Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü ve Okulu Kitabı “İçindekiler”
REFİK SAYDAM HIFZISSIHHA ENSTİTÜSÜ VE OKULU: DÜNÜ BUGÜNÜ VE GELECEĞİ
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ
SUNUŞ
1.BÖLÜM: OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA SAĞLIK HİZMETLERİ
Osmanlı İmparatorluğunda Sağlık Hizmetleri
Osmanlı’da Hekimbaşılık Müessesesi
Osmanlı Padişahları ve Saltanat Süreleri (1299-1922)
2.BÖLÜM: HIFZISSIHHA ENSTİTÜSÜ VE MEKTEBİ TARİHİ ARKA PLAN
Tarihteki Salgın Hastalıklar ve Uluslararası İşbirliğine Yöneliş
Osmanlı İmparatorluğu ve Uluslararası Sağlık Konferansları
Osmanlı İmparatorluğu’nun son 100 yılında yabancı Devletlerle ilişkileri
Osmanlı’da Kısaca Sağlık Hizmetleri
3.BÖLÜM: ULUSLARARASI SAĞLIK ÖRGÜTLENMELERİ
Halk Sağlığı Alanında Uluslararası İşbirliği Başlıyor
Uluslararası Sağlık Konferansları ve Sağlık Örgütlenmeleri
Milletler Cemiyeti
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)
4.BÖLÜM: OSMANLI’NIN SON 100 YILINDA SALGIN HASTALIKLARLA MÜCADELE,
AŞI VE SERUM ÜRETİMLERİ
Geleneksel Aşılama ve Çiçek Hastalığı ile Mücadele
Kolera, Veba ve Karantina Uygulamaları
Kuduz, Verem, Çiçek, Difteri, Sığır Vebası, Tifüs, Tifo, Dizanteri Aşıları
Bakteryoloji-i Şahane Laboratuvarı
Osmanlı’nın son 35 yılında kurulan Aşı Üretim Tesisleri
5.BÖLÜM: HIFZISSIHHA MÜESSESESİNİN KURULMASI
Osmanlı’ da Kurulan Altyapı ve Cumhuriyet’le Oluşturulan Kurumlar
Merkez Hıfzıssıhha Müessesinin Kurulması ve Faaliyetleri
Refik Saydam Merkez Hıfzıssıhha Enstitüsü
Hıfzıssıhha Mektebi / Okulu
6.BÖLÜM: DR. REFİK SAYDAM “SAĞLIK DEVRİMİNİN MİMARI”
Dr. Refik Saydam’ın Özgeçmişi
Hıfzıssıhha Müessesesi (Enstitüsü)’nin Kuruluşu
7.BÖLÜM: REFİK SAYDAM HIFZISSIHHA ENSTİTÜSÜ’NÜN ÖMRÜ 89 YIL!
Hıfzıssıhha Enstitüsü Aşı Üretim Binası, 1933
Hıfzıssıhha Müessesesinin İnşa Edilmesi
Hıfzıssıhha Müessesesine Verilen İlk Görevler
Hıfzıssıhha Müessesenin Görevlerinin En Son ve Kapsamlı Hali
Hıfzıssıhha Müessesesinin İdarecileri
1990’lardan Kapatılışına Kadar Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı
Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı’nın Personel Durumu
Teknik ve Malî Sorunlar
8.BÖLÜM: UMUMİ HIFZISSIHHA KANUNU
Covid-19 Salgını Sonuçları
9.BÖLÜM: HIFZISSIHHA MEKTEBİ-OKULU
Hıfzıssıhha Mektebinin Tarihi Arka Planı
Hıfzıssıhha Mektebin Gelişim Dönemi (1940-1960)
Mektebin Duraklama Dönemi (1960-1980)
Bir Dönemin Sonu (1983)
2003 Yılında Hıfzıssıhha Mektebi Yeniden Açıldı
Sonuç ve Değerlendirme
10.BÖLÜM: REFİK SAYDAM HIFZISSIHHA BAŞKANLIĞI YÖNETİCİLERİ
Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Yöneticileri
Hıfzıssıhha Mektebi Müdürleri
11.BÖLÜM: CUMHURİYET’İN İLK SAĞLIK BAKANI DR. REFİK SAYDAM İLE BAŞLAYAN SAĞLIK REFORMLARI
Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Politikaları ve Hizmetleri
TBMM Hükümeti Döneminde Sağlık Hizmetleri (1921-1923)
12.BÖLÜM: OSMANLI’DA VE TÜRKİYE’DE MİSYONERLİK ÇALIŞMALARI
Osmanlı’da Katolik Misyonerlerin Çalışmaları
Osmanlı’da Protestan Misyonerlerin Çalışmaları
ABD’li Protestan Misyonerlerin Faaliyetleri
ABD’nin Lozan’daki Ermeni Politikası
Misyonerlik Faaliyetlerinin Sonucu
Türkiye Cumhuriyeti’nde Misyonerlik Çalışmaları
Hıfzıssıhha Müessese’ nin Kurulmasında Hayırsever Vakıf Desteği
13.BÖLÜM: YABANCI VAKIFLAR, TÜRKİYE SAĞLIK SİSTEMİ VE REFİK SAYDAM HIFZISSIHHA ENSTİTÜSÜ
Osmanlı İmparatorluğu’nun son 100 yılında yabancı Vakıflarla ilişkileri
Çağdaş Hayırsever Vakıflar (Filantrokapi)
Filantrokapitalizm
Rockefeller Vakfı (John Davison Rockefeller; 1839-1937)
Haydarpaşa Tıp Fakültesi, Amerikan Hastanesi ve Hemşirelik Okulu
Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etüdleri Enstitüsü Binası
Ford Vakfı .
