Dünyada ve Türkiye’de Covid-19 Salgını Nisan 2021 sonu Değerlendirme Raporu

2021 Yılı Durum Raporu Covid-19

Bekir Metin 1 May 2021 0

Çin’in Hubei Bölgesi Wuhan şehrinde 12 Aralık 2019 tarihinde ortaya çıkan Koronavirüs (Covid-19), 2020 yılı içerisinde alınan çok önemli tedbirlere rağmen tüm Dünyada yayıldı. Hem insanları hem de 200’e yakın Ülkenin tüm yönetimlerini ve ekonomilerini etkiledi. Covid-19 salgını 2021 yılının ilk dört ayında da mutasyonlara da uğrayarak daha hızlı yayılmaya devam etti.

Başta Birleşmiş Milletler (BM) ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) liderliğinde sürdürülen “Aşı Çalışmaları” nda önemli gelişmeler yaşandı. Dünya salgınlar tarihine bakıldığında, Covid-19 aşısı ilk kez bir yıla varmadan bulunmuş ve aşı üretimi yapılmıştır. Aşı temin eden özellikle ekonomik yönden güçlü ülkelerde, Ocak 2021 başında aşılamalar başlatılmış ve halen yoğun şekilde sürdürülmektedir.

Dünya genelinde 30 Nisan 2021 tarihi itibariyle 1,13 milyar dozdan fazla Covid-19 aşısı yapıldı. Türkiye’de ise 1 Mayıs 2021 itibariyle 22 milyon 909 bin 983 doz koronavirüs aşısı yapıldı. Türkiye rakamsal olarak ABD, Çin, Hindistan, İngiltere, Brezilya ve Almanya’dan sonra en çok aşı yapan ülkelerden biri.

Hangi aşılar için onay verildi

DSÖ aşı alanında çalışmalar ve acil aşı kullanımı konusunda; ABD’li Pfizer ve Alman Biontech; ABD’li Moderna Biyoteknoloji; İngiltere Oxford-Astrazeneca; Jonhson&Johnson aşısı koronavirüs aşılarına “Acil kullanım onayı” verdi.

Avrupa İlaç Dairesi (EMA) tarafından onay almış; Biontech-Pfizer, Moderna, AstraZeneca ve Johnson & Johnson firmalarının geliştirdiği aşılara kullanım izni verdiği Covid-19 aşılarıdır.

Yukarıdaki aşılar dışında Rus, Sputnik V ve Çin Sinovac’ın Coronavac aşıları tüm Dünya’da kullanılmaya devam etmektedir.

Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca’nın, 30 Nisan 2021 tarihli açıklaması ile “Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumumuz yaptığı inceleme ve değerlendirmeler sonunda Sputnik V aşısının acil kullanımına onay vermiştir.” Böylece Türkiye’de kullanılan Çin Sinovac, Alman Biontech aşılarının yanı sıra üçüncü aşı olarak Sputnik V aşısı da ülkemizde kullanıma girecektir.

DSÖ, Covax Birlikteliği ve adil aşı dağıtımı

DSÖ, aşıların yoksul ülkelere dağıtımı için kurulan Covax girişimi aracılığıyla yılsonuna kadar gelişmekte olan ülkelerdeki nüfusun yüzde 25’inin aşılanmasının mümkün olabileceğini planlamıştı.

Her ülke nüfusundaki en yoksul % 20’lik kesime aşı dağıtımı yapma amacıyla oluşturulan BM destekli Covax programının Mayıs ayına kadar dağıtması planlanan Oxford/AstraZeneca aşı dozlarından yalnızca beşte birlik kesimi teslim edilebildi. Sebebi de küresel tedarikte yaşanan zorluklar ve eksiklikler.

Covax’ın acil ihtiyaç duyan 120 ülkeye planlanan kadar aşı dağıtabildi. Ancak planlanan hedefe henüz ulaşılmış değil.

Dünya’da ve Türkiye’de ne kadar aşı yapıldı.

Türkiye ve Dünyada, 2020 yılı boyunca süren Koronavirüs salgını, 2021 yılının Ocak, Şubat, Mart ve Nisan ayları boyunca da mutasyona uğrayarak sürdü. Alınan önemli tedbirlere rağmen çare bulunamadı. Alınan tüm tedbirlerin yanı sıra aşının bulunmasının ve uygulanmasının çare olacağı ortaya çıktı.

