Potansiyel SARS-CoV-2 Aşısı İçin Lojistik Zorluklar ve Araştırma Kurumlarına, Geliştiricilere ve Üreticilere Yapılan Bir Çağrı
Amerika’dan Kelly Lynn Moore ve Fransa’dan John Lloyd ile birlikte kaleme aldığımız “Potansiyel SARS-CoV-2 aşısı için lojistik zorluklar ve araştırma kurumlarına, geliştiricilere ve üreticilere yapılan bir çağrı” başlıklı yorum yazımız 27 Haziran 2020 tarihinde VACCINE Dergisinde online olarak yayınlandı. Yazının PDF versiyonuna aşağıdaki bağlantıdan su linkten indirebilirsiniz:
Logıstical challenges for potential sars-cov-2 vaccine and a call to research institutions, developers and manufacturers.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0264410X20308422
Spesifik bir tedavi ya da etkili bir asi olmadan, SARS-CoV salgını, 2003 yılında izolasyon, karantina, fiziksel mesafe gibi halk sağlığı önlemleriyle 8 ay gibi bir süre içinde sona erdirilmişti. SARS-CoV ve SARS-CoV-2 arasındaki benzerliklere karşın (artış hızları, bulaşıcı dönem, bulaşıcılık, klinik spektrum ve toplum içi yayılma gibi farklılıkları da dikkate alarak), benzer halk sağlığı önlemleri, yalnızca salgın eğrisini baskılamaya ve dolayısıyla sağlık sistemlerine etkili yanıt verebilmeleri için zaman kazandırmaya yaramıştır. Tartışılan sürü bağışıklığı, duna için bir çekiş stratejisi olmaktan çok uzaktır, çünkü olası küresel olum sayıları telaffuz edilemez ve kabul edilemez bir düzeyde olacaktır. SARS-CoV-2’ye karşı güvenli ve etkili bir aşının bulunması, aşı küresel anlamda herkese yeter sağlanana dek sürdürülecek halk sağlığı önlemleri ile birlikte salgın çıkış stratejisi olarak kabul edilmektedir. Koronavirus aşısıi yeterli miktarda üretildiğinde, ülkeler tarafından depolanması, dağıtılması ve bu dünya üzerinde ihtiyacı olan herkesin aşılanması için yeni bir maraton başlayacaktır.
Bizler, bu yazımız ile SARS-CoV-2 aşılarını araştıran ve geliştiren kurumlar ile aşı üreticilerini aşının sıcaklık dengesi ve hedef ürün profili hakkında, aşının klinik denemeleri yani insan üzerindeki çalışmaları tamamlanmadan açıklamaya davet ediyoruz. Ancak o zaman, sıcaklık kontrolü yapan cihazları üreten üreticilerin gerekli olan bu üretimi gerçekleştirebilmeleri için yeterli zamanları olabilecektir. Ayni şekilde ülkelerin de aşıların ülke içinde depolanması, dağıtımı ve herkesin aşılanmasına yönelik detaylı planları hayata geçirilebilmesi için bu bilgilere acilen ihtiyaçları vardır.
Depolama ve aşıların dağıtılmasından da her aşamada her bir soğutma cihazı için farklı sıcaklık ölçen cihazlar kullanılmaktadır. Oysa aşıların isi ve zamana karşı kümülatif anlamda etkilenmesinin bilinmesinin tek olanağı her bir aşi şişesinin üzerine eklenecek olan Aşi Flakon Monitoru (Vaccine Vial Monitor) aracılığı ile mümkündür.
Bugün aşıların her yerde eşit olarak ve erişilebilir hale getirilmesi için küresel birlik konusunda ülke liderlerinin söz vermesi gerekmektedir. Dünya Sağlık Örgütü’nün bu konuda kritik bir rolü vardır ve Dünya liderleri DSÖ’ nün SARS-CoV-2 aşısının adil şekilde dağıtılması çağrısına katılarak bu kritik rolü desteklemelidirler.
Yazan Doç. Dr. Ümit Kartoğlu, 27 Haziran 2020, Cenevre
Dr. Ümit Kartoğlu, Halk sağlığı uzmanı olarak aşı konusunda çalışmalar yaptı.
1994-2001 UNİCEF Kazakistan ve Orta Asya Cumhuriyetleri (Türkmenistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan) Bölge Ofisinde Sağlık Projesi Sorumlusu olarak çalıştı. Söz konusu ülkelerde aşılama, aşılamayı takiben ortaya çıkan yan etkileri konusunda çalıştı. Daha sonra Dϋnya Sağlık Örgϋtϋ Cenevre Merkezinde, Aşı ve Biyolojik Ürϋnler Departmanı Aşı Kalitesi, Güvenliği ve Standartları Biriminde 2001-2018 yılları arasında hizmet verdi.