Melinda ve Bill Gates Vakfı
Sonuç
14.BÖLÜM: TRUMAN DOKTRİNİ VE MARSHALL YARDIMLARININ TÜRKİYE SONUÇLARI
Birinci ve İkinci Dünya Savaşı Sonrası Gelişmeler
Truman Doktrini
Truman Doktrini ve Türkiye
Truman Doktrini ve Türk Dış Politikasına Etkileri
Marshall Planı ve Türkiye (1948-1957)
Truman Doktrini ve Marshall Planı’nın Etkileri
Türkiye’nin Uluslararası Kuruluşlara Üyelikleri
Birleşmiş Milletler (BM)
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF)
Dünya Bankası (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası)
Uluslararası Para Fonu (IMF)
BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)
Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı (NATO)
Cumhuriyet Dönemi Sağlık Reformları ve Refik Saydam Hıfzıssıhha
1938-1960 Dönemi
Dr. Behçet Uz Dönemi (1946-1956)
Sonuç ve Değerlendirme
15.BÖLÜM: DÜNYADA HAYAT KURTARAN AŞILARIN HİKAYESİ
Dünya Sağlık Örgütü 1400’li yıllardan Günümüze (2023) Aşıların Hikayesini yazdı.
16.BÖLÜM: OSMANLI’DA VE TÜRKİYE’DE AŞILARIN TARİHSEL SERÜVENİ VE SONLANMA SÜRECİ
17.BÖLÜM: REFİK SAYDAM HIFZISSIHHA, KORONAVİRÜS SALGINI, AŞILARIN ÖNEMİ VE DEĞERİ
Türkiye’de kullanılan Aşılar ve Aşılara ayrılan bütçeler
Dünyada ve Türkiye’de Koronavirüs (Covid-19) Salgını
2021 Yılı içerisinde Koronavirüs (Covid-19) salgını ile mücadele
2021 Yılı İçerisinde Covid-19 Aşılama Çalışmaları
Dünya Sağlık Örgütü, toplamda 9 aşı için “Acil Aşı Kullanım Onayı” verdi
2022 Yılı içerisinde Koronavirüs (Covid-19) salgınında son durum
2023 Yılı içerisinde Koronavirüs (Covid-19) salgınında son durum
Pandemi Döneminde Küresel Dayanışma
Türkiye’deki Üçüncü Ülke Vatandaşlarının Ülkelerine Tahliyesi
Türkiye 17 Ülkeye Aşı hibesinde bulundu.
Türkiye Tarafından 2021-2022 Yılları Arasında Covid-19 Yardımı Yapılan Ülkeler
Rutin Aşılar ve Covid-19 Aşılarının Ülkemize Maliyeti ve Stratejik Önemi
18.BÖLÜM: TÜRKİYE’DEKİ GELİŞİM VE DEĞİŞİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER VE “HIFZISSIHHA GERÇEĞİ”
Milletler Cemiyeti (Cemiyet-i Akvam) ilk oturumu (10 Ocak 1920, İsviçre)
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) Kuruluşu
19.BÖLÜM: REFİK SAYDAM HIFZISSIHHA ENSTİTÜSÜ VE OKULU’NUN TARİH SAHNESİNDEN AYRILIŞININ NEDENLERİ NELERDİR?
Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü ve Okulu’nun kısa tarihsel öyküsü
Türkiye’de Sağlık Hizmetleri
Sağlıkta Dönüşüm Projesi
Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü ve Okulu ne anlam ifade ediyordu
20.BÖLÜM: COVİD-19 SALGINI SÜRESİNCE, HIFZISSIHHA ENSTİTÜSÜ’NÜN YOKLUĞU YÖNETİCİLERE VE HALKA NELERİ DÜŞÜNDÜRDÜ?
Hıfzıssıhha Enstitüsü’nün Yokluğu
21.BÖLÜM: SAĞLIK BAKANLIĞI’NIN “YENİ HIFZISSIHHA PROJE” HAMLESİ
Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü Yerine, “Yeni Aşı Üretim Merkezi” kuruluyor!
