Kemal Derviş Yaşamını yitirdi.
Türkiye’nin ekonomik krizden çıkma reçetesini hayata geçiren iktisatçı
2001 krizi sonrası dönemin koalisyon hükümeti tarafından ekonomi yöntemimin başına getirilen eski Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı Kemal Derviş 74 yaşında hayatını kaybetti. Derviş’in yaşamını yitirdiğini, T24 yazarı Cansu Çamlıbel duyurdu. Derviş uzun süredir parkinson tedavisi görüyordu.
Kemal Derviş, dönemin başbakanı Bülent Ecevit’in davetiyle, uzun yıllar görev yaptığı Dünya Bankası’ndan ayrılarak Türkiye’ye dönmüş ve 57’inci hükümette görev almıştı.
Derviş, 2001-2002 yıllarında ekonomiden sorumlu devlet bakanı ve hazine müsteşarı görevlerini yürütmüştü.
Derviş, 2001 krizinin ardından öncüsü olduğu politikalarla Türkiye’nin ekonomik krizden çıkma reçetesini hayata geçirmesiyle biliniyordu.
Kemal Derviş (10 Ocak 1949; İstanbul – 8 Mayıs 2023), Türk ekonomist ve siyasetçi. Dünya Bankası birinci başkan yardımcılığı görevinde bulunmuştur. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Başkanlığı görevinde bulunmuştur. Bu görevlerde bulunan tek Türk olmuştur.
Babası Türk, annesi Alman’dır. İngiltere’de Londra Ekonomi Okulundan ekonomi alanında lisans ve lisansüstü derecelerini aldıktan sonra ABD’nin Princeton Üniversitesinde doktorasını yaptı.
1973-77 yılları arasında ODTÜ ve Princeton Üniversitesinde ekonomi alanında ders verdikten sonra, 1977’de Dünya Bankasına girdi. Bu kurumda 1996 yılında Ortadoğu ve Kuzey Afrika’dan sorumlu başkan yardımcılığına yükseldi.
Kasım 2000 ve Şubat 2001’de yaşanan iki mali krizin ardından Türkiye’ye davet edildi. 22 yıldır sürdürdüğü Dünya Bankasındaki görevinden ayrılarak 13 Mart 2001 tarihinde
Bülent Ecevit Hükûmeti’nde Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanlığı görevini üstlendi. Uluslararası Para Fonu (IMF) ile müzakereleri yürüterek mali krizin asgari hasarla atlatılmasını sağladı. Türk finans sisteminin radikal bir şekilde yeniden yapılanmasını sağlayan Güçlü Ekonomi Programı’nı hazırladı. 2002 Ağustos ayında başbakan yardımcısı Devlet Bahçeli ile görüş ayrılığına düşerek görevinden istifa etti. İsmail Cem, Zeki Eker ve Hüsamettin Özkan ile birlikte Yeni Türkiye Partisi’nin kuruluş çalışmalarına katıldı. Ancak bu partiye katılmayarak Cumhuriyet Halk Partisi’nden milletvekili adayı oldu.
3 Kasım 2002 seçimlerinde CHP’den İstanbul milletvekili seçildi. 9 Mayıs 2005 tarihinde milletvekilliğinden istifa ederek Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) başkanlığı görevine atandı. 2009 yılında bu görevi Yeni Zelanda’nın eski başbakanı Helen Clark’a devretti.
En son Mart 2005’te Center for Global Development iş birliği ile For a Better Globalism (Daha iyi bir Küreselleşme) adlı kitabını yayınladı. Ayrıca Derviş’in Jaime De Melo ile ortaklaşa yayınladığı General Equilibrium Models for Development Policy (Kalkınma için Genel Denge Modelleri) adlı kitabı, 80’li yıllarda üniversitelerde okutulan yaygın bir ders kitabı oldu. Hâlen ikinci eşi olan Amerikalı Catherine Derviş ile evli olup, 2006 yılında yayımlanan “Recovery from the Crisis and Contemporary Social Democracy” (Krizden kurtulma ve çağdaş sosyal demokrasi) adlı kitabın yazarıdır. Mayıs 2008 tarihinde Financial Times’a yaptığı açıklamada Türkiye ve Brezilya gibi ülkelerde enflasyon tsunamisi yaşanacağını ve son bir yıldan kısa sürede bu ülkelerde halkın %25 daha fakirleştiğini belirtti. Sabancı Üniversitesi Uluslararası Danışma Kurulu üyeliği görevini de yürütmekteydi.
Kemal Derviş, I. Abdülhamid’in karısı dışında ardından göz yaşı döktüğü tek kişi olan sadrazamı Halil Hamid Paşa’nın 7. kuşaktan torunudur. 1987 yılının Nisan ayında Amerikalı Catherine Derviş ile ikinci evliliğini yaptı.2006 yılında yayımlanan “Recovery from the Crisis and Contemporary Social Democracy” (Krizden Kurtulma ve Çağdaş Sosyal Demokrasi) adlı bir kitap yazdı.
