Tahıl kriziyle ilgili anlaşma İstanbul’da imzalandı.

Karadeniz üzerinden dünya pazarlarına tahıl taşınmasına ilişkin anlaşma, Ukrayna ve Rusya heyetleri ile birlikte, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile BM Genel Sekreteri Guterres’in, İstanbul’da 22 Temmuz 2022 tarihinde katıldığı İmza Töreninde imzalandı.

Karadeniz üzerinden dünya pazarlarına tahıl ve diğer gıda ürünlerinin taşınmasına ilişkin anlaşma, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve BM Genel Sekreteri António Guterres’in katılımıyla Dolmabahçe Ofisi’nde imzalandı. Anlaşmaya Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Ukrayna Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov imzalarını attı. Rus ve Ukraynalı yetkililer aynı masaya oturmadı.

“Ukrayna ve Rusya makamları ile ve BM yetkilileri ile yoğun bir süreç yürüttük”

Törende bir konuşma yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan “Medeniyetlerin ve kıtaların buluşma noktası İstanbul’a hoş geldiniz. Mart’ta yaptığımız toplantının ardından tekrar bir aradayız. Siz değerli dostlarımızı bir başka tarihi günde misafir etmekten memnuniyet duyuyorum” dedi.

Küresel gıda krizinin çözümünde büyük rol oynayacak girişime vesile olmaktan dolayı büyük bir gurur duyduklarını belirten Erdoğan, “Bugün mutabakata varılan metinle Afrika’dan Ortadoğu’ya, Amerika’dan Asya’ya tüm dünyada milyarlarca insanı bekleyen açlık tehlikesinin önünün alınmasına birlikte katık sağlayacağız. Tarım ve gıda ürünlerinde dünya arz güvenliği temini pek çok bakımdan önemli. Bu adımla yaşanan sıcak hava dalgası ve kuraklığı sebep olacağı verim kaybının yol açacağı muhtemel ilave fiyat artışlarının önüne geçilecektir. Küresel sorun haline gelen gıda enflasyonunun kontrolüne yardımcı olacaktır. Ukrayna depolarında bekleyen tahılın Karadeniz üzerinden ihracı için Ukrayna ve Rusya makamları ile ve BM yetkilileri ile yoğun bir süreç yürüttük. Rus ve Ukrayna mevkidaşlarımızla temas halinde olduk. Her iki ülkenin bu hassas süreç ile ilgili beklenti ve endişelerinin giderilmesi için kapsamlı müzakereler gerçekleştirdik. BM Genel Sekreteri Sayın Guterres ve ekibinin ilk taslağını hazırladıkları plana verdikleri katkılar takdire şayan. Sayın Putin ve Sayın Zelenski’ye sergiledikleri liderlikten dolayı teşekkür ediyorum” ifadelerini kullandı.

Karadeniz’de gemi trafiğinin önümüzdeki günlerde başlayacağını vurgulayan Erdoğan, “Gemi trafiği ile Karadeniz’den dünyanın birçok ülkesine yeni bir nefes borusu açmış olacağız. Gemilerin çıkışından intikaline kadar tüm süreçler üzerinde mutabakat tesis edildi. Bu planın icrası ve denetimi İstanbul’da kurulacak müşterek koordinasyon merkezi tarafından gerçekleştirilecek. Planın başarı ile uygulanmasında uluslararası toplumun desteği büyük önem taşıyor” ifadelerini kullandı.

“Bölgemizde sulh hâkim olana kadar komşuluk hukukumuzun gereğini yerine getirmeye devam edeceğiz”

Rusya ve Ukrayna arasında 4 ay önce İstanbul’da gerçekleştirilen müzakereleri hatırlatan Erdoğan, “Ev sahipliğimizde yapılan müzakerelerde mesafe kat etmiş, savaşın sona ereceğine dair ümitler yeşermişti. Maalesef o toplantı sonrası meydana gelen gelişmeler çatışmaları körükledi. Başından beri bu savaşın kazananı olmayacağını, sadece tarafların değil tüm dünyanın kayba uğrayacağını ifade ediyoruz. Yaklaşık 5 aydır aralıksız devam eden çatışmalar ve bunun küresel etkileri ne yazık ki bu öngörümüzü doğruluyor. Silahların susması uzadıkça ekonomik maliyetlerin yanı sıra insani kayıplar da artıyor. Savaş sadece tarafları sadece bölge ülkelerini değil dünyanın en ücra köşesindekiler dâhil tüm insanları olumsuz etkiliyor. Bu gidişatın mukadder olmadığına da inanıyoruz. Masumların hayatına mal olan bu çatışmaların biran önce sona ermesini arzu ediyoruz. Adil bir barışın kaybedeninin olmayacağı hepimizin malumudur. Bugün Rusya ve Ukrayna tarafı ile İstanbul’da atmakta olduğumuz bu müşterek adımın barışa yönelik umutları canlandıracak yeni bir dönüm noktası olmasını canı gönülden diliyorum. Arazideki gelişmeler ne yönde seyrederse seyretsin savaş nihayetinde müzakere masasında sonlanacaktır. Tesis ettiğimiz bu dostane ve barışçıl atmosferin savaşın sonlandırılmasına yönelik adımlara tahvil edilmesi, tüm insanlığın yararınadır. Medeniyet anlayışımızın bize yüklediği sorumluluğun bilinciyle hareke etmeyi sürdüreceğiz. Bölgemizde sulh hâkim olana kadar komşuluk hukukumuzun gereğini yerine getirmeye devam edeceğiz” şeklinde konuştu.

