak da bilinen, Yabancılara Yönelik Sosyal Uyum Yardım Programı’nı başlatmak için 348 milyon Avroluk bir sözleşme imzaladı. Fark yaratacak olan ve türünün ilk örneği olan bu sosyal güvenlik ağı için WFP; Kızılay, Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile işbirliği içerisinde çalışıyor. Program yerel halk ile içiçe yaşayan 1 milyondan fazla sığınmacıya ulaşarak, onlara temel ihtiyaçlarını karşılamalarına yardımcı olmak için nakit yardımı yapmayı hedefliyor. Bununla hedeflenen, ailelerin hayatlarını tekrar düzene sokmalarına yardımcı olmak için çalışmalar yürütüldü.
Aileler, kendilerine sağlanan ve banka kartlarına aylık olarak yüklenen nakit yardımı ile yiyecek, kıyafet ve hatta kira gibi giderleri ödemek için kullanabiliyorlar. WFP; Avrupa Birliği’nin maddi yardımı ile Türk paydaşlarıyla çalışarak en çok yardıma gereksinim duyan ailelere yardımcı olmayı; yani onların kendi ayaklarının üzerinde durmalarını hedefliyor. Kadınların evi geçindirdiği, engelli ya da kronik hastalığı olan aile bireylerinin olduğu ailelere özellikle öncelik veriyor. Sığınmacıların kendilerine sağlanacak maddi yardımı yerel ekonomide harcamaları ve Türkiye’nin hâlihazırda devam eden yardımlarını desteklemek suretiyle bu programın sosyal uyumu da artırmaya katkı sağlıyor.
E-Gıda Kartı
Türk Hükümetinin kamp içinde yaşayan Suriyelilere yardım konusunda destek talep ettiği Temmuz 2012 tarihinden bu yana WFP Türkiye’de faaliyet gösteriyor. Ön fizibilite çalışması sonrasında belirlenen ve e-gıda kartı olarak adlandırılan elektronik gıda yardımı programı, kamp içi nüfusun gıda ihtiyaçlarını belirlemek üzere Kızılay ortaklığı ve AFAD ile koordinasyon içerisinde Ekim 2012 yılında uygulamaya kondu.
WFP e-gıda kartı programı yoluyla acil durum müdahalesinde ilk defa elektronik kart kullanmış oldu. Elektronik kartlar o zamandan beri sadece Türkiye’de değil bölge genelinde de kullanılmaya başlandı. Aileler kendilerine tahsis edilen ve içerisine para yüklenen e-kartlar ile gıdaları satın alabiliyorlar.
Ortaklarımız ile ilişkilerimizi güçlendirmemizin bir göstergesi olarak ve kamp nüfusunun ihtiyaçlarını daha iyi şekilde karşılayabilmek için Şubat 2014’te WFP’nin kamp içi gıda yardımı ve AFAD’ın gıda ve gıda dışı yardım yaptığı maliyet paylaşımı modeli uygulamaya kondu. Ortakların 50’şer TL sağladığı bu model uzn süre devam ettirildi. WFP Güneydoğu Anadolu bölgesinde 11 kampta e-gıda kartı programına devam etti. Haziran 2017 itibariyle kampta kalan 140,000 sığınmacı nakit aktarımı ile desteklendi.
E-Kupon Programı
Dünya Gıda Programı (WFP) ve ortakları, doğu ve güneydoğu Türkiye’deki konaklama merkezlerindeki Suriyeli ve Ukraynalı mültecilere e-kupon kartları sağlıyor. Bunlar ayda 11 ABD doları kadar olup yerel dükkanlarda kullanılabiliyor-yararlanıcılara seçim hakkı veriyor ve kendi kendine yeterliliklerini artırıyor.
Kamp Dışında Yaşayan İhtiyaç İçindeki Suriyelilere Yardım
2015 yılında Türk Devleti’nin çağrısı ile WFP ve Kızılay, kamp dışında yaşayan Suriyeli sığınmacı ailelere kişi başı aylık 62 TL gıda yardım programını uygulamaya koydu. WFP ve Kızılay saha çalışanları Gaziantep, Şanlıurfa, Hatay, Kahramanmaraş ve Kilis’teki en yoksul mahallelerde kapı kapı dolaşarak, yardıma en çok ihtiyaç duyan Suriyeli aileleri belirleyerek onları programa kayıt etti.
WFP, 170.000’den fazla yararlanıcıya 100 TL’lik ödemenin sonuncusunu yaparak kamp dışı nakit yardımı programını Nisan ayında sonlandırdı.
Geçim desteği
WFP’nin Sosyoekonomik Güçlendirme ve Sürdürülebilirlik Programı, savunmasız mültecilerin ve ev sahibi topluluk üyelerinin iş bulabilmeleri için mesleki ve iş başında eğitim kullanır. Program, imalat, tekstil ve yiyecek ve içecek hizmetleri gibi alanlarda beceriler oluşturur.
Kuzeybatı Suriye koridoru
WFP, BM ve diğer insani yardım aktörlerine, WFP liderliğindeki Lojistik Kümesi tarafından yönetilen Türkiye’nin güneydoğusundaki bir merkez aracılığıyla Türkiye’den Suriye’ye insani yardım malzemelerinin depolanması, taşınması ve transit geçişinde destek sağlıyor.
Tedarik
WFP’nin; hem dünya genelindeki programlar için hem de Suriye ve Irak da dahil olmak üzere bölgedeki acil durum programlarını desteklemek amacıyla Türkiye’den gıda ürünü satın alıyor. 2012 yılından beri WFP, süpermarketlerde kullanılan e-gıda kartları aracılığıyla Türkiye ekonomisine 271 milyon dolar katkı sağladı. WFP, Türkiye’den 2011 yılından itibaren 1.55 milyar dolar değerinde mal alımı gerçekleştirdi. Bu malzemenin hemen hemen %64’i WFP’nin Irak’taki acil durum müdahalesi de dahil olmak üzere Suriye ve çevre bölgelerde acil gıda yardımları için kullanıldı.
Mallar ve hizmetler
Stratejik coğrafi konumu, etkin liman işlevi, gıda üretimi, işleme ve genişletilmiş lojistik hizmetleri nedeniyle Türkiye, WFP’nin küresel tedarikinde önemli bir stratejik ortak olarak hızla büyüdü ve WFP’nin son iki yılda gıda satın aldığı ülkelerin başında yer aldı.
Dünya Gıda Programına Bağış sağlayan kuruluş ve ülkeler
Almanya, Avrupa Komisyonu İnsani Yardım Ofisi (ECHO), Avustralya, Fransa, İsveç, Japonya, Kuveyt ve USAID’dir.
Kaynakça:
Dünya Gıda Örgütü (WFP) Roma Merkez Ofisi
Dünya Gıda Örgütü (WFP) Türkiye Ankara Ofisi
Dünya Gıda Örgütü Türkiye Ofisi İletişim bilgisi:
Adres: Rafet Canıtez Caddesi No.107, Oran Şehri, Çankaya, Ankara
Tel: 90 312 491 11 38, Faks: 90 312 495 07 31
Web: www.wfp.org/countries/turkiye, E-posta: turkiye.info@wfp.org
Not: Dünya Gıda Programı (WFP) hakkındaki detaylı bilgi (Bekir Metin, Ankara, 10 Eylül 2024)