Gazze: İnsani kriz ‘tehlikeli yeni bir seviyeye’ ulaşırken gidecek yer yok.
Foto: UNICEF/Mohammad Ajjour, Çocuklar Gazze’deki Al Shati mülteci kampındaki hava saldırılarında yıkılan evlerin enkazında yürüyor.
İnsani yardım uzmanları 13 Ekim 2023 Cuma günü, devam eden hava saldırıları ve derinleşen kriz ortamında İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki tüm nüfusun kuzeyi terk etmesi yönündeki emrinin ardından Gazze Şeridi’ndeki tüm siviller için derin endişelerini dile getirdi. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Guterres gazetecilere, Güvenlik Konseyi dışındaki dünyanın sivilleri koruma ve “bu bitmek bilmeyen ölüm ve yıkım döngüsüne kalıcı bir çözüm bulma” ilkesi etrafında birleşmesi gerektiğini söyledi.
BM Sözcüsü Stéphane Dujarric’in 12 Ekim 2023 Perşembe günü gece yarısından hemen önce yaptığı, İsrail askeri irtibat görevlileri tarafından Gazze’deki BM temsilcilerine Gazze Vadisi’nin kuzeyinde yaşayan herkesin 24 saat içinde güney Gazze’ye taşınması gerektiğinin söylendiği yönündeki duyurunun ardından geldi.
Yaklaşık 1,1 milyon insanın kuzey Gazze’yi terk etmesinin bekleneceğini söyleyen Sayın Dujarric, aynı emrin tüm BM personeli ve okullar, sağlık merkezleri ve klinikler de dahil olmak üzere BM tesislerinde barınan kişiler için de geçerli olduğunu ekledi.
BM’nin böyle bir hareketin yıkıcı insani sonuçlar doğurmadan gerçekleşmesinin “imkânsız” olduğunu düşündüğünü ve emrin iptali için çağrıda bulunduğunu da sözlerine ekledi.
BM Genel Sekreteri Guterres, İsrail’e ‘insani felaketi’ önleme çağrısında bulundu
New York’ta, 14 Ekim 2023 Cuma öğleden sonra gazetecilere brifing veren BM Sözcüsü Dujarric, BM Genel Sekreteri António Guterres’in 13 Ekim 2023 Perşembe gecesinden bu yana “telefonlarla ilgili liderlerle görüştüğünü” söyledi.
“İsrailli yetkililerle sürekli temas halindeydi ve onlara insani bir felaketin önlenmesi konusunda çağrıda bulunuyordu.” BM Genel Sekreteri ayrıca New York’taki büyükelçiler ve Orta Doğu’daki diğer önemli yetkililerle de temas halinde.
Sayın Dujarric, daha fazla ölümü önlemek için Gazze Şeridi’nde mahsur kalan sivillere insani erişim sağlanmasının şart olduğunu söyledi.
BM Filistin Mülteci Ajansı’nın (UNRWA) okullarında barınanlar da dahil olmak üzere tüm sivilleri korumanın hayati önem taşıdığını söyledi.
‘Ölüm cezası’
DSÖ sözcüsü Tarık Jasareviç, Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) İsrail’e, birçokları için “ölüm cezası” anlamına gelen tehcir kararını iptal etmesi çağrısına katıldığını söyledi.
Cenevre’de gazetecilere, oradaki sağlık yetkililerinin değerlendirmeleri doğrultusunda “hasta durumdaki hastaların Gazze’nin kuzeyinden tahliye edilmesinin imkânsız olacağını” söyledi.
BM ayrıca, Hamas’ın 7 Ekim 2023 Cumartesi günü İsrail’e düzenlediği ölümcül saldırının ardından Gazze’de tutulan rehinelerin derhal serbest bırakılması, sivillerin korunması ve kapatılmış bölgeye acil yardım erişimi sağlanması çağrısını da yineledi.
‘İnsanları uçuruma sürüklüyorlar’
BM insani yardım görevlileri 13 Ekim 2023 Cuma günü bu çağrıların duyulmasını isteyerek tarafları sivillerin hayatlarını kurtarmaya çağırdı.
BM Yardım Şefi Martin Griffiths, “Gazze’deki sivil nüfusun etrafındaki kuşatma daralıyor ” şeklinde bir tweet attı ve bu kadar çok sayıda insanın “yoğun nüfuslu bir savaş bölgesinden” sadece 24 saat içinde nasıl geçebildiğini sordu.