TÜBİTAK Aşı ve İlaç Geliştirme Kampüsü açıldı
TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MEDİBİYO’da İlaç ve Aşı)
22.BÖLÜM: REFİK SAYDAM HIFZISSIHHA BAŞKANLIĞI’NIN 83 YILLIK TARİHİNDE, YÖNETENLER VE ÇALIŞANLAR NE DÜŞÜNÜYORLAR
Hıfzıssıhha tarihinin önemli dönüm noktaları
1920-1980 yılları arasındaki hizmetler ve çalışmalar
1980-2002 yılları arasında görev yapan ve çalışanların ortak görüşleri
2002-2023 yılları arasında görev yapan ve çalışanların ortak görüşleri
23.BÖLÜM: 21. YÜZYIL’DA SAĞLIK GÜNDEMİ VE REFİK SAYDAM HIFZISSIHHA GERÇEĞİ
Geleceğin Sağlık Sorunları
Sağlık ve Teknoloji
Enformasyon Toplumu
İletişim Alanındaki Gelişmeler
Sağlığı Etkileyen Politik Eğilimler
DSÖ’nün “Acil Kullanım Onayı” verdiği aşılar
Türkiye’de Aşı Türleri ve Covid-19 Aşı Üretimi
24.BÖLÜM: KAMUOYU REFİK SAYDAM HIFZISSIHHA ENSTİTÜSÜ KONUSUNDA NE DÜŞÜNÜYOR?
Araştırma sonuçları
Sağlık Bakanlığı, THSKB, İstanbul-Hacettepe-Ankara Üniversiteleri
Türk Tabipler Birliği-Sağlık Emekçileri Sendikası-Gazeteler-Televizyon ve Radyolar
—————————————————————————
SAĞLIK BAKANLIĞI VE HIFZISSIHHA ÜST DÜZEY KARAR VERİCİLERİN ANILARI
Anılarım Arasında Hıfzıssıhha, Prof. Dr. Zafer Öztek
Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı’nın Kapatılması Tarihi Bir Hatadır, Prof. Dr. Vecdet Öz
Sağlık Bakanlığı Eski Müsteşarı Dr. Aytun Çıray ile Söyleşi
Sağlık Bakanlığı Eski Müsteşarı Prof. Dr. Haluk Tokuçoğlu ile Söyleşi
Hıfzıssıhha Merkezi, Hıfzıssıhha Mektebi ve Sağlıkta Dönüşüm Programı* Prof. Dr. Sabahattin Aydın, Sağlık Bakan Yardımcısı
Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü- “Hafızamda Yer Edenler” Sedat Türkeri
Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü Ne Anlam İfade Ediyor? Fevzi Şekerci
Hıfzıssıhha Yıllarım, İbrahim Akyıldız
Hıfzıssıhha Yıllarım ve Anılar, Dr. Ayşe Ferihan Özdoğan
Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü’nde Bir Ömür, Dr. Cihat Babür
Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü, Kim. Müh. Turgut Çamer
Alkış Besiyerinin Mucidi: Dr. Necmettin Alkış
Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü’nde 30 Yıl, Dr. Ecz. Nida Besbelli
Hıfzıssıhha’ da Çalışma Yıllarım ve Anılarım, Kim. Yük. Müh. Mustafa Ulusoy
Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Görevim, Prof. Dr. Nazmi Özer
“Cumhuriyetin Sağlık Mimarı” Refik Saydam ve Hıfzıssıhha, Prof. Dr. Mustafa Ertek
Hıfzıssıhha Mektebi/Okulu Tarihi, Prof. Dr. Necati Dedeoğlu
Hıfzıssıhha Mektebi 2003-2011 Periyodu (Mollahaliloğlu, Özbay, Gürsöz, Özlü
Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi ve Aşı, Dr. Erkan Özcengiz
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu ve Hıfzıssıhha’ nın Kurumsal Hafızaya Yansıması Prof. Dr. İrfan Şencan
—————————————————————————
REFİK SAYDAM HIFZISSIHHA ENSTİTÜSÜ VE OKULU İÇİN KURUM DIŞI GÖRÜŞ VERENLER
Babam Prof. Dr. Muvaffak Akman ve Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü (1950-1954) Prof. Dr. Deniz Akman Gür
Türkiye ve Seçilmiş Ülkelerde ve AB’nde Koruyucu Sağlık Kurumları, Prof. Dr. Ahmet Saltık
Sahi Hıfzıssıhha Ne idi? Doç. Dr. Fatih Artvinli
Türkiye’de Salgın Yönetimi: Kurumsallaşma ve Kurumsal Hafıza Sorunu, Doç. Dr. Fatih Artvinli
Dedem İbrahim Refik Saydam, Adil Refik Saydam
———————————————————–
KİTAP EKLERİ
T. C. Sağlık Bakanları ve Görev Dönemleri (1920-2024)
T. C. Sağlık Bakanlığı Müsteşarları (1924-2018)
T. C. Sağlık Bakan Yardımcıları (2011-2024)
Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü Yöneticileri (1928-2012)
Refik Saydam Hıfzıssıhha konusunda görüşmelerde bulunulanların listesi
Rockefeller Vakfı Burslarından Yararlanan Türkler’ in Listesi (1925-1983)
Dizin