DSÖ’nün resmi rakamlarına göre 850’nin üzerinde aşı çalışmasından 7-8’i ilgili kontrol laboratuvarlarından ve ülkelerden “Acil kullanım onayı” alarak; Dünya genelinde 30 Nisan 2021 tarihi itibariyle 1,13 milyar dozdan fazla Covid-19 aşısı yapıldı. En fazla aşının yapıldığı ülke 253 milyon 463 bin insan ile Çin Halk Cumhuriyeti oldu. 240 milyon160 bin doz aşı yapılan ABD ikinci sırada; 154 milyon 854 bin doz aşı ile Hindistan üçüncü sırada; 48 Milyon 749 bin doz aşı ile İngiltere dördüncü sırada, 47 milyon 112 bin doz aşı ile Brezilya beşinci sırada, 28 milyon 775 bin doz aşı ile Almanya altıncı sırada ve 22 milyon 910 doz aşı ile Türkiye yedinci sırada yer aldı.

Avrupa’da koronavirüsten en çok etkilenen ülke olan İngiltere’de ise aşılananların nüfusa oranı yüzde 51’i geçti ve Avrupa Birliği üyesi ülkelere büyük fark attı.

Aşıların ilk partisi, ülkelerin nüfuslarına orantılı olarak 26 Aralık 2020 tarihinden itibaren dağıtılmaya başlandı. Ancak aşı tedarikinde anlaşmanın gerisinde kalındı.

En çok aşılama yapan ülkeler hangi aşıları kullanıyor?

ABD: Moderna, Pfizer/BioNTech, Johnson&Johnson
Çin: Sinopharm/Beijing, Sinopharm/Wuhan, Sinovac
Hindistan: Covaxin, Oxford/AstraZeneca
İngiltere: Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
Brezilya: Oxford/AstraZeneca, Sinovac
Almanya: Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
Türkiye: Pfizer/BioNTech, Sinovac
Fransa: Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
Endonezya: Oxford/AstraZeneca, Sinovac
İtalya: Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
Meksika: anSino, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech, Sinovac, Sputnik V
Şili: Pfizer/BioNTech, Sinovac
İspanya: Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
Rusya: EpiVacCorona, Sputnik V
İsrail: Moderna, Pfizer/BioNTech
Kanada: Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
Birleşik Arap Emirlikleri: Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech, Sinopharm/Beijing, Sinopharm/Wuhan, Sputnik V
Polonya: Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
Fas: Oxford/AstraZeneca, Sinopharm/Beijing
Suudi Arabistan: Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech

AB Ülkeleri ve kullandıkları Covid-19 aşıları:

Avusturya: Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
Belçika: Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
Bulgaristan: Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
Hırvatistan: Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
Kıbrıs: Pfizer/BioNTech
Danimarka: Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
İngiltere: Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
Estonya: Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
Finlandiya: Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
Fransa: Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
Almanya: Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
Yunanistan: Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
İrlanda: Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
İtalya: Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
Litvanya: Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
Lüksemburg: Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
Malta: Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
Hollanda: Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
Polonya: Johnson&Johnson, Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
Portekiz: Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
Romanya: Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
Slovenya: Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
İspanya: Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech
İsveç: Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech

Kaynak: Our World in Data – Vaccination

Dünyada Covid-19’un yayılmaya başladığı ilk tarihten 30 Nisan 2021 tarihine kadar geçen süredeki durum;

Dünyada toplam vaka sayısı: 151.916.113
Yaşamını yitirenlerin toplam sayısı: 3.190.948
İyileşenlerin toplam sayısı: 129.156.388
Dünyada halen aktif vaka sayısı: 19.568.777

(Kaynak: Worldometers.info ve ABD John Hopkins Üniversitesi-30 Nisan 2021)

Türkiye’de, Sağlık Bakanlığı’nın yaptığı koronavirüs açıklamalar çerçevesinde;

Türkiye’de; 11 Mart 2020 tarihinde yapılan ilk açıklama ile başlayan koronavirüs (Covid-19) salgını 30 Nisan 2021 tarihinde yapılan son değerlendirme sonucu ortaya çıkan tablo şöyledir.

Toplam vaka sayısı: 4.820.591
Yaşamını yitirenlerin sayısı: 40.131
İyileşenlerin sayısı: 4.323.897
Yapılan toplam test sayısı: 47.261.999
Yaşamını yitiren Sağlık Çalışanı: 415

(Kaynak: Sağlık Bakanlığı ve TTB Web sitesi: 30 Nisan 2021)

Dünyada ve Türkiye’de son 4 ayda (Ocak-Nisan 2021) Koronavirüs salgının da durum