Guterres: Karadeniz’de bir umut ışığı var

Anlaşma töreninde açıklamalarda bulunan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres şöyle konuştu:

* Bugün Karadeniz’de bir umut ışığı var, bir olasılık ışığı var, bir çare ışığı var. Dünyanın buna her zamandan çok ihtiyacı var. Bunun gerçekleşmesine vesile olan herkese çok teşekkür ederim. Türkiye Cumhuriyetine, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, bu konuda her zaman ısrarlı yaklaşımının çok etkisi oldu. Çok teşekkür ediyorum size.

*Bu görüşmeler de insanlığın faydası için herkes için önemliydi. Bir tarafın kazanması değil burada bu anlaşma dünya için imzalanıyor. Küresel gıda fiyatları rekor seviyelere vardı. Bu açıdan kalkınma aşamasındaki ülkelere de bir fırsat olacak. Bu anlaşma tahıl ve yiyecek fiyatların düşmesine sağlayacak.

Bu anlaşmaya kolay varılmadığını aktaran Antonio Guterres sözlerini şöyle sürdürdü:

* Savaş başladığından beri küresel gıda krizin çözümünün ancak Ukrayna’nın gıda ürünlerine ve Rusya’nın gıda ve gübre ürünlerine erişim olursa çözülebileceğini söylemiştim. Bugün o noktaya ulaşmak üzereyiz. Nisan ayında Sayın Erdoğan’ın Sayın Zelenski ve Putin ile görüşerek çözümler için uğraştık. O zamandan beri uğraşıyoruz.

* Tüm tarafların bu konuda taahhütleri oldu. Bu girişim tam olarak uygulanmalı. Dünyanın buna çok ihtiyacı var. Türkiye’nin burada kritik rolü var. İleriye gitmesi konusunda, Türkiye’nin BM de taahhüdünün arkasındadır.

* İki tarafın da bu kanlı çatışmaya girdiği noktada artık sona gelinmesi gerektiğini düşünüyorum. Karadeniz’deki bu umut ışığı çok parlak, bu umut ışığı insanların çektiğini sorunların sonuna gelinmesini sağlasın.

Ukrayna’dan açıklama

Ukrayna Cumhurbaşkanlığı Ofisi Başkan Yardımcısı Andriy Sybiha, bugün Dolmabahçe Ofisinde imzalanan tahıl sevkiyatı anlaşmasına ilişkin açıklama yaparak “Tahıl meselesinin çözümünde BM ve Türkiye’nin aktif pozisyonunu takdir edin” dedi.

Sybiha açıklamasında “İstanbul, Türkiye. Ukrayna limanlarının engelini kaldırma girişimi onaylandı! Bu, tahıl ihracatı için insani bir koridor oluşturulmasına olanak sağlayacaktır. Küresel gıda krizinden kaçınmak için önemli bir adım. Tahıl meselesinin çözümünde BM ve Türkiye’nin aktif pozisyonunu takdir edin” ifadelerini kullandı.

Anlaşmada neleri kapsıyor?

Anlaşma kapsamında ilk olarak Karadeniz’de Odessa başta olmak üzere limanlardan mayınlar nedeniyle ayrılamayan gemiler için koridor oluşturulması hedefleniyor. Buna göre, Pivdennyi ve Chornomorsk limanlarının da aralarında olduğu bölgelerden yaklaşık 80 geminin milyonlarca ton tahılı rehber gemiler aracılığıyla belirlenen güzergâhtan çıkarması planlanıyor.

Anlaşmaya göre, taraflar söz konusu limanlardan anlaşma kapsamında ayrılacak gemilere herhangi bir saldırı yapılmayacağını taahhüt ederken Rus gemilerinin de gıda ürünleri ve gübresini Karadeniz’den çıkarırken saldırıya uğramasının önüne geçilmesi hedefleniyor.

Ukrayna ise bunun için Rusya gemilerinin Ukrayna kara sularına girmemesi şartı koşuyor.

Ukrayna limanlarından ayrılan gemilerin kargolarının denetlenmesinin ise Türkiye’nin oluşturacağı noktalarda Rusya’nın da dâhil olduğu ekipler tarafından yapılması öngörülüyor.  Anlaşma şartlarının uygulanıp uygulanmadığının İstanbul’da Türkiye, Rusya, Ukrayna ve BM heyetlerinden oluşan koordinasyon merkezi tarafından gözlemlenmesi amaçlanıyor.