Kızılay Derneği’nin Tarihçesi, Temel İlkeleri ve Kurumsal Değerleri

Tarihçe

Kızılay, savaş alanında yaralanan ya da hastalanan askerlere hiçbir ayrım gözetmeksizin yardım etmek arzusundan doğmuştur.

Kızılay, 11 Haziran 1868 tarihinde “Osmanlı Yaralı ve Hasta Askerlere Yardım Cemiyeti” adıyla kurulmuştur. Daha sonra zaman zaman isim değişikliği yaparak bugünkü Kızılay adını almıştır.

1877’de “Osmanlı Hilali Ahmer Cemiyeti”,

1923’de “Türkiye Hilaliahmer Cemiyeti”,

1935’te “Türkiye Kızılay Cemiyeti” ve

1947’de “Türkiye Kızılay Derneği” adını almıştır. Kuruluşa “KIZILAY” adını büyük önder Atatürk vermiştir.

Kızılay’ın alameti, beyaz zemin üzerinde karşıdan bakarken sola doğru açık kırmızı “ay” dır. Yalnız Kızılay bayrağında “ay”ın açık yüzü bayrak direğinin tersine doğrudur.

Kızılay alameti, Devletler Hukuku’nun ilgi hükümleri gereğince, savaş zamanında silahlı kuvvetlerin sağlık servisleri ile o hükümlerin belirlediği kişi ve kuruluşlar için “koruyucu ve belirtici işaret” olarak kabul edilmiştir. Bunlar dışında kalan hiçbir kişi, kurul ve kurum, savaşta tarafsızlık ve dokunulmazlık timsali olan bu işareti kullanamaz.

Kızılay; 1876 Osmanlı-Rus Savaşı’ndan, 1974 Kıbrıs Barış Harekâtına kadar geçen süre içinde, Türkiye’nin taraf olduğu tüm savaşlarda, cephe gerisinde kurduğu seyyar ve sabit hastaneler, hasta taşıma servisleri, donattığı hastane gemileri, yetiştirdiği hemşireler ve gönüllü hasta bakıcılar aracılığıyla savaş alanında yaralanan ya da hastalanan on binlerce Mehmetçik’in dost ve düşman askerinin bakım ve tedavisine yardımcı olmuş, Türk olsun düşman olsun savaş esirlerine gereken insancıl yardımları yapmış; savaştan etkilenen sivil halkın bakımı ve korunması için çaba göstermiş; I Meşrutiyetin ilanından sonra İstanbul’da görülen büyük kolera salgınından bu yana yurdumuzda ortaya çıkan doğal afetlerde felaketzedelerin bakımını, barınağı ve beslenmelerini sağlamış, uluslararası yardım faaliyetlerine katılmış; hemşirelik eğitimi, ilkyardım ve kanla ilgili hizmetler alanında öncülük yapmış, korunmaya gereksinen pek çok vatandaşımıza gereken sosyal yardım ve hizmetleri sunmuştur.

Kızılay’ın amacı, her nerede görülür ise hiçbir ayrım yapmaksızın insanın acısını önlemeye veya hafifletmeye çalışmak, insanın hayatını ve sağlığını korumak, onun kişiliğine saygı gösterilmesini sağlamak ve insanlar arasındaki karşılıklı anlayışı, dostluğu saygıyı, işbirliğini ve sürekli barışı getirmeye uğraşmaktır. Kızılay ihtiyaç anında dayanışmanın, ıstırap anında eşitliğin, savaşın en kızgın anında insancıllığın, tarafsızlığın ve barışın simgesidir.

Kızılay, Uluslararası Kızılay-Kızılhaç Topluluğu’nun temel ilkelerini paylaşır. Bunlar; insanlık, ayrım gözetmemek, tarafsızlık, bağımsızlık, hayır kurumu niteliği, birlik ve evrensellik ilkeleridir.