BM Filistin Mülteci Ajansı (UNRWA) Başkanı Philippe Lazzarini, tehcir emrinin “yalnızca benzeri görülmemiş düzeyde bir sefalete yol açacağı ve Gazze’deki insanları daha da uçuruma sürükleyeceği” konusunda uyardı. Enklav genelinde 423.000’den fazla insanın yerinden edildiğini, bunların 270.000’den fazlasının UNRWA barınaklarına sığındığını söyledi.
Ajans Cuma günü daha sonra attığı tweette Gazze’nin “hızla bir cehennem çukuru haline geldiğini ve çöküşün eşiğinde olduğunu. Bunun istisnası yok, tüm taraflar savaş kanunlarına uymalı” mesajını paylaştı.
Cenevre’de gazetecilere brifing veren BM Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) sözcüsü James Elder, insani durumun artık “ölümcül seviyelere” ulaşmasından üzüntü duyduğunu ifade etti.
Gazze Şeridi’nin gezegendeki en yoğun nüfuslu yerlerden biri olduğunu ve aralarında yüz binlerce çocuğun da bulunduğu insanların kendilerini “gidecek güvenli hiçbir yeri olmayan” durumda olduğunu vurguladı.
Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA) Sözcüsü Jens Laerke de yer değiştirmenin imkansızlığının altını çizerek şu soruyu sordu: “İnsanların zaten ipin ucunda olduğu bir savaş bölgesinin ortasında bu nasıl olacak?”
Yardım ‘kilitlendi’
Kendisi aynı zamanda tüm tedariklerin hızla tükenmesi nedeniyle Gazze’ye insani erişimin aciliyeti konusunda da ısrar etti. “Neredeyse kilitlendik” dedi.
BM, 12 Ekim 2023 Perşembe günü Gazze ve işgal altındaki Batı Şeria’daki 1,26 milyon insanın en acil ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla 77 insani yardım ortağı için 294 milyon dolarlık hızlı bir çağrı başlattı .
OCHA Sözcüsü Sayın Laerke, itiraz hakkında şunları söyledi: “Bu, sivilleri asla olmamaları gereken bir duruma sokan gerilimin tırmanmasına bir yanıttır.” “Şimdi en acil öncelik gerilimi azaltmaktır” diye ekledi.
Sağlık sistemi ‘kırılma noktasında’
DSÖ sözcüsü Tarık Jasareviç, Gazze’deki sağlık sisteminin “kırılma noktasında” olduğu konusunda ısrar etti. Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki iki büyük hastane, Endonezya Hastanesi ve Şifa Hastanesi, toplam 760 yataklı kapasitelerini şimdiden aştı ve Gazze’nin güneyindeki hastaneler de “doluyor”.
Gazze’deki yedi ana hastaneden altısının yalnızca kısmen çalıştığını da sözlerine ekledi.
Savunmasızlara ‘ölüm cezası’
Ağır yaralılar gibi hassas hastaların ve yaşam desteğine bağlı yetişkin, çocuk ve yenidoğanların yoğun bakıma alınmasının “ölüm cezası” olacağını vurguladı.
“Sağlık çalışanlarından bunu yapmalarını istemek zalimliğin ötesindedir” dedi.
Sayın Tarık Jašarević, Gazze’deki sağlık tesislerindeki gerçekliğin çok kasvetli bir resmini çizdi ve bölgedeki sağlık çalışanlarının, morglarda yer kalmaması nedeniyle cesetlerin “biriktiğini” ve ambulanslarla doktorların “korkunç bir müdahale” yapmak zorunda kaldıklarını söyledi. Kimi kurtaracağınıza ve kimi geride bırakacağınıza dair seçimdi” dedi.
Sağlık hizmetlerine yönelik saldırılar
Sayın Tarık Jašarević, 12 Ekim 2023 Perşembe günü itibariyle Gazze Şeridi’nde sağlık hizmetlerine yönelik 34 saldırının, mevcut saldırının başlangıcından bu yana doğrulandığını ve bunun da görev başında olan 11 sağlık çalışanının ölümüyle sonuçlandığını da sözlerine ekledi. DSÖ’nün desteklediği Gazze Acil Durum Operasyon Merkezi’nin ağır hasar gördüğünü söyledi.
Ayrıca Hamas’ın geçtiğimiz hafta sonu İsrail’deki Aşkelon hastanesine düzenlediği ve bir sağlık görevlisinin öldüğü saldırıyla ilgili haberlere de değindi.
Rehineleri serbest bırakın, sivilleri koruyun
BM İnsan Hakları Ofisi (OHCHR) sözcüsü Ravina Shamdasani bir kez daha sivillerin “asla pazarlık aracı olarak kullanılmaması gerektiği” konusunda ısrar etti. Rehinelerin “derhal ve koşulsuz” serbest bırakılması ve onlara insani muamele yapılması çağrısında bulundu.
