İsrail-Hamas savaşında 4 günlük ateşkes yürürlüğe girdi.
Gazze’de rehinelerin ilk kısmının serbest bırakılması bekleniyor.
Ateşkes yerel saatle sabah 07.00’da (24 Kasım 2023) başladı ve en az dört gün sürecek. Her iki taraf da önce kadın ve çocukları serbest bırakacak. İsrail, serbest bırakılan her 10 rehine için ateşkesin bir gün daha uzatılacağını duyurdu.
İsrail ve Hamas arasında Gazze’de dört günlük ateşkes, 24 Kasım 2023 cuma sabahı yürürlüğe girdi. Müzakerelerin ‘pürüzler’ nedeniyle uzamasının ardından başlangıçta ilan edilenden bir gün sonra, Hamas’ın elindeki onlarca rehinenin ve İsrail tarafından hapsedilen Filistinlilerin serbest bırakılması için zemin hazırlandı.
Katar’ın öncülüğündeki diplomatik atılım, Gazze’de haftalardır İsrail bombardımanına maruz kalan 2,3 milyon Filistinlinin yanı sıra İsrail’de Hamas’ın savaşı tetikleyen 7 Ekim 2023 saldırısı sırasında esir alınan yakınlarının akıbetinden endişe eden aileler için de bir nebze rahatlama vaat ediyor.
Ateşkes yerel saatle sabah 07.00’de (05.00 GMT) başladı ve en az dört gün sürecek. Bu süre zarfında Gazze’de iktidardaki Hamas, 7 Ekim 2023’de kendisi ve diğer militanlar tarafından kaçırılan yaklaşık 240 rehineden en az 50’sini serbest bırakma sözü verdi. Hamas, İsrail’in de 150 Filistinli mahkûmu serbest bırakacağını söyledi.
Her iki taraf da önce kadın ve çocuk rehineleri takas edeceklerini duyururken, İsrail, serbest bırakılan her 10 rehine için ateşkesin bir gün daha uzatılacağını söyledi.
Rehineler için ateşkes anlaşmasına, Katar, ABD ve Mısır’ın arabuluculuk yaptığı, haftalar süren yoğun dolaylı müzakereler sonucunda varıldı. Eğer anlaşma sağlanırsa, İsrail’in yedi hafta önce Hamas’a savaş ilan etmesinden bu yana çatışmalarda ilk önemli kırılma yaşanmış olacak.
İsrail Savunma Bakanı Gallant: Ateşkes sonrasında en az iki ay daha savaş sürecek
Anlaşma, Gazze’nin büyük bölümünü yerle bir eden, işgal altındaki Batı Şeria’da şiddetin artmasına neden olan ve Orta Doğu’da daha geniş çaplı bir ‘yangın’ korkusu yaratan savaşın nihayet sona erdirilmesi umutlarını arttırdı.
İsrail bu tür spekülasyonlara karşı çıkarak ateşkes sona erdiğinde saldırılarına devam etmeye kararlı olduğunu söyledi. İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant’ın, askerlere verdikleri molanın kısa süreceğini ve savaşın en az iki ay daha yoğun bir şekilde devam edeceğini söylediği aktarıldı.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da ateşkesin sona ermesinin ardından Hamas’ın askeri kabiliyetlerini yok etmek, Gazze’deki 16 yıllık egemenliğine son vermek ve Hamas ve diğer gruplar tarafından Gazze’de tutulan tahmini 240 esirin tamamını iade etmek için savaşa devam etme sözü verdi.
Serbest bırakılan ilk rehinelerde 9 yaşında bir çocuk da olacak
Katar Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Majed al-Ansari’ye göre Filistinliler için artan yardım “mümkün olan en kısa sürede” Gazze’ye girmeye başlayacak. Gazetecilere verdiği demeçte, bu anlaşmadan elde edilecek “ivmenin” “bu şiddetin sona ermesine” yol açmasını umduklarını söyledi.
Hamas Gazze’ye günde 200 kamyonun yardım taşıyacağını söyledi. Katar yardımın yakıt da içereceğini duyurdu ancak miktar konusunda detay paylaşılmadı.