Kızılay, tüzel kişiliğe sahip, özel hukuk hükümlerine tâbi, kâr amacı gütmeyen, yardım ve hizmetleri karşılıksız olan ve kamu yararına çalışan bir gönüllü sosyal hizmet kuruluşudur.

Kızılay’ın teşkilatı, Genel merkez ve şubelerden oluşur. Kızılay’ın Genel Müdürlük teşkilatı dışında kalan bütün kademelerindeki görevler fahridir.

Kızılay Derneğinin Temel İlkeleri

Uluslararası  Kızılay ve Kızılhaç Hareketi öğretisi, 1965’de ilan edilen Hareketin Temel İlkeleriyle özetlenmiştir. Bu Temel İlkeler, Uluslararası Federasyon (IFRC), Ulusal Dernekler (Kızılay/Kızılhaç) ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi’nin (ICRC) görevli ve gönüllülerine yardım çalışmalarındaki faaliyet alanlarını belirleme ve kolaylaştırma konularında yol gösterirken, aynı zamanda Hareketin amacını ve yardımseverlik değerlerini tanıtmak için evrensel bir temel oluşturur.

İnsanlık; Savaş alanında yaralılara ayrım gözetmeksizin yardım etme isteğinden doğan Kızılay, her nerede olursa olsun insan ıstırabını ulusal ve uluslararası kapasitesi dâhilinde önlemek ve dindirmek için çabalar. Amacı insan hayatının, sağlığının korunması ve insan onuruna saygı duyulmasının sağlanmasıdır. Bütün insanlar arasında karşılıklı anlayışı, dostluğu, işbirliğini ve kalıcı barışı destekler.

Ayrım Gözetmemek; Kızılay, milliyet, ırk, dini inanç, sınıf veya siyasi düşünce farkı gözetmez. İnsan ıstırabını, en ivedi ve zaruri ihtiyaçlara öncelik vererek dindirmeye çalışır.

Tarafsızlık; Herkesin güvenini kazanmak amacıyla, düşmanlıklara taraf olmaz ve hiçbir zaman siyasal, ırksal, dinsel ve ideolojik nitelikteki ihtilaflara girmez.

Bağımsızlık; Kızılay bağımsız bir kurumdur. İnsancıl faaliyetlerinde kamu otoritelerinin yardımcısı olarak, Türkiye Cumhuriyeti Devleti yasalarına tabii, ancak kendisine her daim Uluslararası Kızılay-Kızılhaç Hareketi temel ilkelerine uygun hareket etme olanağı veren bir özerkliğe sahiptir.

Gönüllü Hizmet; Hizmetlerinden hiçbir şekilde çıkar gözetmeyen gönüllü yardım kurumudur.

Birlik; Türkiye’de “Kızılay” adı altında tek bir dernek kurulabilir. Bu dernek herkese açıktır. İnsancıl faaliyetlerini bütün yurdu kapsayacak şekilde yürütür.

Evrensellik; Diğer ülke ulusal dernekleri ile eşit statüye sahip ve karşılıklı yardımlaşmada onlarla eşit sorumlulukları ve görevleri paylaşan Kızılay, dünya çapında bir organizasyonun içinde yer alır.

Kızılay Derneğinin Kurumsal Değerleri

Adalet; Kızılay, adaleti temsil eder. Hizmetlerini, ihtiyaç sahibi herkese ayrım gözetmeden ulaştırır. Bütün toplumlara yönelik hizmetlerini Uluslararası Hareketin Temel İlkelerine ve Kurumsal Değerlerine bağlı kalarak yürütür.

“Adalet” değerini Kızılay;

• Her kesime, sınıfa, kişiye karşı din, dil, ırk, milliyet ve cinsiyet ayrımı yapmadan aynı tutum ve davranışı sergilemek,
• Her durumu ve seçeneği adil ve tarafsız bir biçimde değerlendirmek,
• Tüm faaliyetlerinde ve hizmetlerinde adalet değerine uygun hareket etmek,
• İnsani değerlerin yaygınlaştırılmasıyla kalıcı barışa katkıda bulunmak,
• Kızılay mensupları arasındaki ilişkilerin dayanağı olarak tanımlar ve bunu kurum içinde kültür haline getirir.