Çok iyi derecede Türkçe, Almanca, İngilizce, ve Fransızca bilen Kemal Derviş, 8 Mayıs 2023 tarihinde 74 yaşında Amerika Birleşik Devletleri’nin başkenti Washington D. C.’deki bir hastanede 74 yaşında hayatını kaybetti.
Kaynak: Vikipedi, Özgür Ansiklopedi, 8.5.2023
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), eski UNDP Başkanı Kemal Derviş’in yasını tutuyor
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) personeli, 8 Mayıs günü 74 yaşında aramızdan ayrılan eski UNDP Başkanı Kemal Derviş’in ailesinin ve dostlarının acısını paylaşıyor.
Ekonomist ve politikacı olan Derviş, tüm yaşamını eşitlik ve sosyal adalet ilkeleri ışığında, çok boyutlu yoksulluğu ortadan kaldırma dahil, sürdürülebilir kalkınmaya adadı ve UNDP Başkanlığı görevini üstlenen tek Türk vatandaşı oldu. Çok taraflı iş birliğinin güçlendirilmesine yönelik küresel tartışmaları ileriye taşıması ve akademik çalışmaları dahil olmak üzere çok taraflı iş birliğinin daha da kapsayıcı olmasına yönelik somut yolları savunması, Derviş’in önemli başarılarındandı.
UNDP Başkanı olarak görev yaptığı 2005-2009 yıllarında, dünyanın en zorlu sorunlarının bazılarını çözümleme çabalarına öncülük etti. Bu çalışmalar, ülkelerin yoksullukla mücadelesinin desteklenmesi, krizler ve kırılganlığın aşılması, iklim değişikliğiyle mücadele edilmesi, Birleşmiş Milletler kalkınma sisteminde reform yapılması ve Binyıl Kalkınma Hedefleri’ne ilerlemenin hızlandırılmasını içeriyordu.
“UNDP adına, Kemal Derviş’in ailesi ve dostlarına en derin üzüntülerimizi sunuyor, başsağlığı diliyoruz” diye sözlerine başlayan UNDP Başkanı Achim Steiner sözlerini şöyle sürdürdü: “Kemal Derviş dünyanın en büyük sorunlarını aşmak için akademik zeka ile pratik yaklaşımı birleştiren, çok karizmatik ve sevilen bir insandı. Her zaman çağının ilerisindeydi, BM sisteminin bir bütün olarak hizmet sunması, çok boyutlu ve geleceğe dönük perspektifiyle yoksullukla mücadele etmesine yönelik çabalarında, çok taraflılığın gerçek bir öncüsüydü. Ailesi, dostları ve dünyanın her köşesindeki çalışma arkadaşları onu çok özleyecek.”
Kemal Derviş 10 Ocak 1949’da İstanbul’da doğdu. UNDP’nin 7’nci Başkanı ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Grubu Başkanı olarak 2005-2009 yıllarında görev yaptı.
UNDP’ye katılmadan önce, 1977-2001 yılları arasında Dünya Bankası’nda, Sanayi ve Ticaret Stratejisi Daire Başkanı ve Berlin Duvarı’nın yıkılmasından sonra Orta Avrupa Departmanı Direktörü dahil olmak üzere, çeşitli pozisyonlarda çalıştı. 1996 yılında Dünya Bankası Orta Doğu ve Kuzey Afrika Bölgesi’nden sorumlu Başkan Yardımcısı ve 2000 yılında da Yoksulluğu Azaltma ve Ekonomi Yönetimi’nden sorumlu Başkan Yardımcısı oldu.
Derviş, 2001-2002 yıllarında, herhangi bir partiyle bağı olmaksızın, Türkiye Cumhuriyeti Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı olarak görev yaptı. Türkiye’de Şubat 2001’de meydana gelen yıkıcı mali kriz sonrasında, ülkenin toparlanma programından sorumluydu. Daha sonra 2002-2005 arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde İstanbul milletvekili olarak yer aldı.
Derviş’in oldukça üretken bir akademik kariyeri de vardı; güncel konulara ilişkin kitaplar ve makaleler yayımladı. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Princeton Üniversitesi ve Columbia Üniversitesi’nde öğretim üyeliği yaptı. 2009-2017 yıllarında, Brookings Institution’da Başkan Yardımcısı ve Küresel Ekonomi ve Kalkınma Programı Direktörü olarak görev yaptı; aynı zamanda programın yerleşik olmayan seçkin üyesiydi.
Derviş’in ömrü boyunca yaptığı çalışmalar, dünyada milyonlarca insana somut yararlar sağladı.
Kaynak: UNDP Türkiye Ofisi, 8 Mayıs 2023