OHCHR, Filistinli silahlı gruplara “uluslararası insani hukuku ihlal eden doğası gereği ayrım gözetmeyen mermilerin yanı sıra sivillere yönelik saldırıların kullanımını durdurma” çağrısında bulundu. BM ofisi ayrıca İsrail’i “her türlü askeri operasyonda” uluslararası insani ve insan hakları hukukuna tam saygı göstermeye çağırdı.
OHCHR, İsrailli üst düzey yetkililerin söylemlerinin “İsrail Savunma Kuvvetleri üyelerine, uluslararası insani hukukun zorunlu olmaktan ziyade isteğe bağlı hale geldiğine dair bir mesaj gönderildiğine dair endişeleri artırdığını” söyledi.
UNICEF’ten James Elder da bu vahim durumda “merhametin ve uluslararası hukukun üstün gelmesi gerektiği” konusunda ısrar etti.
Nefret söyleminde artış
Çatışmanın dünya çapında giderek artan yankılarına değinen Bayan Ravina Shamdasani, BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk’ün birçok ülkede “Yahudi karşıtı ve İslamofobik nefret söyleminin yaygınlaşmasından” üzüntü duyduğunu söyledi.
Liderlere bu tür nefret söylemlerini ve şiddete teşvikleri durdurmaları çağrısında bulunan OHCHR sözcüsü, bu çaresiz durumla karşı karşıya kalan dünyanın birlik olması gerektiğini söyledi.
“Bu, uluslararası toplumun dayanışma içinde bir araya gelerek nerede ve ne olursa olsun tüm sivillerin korunmasını savunduğu bir zamandır” diye ısrar etti.
BM Güvenlik Konseyi şu anda Gazze’deki durumu ele almak üzere kapalı kapılar ardında toplanıyor.
BM Genel Sekreteri António Guterres, verdiği brifingde, Gazze’deki durumun “tehlikeli yeni bir seviyeye ulaştığını” söyledi.
Bir milyondan fazla Gazzeli’ nin “tüm bölge kuşatma altındayken, yoğun nüfuslu bir savaş bölgesinden yiyecek, su veya barınma imkânı olmayan bir yere taşınmasının son derece tehlikeli olduğunu ve bazı durumlarda kesinlikle mümkün olmadığını” söyledi.
Bitmeyen ölüm ve yıkım döngüsü sona ermeli
Genel Sekreter Guterres, Gazze’nin güneyindeki hastanelerin kapasitesinin dolduğunu ve binlerce yeni hastayı kabul edemeyeceklerini vurguladı.
Morglar dolup taşıyor, 11 sağlık personeli görev başındayken hayatını kaybetti ve sağlık tesislerine 34 saldırı düzenlendi.
“Birleşmiş Milletler personelimiz ve ortaklarımız Gazze halkını desteklemek için 24 saat çalışıyor. Sayıları her geçen gün artan, öldürülen meslektaşlarımız için yas tutuyoruz.”
Ayrıca, Güney Lübnan ile Kuzey İsrail arasındaki resmi olmayan sınır olan Mavi Hat boyunca karşılıklı ateş açılmasından duyduğu derin endişeyi dile getirerek bunun durdurulmasını talep etti.
‘Savaşların bile kuralları vardır’
Genel Sekreter Guterres, “İhtiyacı olan herkese yakıt, yiyecek ve su ulaştırabilmemiz için Gazze’nin her yerinde acil insani yardıma ihtiyacımız var. Savaşların bile kuralları vardır. Uluslararası insancıl hukuka ve insan hakları hukukuna saygı gösterilmeli ve desteklenmelidir; siviller korunmalı ve asla kalkan olarak kullanılmamalıdır.
Gazze’deki tüm rehinelerin derhal serbest bırakılması çağrısında bulundu.
Gutteres’in son ateşli çağrısı, nefret söyleminin ve insanlık dışı dilin sona erdirilmesi yönündeydi: “Tüm liderleri Antisemitizme, Müslüman karşıtı bağnazlığa ve her türden nefret söylemine karşı seslerini yükseltmeye çağırıyorum.
“Bu, uluslararası toplumun sivilleri koruma ve bu bitmek bilmeyen ölüm ve yıkım döngüsüne kalıcı bir çözüm bulma etrafında bir araya gelme zamanıdır.”
Kaynak: BM Haberleri, Gazze, 14 Ekim 2023, Haberi yayına hazırlayan: Bekir Metin
Gazze: İnsani kriz ‘tehlikeli yeni bir seviyeye’ ulaşırken gidecek yer yok.