Açık İletişim; Kızılay; varoluş sebebi gereği kalıplardan ve önyargılardan uzak, paylaşımcıdır. Bilgiyi; bağışçıları, çözüm ortakları ve toplum ile paylaşır, ulaşılabilir kılar.

“Açık İletişim” değerini Kızılay;

• Bilgi ve deneyimleri paylaşmak,
• Toplumla etkileşim sağlamak,
• Erişilebilir, şeffaf ve hesap verebilir olmak,
• Teşkilat içinde de sürekli ve eşzamanlı bilgi paylaşmak olarak tanımlar ve bunu kurum içinde kültür haline getirir.

Dayanışma; Kızılay, dayanışmanın ve yardımlaşmanın timsalidir. Tarihi köklerinden ve halkının duyarlılığından beslenen Kızılay, bağışçılarıyla ortak değerlerde birleşir ve birlikte hareket eder. Kızılay, her türlü hizmetini toplumun gücüyle destekler. Kızılay mensupları da köklerinden aldığı kültür, gelenek ve birikimleriyle hizmetlerini üretirken kendi aralarında da dayanışmaya önem verir.

“Dayanışma” değerini Kızılay; 

• Bağlılık, takım ruhu, güven, işbirliği, yardımlaşma ve paylaşım olarak tanımlar ve bunu kurum içinde kültür haline getirir.

Güven; Kızılay, Temel İlkeleri ve Kurumsal Değerlerini hayata geçirerek güven sağlar. İnsan onurunun korunmasını her türlü değerin üstünde tutar ve bunu teminat altına alır. Kızılay mensupları arasındaki ilişkiler de güvene dayanır.

“Güven” değerini Kızılay;  

• Söz, iş ve davranışlarında güvenilir olmak,
• Başarının ve itibarın dayanağı,
• İlişkilerde güven ve süreklilik,
• Kaynak ve kapasitesi dâhilinde hizmet üretmek,
• Tutarlılık,
• Toplumsal sorunların çözümünde bir araç olarak tanımlar ve bunu kurum içinde kültür haline getirir.

Kızılaycılık Onuru

Kızılaycılık; halkının sağduyusunu, vicdanını, hoşgörüsünü, şefkatini ve iyilikseverliğini insanlığa hizmete dönüştürmekten haz duymaktır. Kızılaycılar, Kızılay’ın Temel İlkelerini ve Kurumsal Değerlerini samimi olarak benimseyen, içselleştiren, tutum, davranış ve hizmetlerine yansıtan, insan ızdırabını dindirmek için fedakârca hizmet üreten “İyilik Dervişleridir. Ülkesinin en yüce makamı olan Cumhurbaşkanlığının yüksek himayesinde bulunan Kızılay’ın mensubu olmak bir onurdur.

“Kızılaycılık Onuru” değerini Kızılay;

• Kurumsal değerleri ve Uluslararası Hareketin ilkeleri kılavuzluğunda,
• İrade ve akılla,
• Coşku, tutku ve bağlılıkla,
• Çağdaş, yenilikçi ve fark yaratarak insanlığa hizmet etmek olarak tanımlar.

Kızılaycılar, kendi aralarındaki ilişkilerde “Kızılaycılık Onurunu” incitmeyecek şekilde davranışlar sergiler ve bunu kültür haline getirir.

Kaynakça:

Kızılay Derneği (Türk Kızılayı)

 

İletişim Adresi:

Ataç-1 Sokak, No: 32 Yenişehir – 06420 Ankara, Tel:: +90 312 430 23 00, Faks: +90 312 430 01 75, Çağrı Merkezi: 168 (Ücretsiz)

 Kızılay Hakkında Detaylı Bilgi almak için web sitelerini ziyaret ediniz…

Web Sitesi (https://www.kizilay.org.tr )