İsrail savaşın başlangıcında Mısır’dan girişine izin verilen gıda, su ve tıbbi malzeme dışında tüm ithalatı kesti. Yakıt eksikliği bölge genelinde elektrik kesintisine neden oldu, evler ve hastaneler jeneratörlere muhtaç kaldı.
Euronews’in edindiği bilgiye göre serbest bırakılacak ilk rehine grubunda 9 yaşındaki İrlandalı-İsrailli kız çocuğu Emily Hand de yer alacak.
İsrail ile Hamas’ın Gazze’de 4 günlük ateşkes ve rehine takası anlaşması hakkında ne biliniyor?
İsrail kabinesi ile Hamas, Gazze’de çatışmalara dört günlük bir ara verilmesi ve Hamas’ın tuttuğu bazı rehinelerle İsrail’de tutuklu bulunan Filistinlilerin takasını öngören anlaşmayı 23 Kasım 2023 tarihinde onayladı.
Anlaşmaya göre, Hamas’ın 50 rehineyi serbest bırakması karşılığında İsrail de cezaevlerinde kadın ve çocuklardan oluşan 150 Filistinli mahkûmu serbest bırakacak ve Gazze’ye daha fazla insani yardım girişine izin verecek.
Hamas çatışmalara 23 Kasım 2023 Perşembe günü yerel saatle 10.00’dan itibaren ara verileceğine dair açıklama yapmıştı; ancak İsrailli yetkililer rehinelerin Cuma gününden önce bırakılmayacağını söyledi.
Katar Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Majid al-Ansari’nin 23 Kasım 2023 Perşembe günü yaptığı açıklamalarına göre rehine takası anlaşmasının detayları şu şekilde:
- Gazze’nin hem güneyinde hem kuzeyinde geçerli olacak dört günlük ateşkes 24 Kasım 2023 Cuma sabah 07.00’de başlayacak
- Hamas, tamamı kadın ve çocuk 13 rehineyi Cuma öğleden sonra 16.00’da serbest bırakacak
- Rehineler Kızılhaç’a teslim edilecek ancak Gazze’den hangi rotayı izleyerek çıkarılacaklarına dair detay verilmedi
- Katar, İsrail’in’de Filistinli mahkumları serbest bırakmasını bekliyor ancak sayı açıklanmadı
- İsrail salıverilecek rehinelerin listesinin eline ulaştığını, aileleriyle iletişime geçildiğini söyledi
- Hamas dört günlük ateşkes sırasında Gazze’ye günde dört yakıt tankerinin ve 200 yardım kamyonunun girişine izin verildiğini açıkladı
İsrail Başbakanlık ofisinden 22 Kasım 2023 Çarşamba günü yapılan ilk açıklamada “İsrail hükümeti için tüm rehinelerin evlerine dönmesi zorunludur. Bugün hükümet bu amaca ulaşılması için kadın ve çocuk en az 50 rehinenin dört gün içinde serbest kalmasını öngören anlaşmayı onayladı. Bu sırada çatışmalara da dört gün ara verilecek” denildi.
Açıklama şöyle devam etti;
“Her 10 rehinenin salıverilmesiyle, çatışmalara verilen araya bir gün daha eklenecek. İsrail hükümeti, İsrail Ordusu ve güvenlik birimleri tüm rehinelerin evlerine dönmesi için savaşa devam edecek, Hamas’ın yok edilmesini tamamlayacak ve Gazze’den İsrail’e yeni bir tehdidin daha gelmemesini garanti altına alacak.”
Hamas da anlaşmayı teyit eden bir açıklama yaptı ve “insani ateşkesi” memnuniyetle karşıladıklarını bildirdi.
Hamas anlaşmayla birlikte tamamı kadın ve çocuklardan oluşan 150 Filistinli mahkûmun da İsrail tarafından serbest bırakılacağını söyledi.
