Prof. Dr. Mehmet Ceyhan: ‘İntranazal Covid’ aşısı virüsü bulaştırmayı önlüyor
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca’nın Türk bilim insanlarının girişimiyle Faz 1 çalışmalarına başlanacağını duyurduğu burundan sprey olarak uygulanan ‘İntranazal Covid’ aşısı ile aşılananın başkasına virüş bulaştırmayacağını söyledi. Prof. Dr. Ceyhan, “Burundan verildiği için virüsün direkt vücuda girmesini engelleyebiliyor. Bu şu ana kadar üretilen aşılar ile başarılmış bir şey değil. Burun spreyleri ile kişi kendisi bile uygulayabiliyor. Aşı kararsızlığını azaltıyor” dedi.
Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca, Bilim Kurulu 26 Mart 2021 tarihinde yaptığı toplantısının ardından yaptığı yazılı açıklamada, burundan sprey olarak uygulanan ‘İntranazal Covid’ aşısında çok yakında Faz 1 çalışmalarına başlanacağını duyurdu. Dr. Koca, Türk bilim insanlarının girişimi sonuçlanırsa bu aşıda üretim verimliliğinin çok yüksek olacağını, 1 tesiste yılda 250 milyon doz üretilebileceğini kaydetti.
“Bulaşı engelleyecek tek aşı”
Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, İntranazal Covid aşısına ilişkin DHA’ya değerlendirmede bulundu. Prof. Dr. Ceyhan, pandemi aşılarında ilk sıraya konulan hedefin salgını bitirmek olduğunu belirtti. Pandemiyi bitirebilmenin en kolay yolunun da bulaşı önlemek olduğunu vurgulayan Dr. Ceyhan, “Bulaşın engellenmesi için canlı bir aşı olması lazım. Ancak canlı koronavirüs aşısını geliştirmek 3 yıldan önce mümkün değil. Canlı olan; ama içindeki koronavirüs canlı olamayan vektör aşılar var. Adenovirüs canlı ve sadece koronavirüsün dikenli yapısının geni var. Yakın bir sürede bulaşı engelleyebilecek tek aşı adayı ‘İntranazal Covid’ aşısı gibi görünüyor. Pandemi aşısında bir başka önemli şey, kolay ulaşılabilecek, kolay üretilebilecek, uzun süre dayanabilecek. Dolayısıyla birçok kullandığımız aşı bu özellikleri taşımıyor” dedi.
“Devletler şimdiden görüşmeye başladı”
Prof. Dr. Ceyhan, geçen yılın sonundan bu yana bu aşı üzerinde çalışmalar olduğunu ifade ederek, “10’un üzerinde grup bu aşı üzerinde çalışıyor. Bu gruplardan birisi 10 Ocak 2021’de Faz 1 çalışmalarına başladı. Bu eğer başarılabilirse pandemi aşılamasına büyük kolaylık getirecek. Burada tek problem 3-5 firma tarafından üretilirse yine aşı temininde sıkıntı çekilecek. Şimdiden İntranazal aşı geliştiren firmalar ile devletler görüşmelerine devam ediyor, başarılı aşı çıkarsa şimdiden bağlantılarını yapmaya çalışıyorlar” diye konuştu.
“Teorik anlamda en ideal İntranazal Aşı”
Prof. Dr. Ceyhan, inaktif aşıların güvenlik problemi az olan aşılar olduğunu belirterek, “Ama sıkıntı daha çok etkinlik ile ilgili. Ölü virüs vücutta çoğalmadığı için sizin verdiğiniz miktarla ne elde ediyorsanız o kadar etkili oluyor. Virüs ağızdan, burundan giriyor. Biz de eğer aynı yolla bağışıklık geliştirirsek o zaman daha girişinde önlemiş oluruz virüsü. Biz kas içine aşı ile ne yapıyoruz; virüs ancak kana geldikten sonra etkili olabilecek antikorlar salgılatıyoruz. Hâlbuki burun içine uygulanan İntranazal aşıda ‘immünoglobülin A’ dediğimiz mukozayı da koruyan antikorları da salgılatıyoruz, hücresel bağışıklık da geliştiriyoruz, ‘immünoglobülin G’ de geliştiriyoruz. Baktığımız zaman teorik anlamda en ideal aşı İntranazal aşı” ifadesini kullandı.
“Aşılananın, virüsü başkasına bulaştırmasını engelliyor”
Prof. Dr. Ceyhan, İntranazal Covid aşısının avantajlarına ilişkin şunları söyledi:
“Oda sıcaklığında taşınabiliyor ve saklanabiliyor. Burundan verildiği için virüsün direkt vücuda girmesini engelleyebiliyor. Diğer aşıların, kan hücreleri ile karşı karşıya gelene kadar hiçbir etkisi yok. Dolayısıyla aşılı kişilerin virüsü alıp başkalarına bulaştırmasını da engelliyor. Bu şu ana kadar üretilen aşılar ile başarılmış bir şey değil. Uygulaması çok kolay, araya enjektör girmiyor. Burun spreyleri ile kişi kendisi bile uygulayabiliyor. Aşı kararsızlığını azaltıyor; birçok insan enjeksiyon korkusu nedeniyle aşı olmak istemez, bunu ortadan kaldırıyor. Eğer yeteri miktarda üretilirse kısa sürede çok fazla kişinin aşılanma şansı var. Çok rahatlıkla bir sağlık kurumuna gidip oradakilerin tamamını elinizdeki bir sprey ile aşılarsınız. Tek doz ile aşılanıyor, iki doz kullanılmıyor. İntranazal Covid aşısı 7-8 aydan önce mümkün değil.”
Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz; Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca’nın geçtiğimiz günlerde açıkladığı Pfizer-BioNTech aşısının kimlere yapılacağı konusundaki planlamaya ilişkin açıklama geldi.
BioNTech aşısı için, “Kimin sırası geldiyse aşı onlara uygulanacak. Bakanlığın planı da bu şekilde” diyen Prof. Yavuz, “Önümüzdeki haftalarda 4,5 milyon doz aşı gelecek. Aşılamada da 60 yaş üstüne geçilmiş olacak. Dolayısıyla bu aşıyı bunlar olacak. Sırası gelmiş ama şimdiye kadar aşılanmamış daha ileri yaştaki kişiler de buna dahil edilebilir. BioNTech aşısı da o şekilde uygulanacak” açıklamasını yaptı.