İsrail Hükümetinin açıklamasında bundan bahsedilmedi ancak 22 Kasım 2023 Çarşamba sabahı Adalet Bakanlığı, Hamas’ın daha fazla rehineyi serbest bırakmayı kabul etmesi ihtimaline dayanarak, anlaşmanın bir parçası olarak serbest bırakılabilecek 300 mahkumun isimlerinin yer aldığı İbranice bir liste yayınladı.
İsrail gazetesi Haaretz’e göre, bunların beşi 14 yaşından küçük ve yangın bombası atmaktan kundakçılığa kadar çeşitli suçlardan hapiste.
Anlaşmayla Hamas’ın İsrailli olmayan bazı rehineleri de bırakabileceği belirtiliyor.
Hamas: Parmaklarımız tetikte kalacak
Hamas’ın açıklamasında Katar ve Mısır’ın arabuluculuğuyla varılan anlaşmayla Gazze’ye insani ve tıbbi malzemeyle, yakıt taşıyan yüzlerce kamyonun gireceği belirtildi.
İsrail’in Gazze’nin güneyindeki hava faaliyetlerine dört gün boyunca tamamen son vereceği, bölgenin kuzeyindeki hava trafiğinin de yerel saatle 10:00- 16:00 arasında duracağı kaydedildi.
Açıklamada “Ateşkes anlaşmasını duyururken, parmaklarımızın tetikte kalacağını ve muzaffer savaşçılarımızın halkımızı savunmak ve işgali yenilgiye uğratmak için görevde olacağını teyit ederiz” denildi.
Hamas’ın açıklamasında, dört günlük ara boyunca İsrail askerleri ve tanklarının Gazze’de aynı pozisyonlarında kalmaya devam edeceği, ancak saldırı ya da tutuklama gibi bir girişimde bulunmayacakları belirtildi.
İsrail kabinesinde tartışmalar
İsrail kabinesinin gece boyunca süren toplantısında Netanyahu’nun, aşırı sağcı koalisyon hükümetinden muhalefetle karşılaştığı belirtiliyor.
Sertlik yanlısı Ulusal Güvenlik Bakanı İtamar Ben-Gvir anlaşmanın İsrail askerlerinin de serbest kalmasını içermesi gerektiğini söylemişti.
Savunma Bakanı Yoav Gallant da kabine toplantısında önce, anlaşmanın Hamas’ı yok etmeye yönelik savaşın sona ermesi anlamına gelmeyeceğine dair güvenceler aldığını ifade etti.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu daha önce yaptığı açıklamada, takas anlaşmasına varılsa dahi, ülkesinin savaşa devam edeceğini söyledi.
ABD Başkanı Biden: Müthiş hoşnutluk duyuyorum
Üst düzey bir ABD’li yetkili, Hamas’ın serbest bırakacağı rehineler arasında aralarında üç yaşında bir çocuğun da bulunduğu en az üç ABD vatandaşının olmasını beklediklerini söyledi.
ABD Başkanı Joe Biden da “haftalardır alıkonulan ve kelimelerin tarif edemediği bir zorluk yaşayan” rehinelerin anlaşmanın uygulanmasıyla aileleriyle buluşacak olmasından “müthiş bir hoşnutluk” duyduğunu söyledi.
Biden, Katar ve Mısır liderlerine de anlaşmaya varılmasında gösterdikleri “kritik liderlik ve ortaklığa” da teşekkür etti.
Hamas, 7 Ekim 2023’deki saldırı sırasında yaklaşık 240 kişiyi rehin aldı. Hamas yönetiminin verdiği bilgiye göre, İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik saldırılarında 5,600’ü çocuk olmak üzere 14 binden fazla Filistinli hayatını kaybetti.
Hamas’ın elindeki rehinelerden ikisinin cesedine ulaşıldı. Hamas şu ana dek 4 rehineyi serbest bıraktı. Bu arada İslami Cihat Örgütü’ de ellerindeki bir rehinenin öldüğünü söylerken, ayrıntılı bir açıklama yapmadı.
Kaynak: BBC Türkçe, Euro News, 24 Kasım 2023