3 Kasım Dünya Tek Sağlık Günü
Tek Sağlık; Sürdürülebilir ve sağlıklı bir gelecek için işbirliği, iletişiim, koordinasyon ve sağlık tehditlerine karşı hazırlık kapasitelerinin artırılmasını teşvik eder.
“Tek Sağlık”, halk sağlığının korunması ve geliştirilmesi için daha iyi politikalar, uygulamalar, araştırmalar ortaya koyabilmek için farklı bilim dallarının ve meslek gruplarının ortak çatı altında çalışmalarının gerekliliğini vurgulayan kavram olarak tanımlanmaktadır.
Tek Sağlık Yaklaşımının özellikle ilgili olduğu çalışma alanları; Gıda Güvenliği, Zoonotik Hastalıkların Kontrolü, Laboratuvar Hizmetleri, İhmal edilen Tropikal Hastalıklar, Çevre Sağlığı ve Antimikrobiyal Direnç olarak tanımlanmıştır. Bu alanlar karmaşık konuları kapsadığından tüm ilgili sektörlerle yakın işbirliği içinde çalışmayı gerektirmektedir.
Tek Sağlık Komisyonu, Tek Sağlık Platformu ve Tek Sağlık Girişim Ekibi tarafından 2016 yılında 3 Kasım “Dünya Tek Sağlık Günü” olarak belirlenmiştir. Tek Sağlık Günü’nün amacı insan, hayvan ve çevre ilişkileri bağlamında gelişen sağlık tehditlerine yönelik Tek Sağlık yaklaşımına duyulan ihtiyaca dikkat çekmektir.
Tek Sağlık Ortak Eylem Planı başlatıldı.
İnsanlara, hayvanlara, bitkilere ve çevreye yönelik sağlık tehditlerini ele almak için Tek Sağlık Ortak Eylem Planı başlatıldı
DSÖ Haber Bülteni; Cenevre, Nairobi, Paris, Roma
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP), Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (WOAH) tarafından 17 Ekim 2022 tarihinde yeni bir “Tek Sağlık Ortak Eylem Planı” başlatıldı.
Tek Sağlık konusundaki bu ilk ortak plan, sağlık tehditlerini toplu olarak daha iyi önleyebilmemiz, tahmin edebilmemiz, tespit edebilmemiz ve bunlara yanıt verebilmemiz için sistemleri ve kapasiteyi entegre edecek bir çerçeve oluşturmayı amaçlamaktadır. Sonuç olarak bu girişim, sürdürülebilir kalkınmaya katkıda bulunurken insanların, hayvanların, bitkilerin ve çevrenin sağlığını iyileştirmeyi amaçlamaktadır.
Katılımcı bir süreçle geliştirilen Tek Sağlık Ortak Eylem Planı, insan-hayvan-bitki-çevrede sağlık sorunlarının ele alınmasından sorumlu tüm sektörlerde eşit olarak işbirliğini, iletişimi, kapasite geliştirmeyi ve koordinasyonu güçlendirmeyi amaçlayan bir dizi faaliyet sağlar.
Tek Sağlık Ortak Eylem Planı
Beş yıllık plan (2022-2026), altı alanda kapasitelerin desteklenmesine ve genişletilmesine odaklanmaktadır: Sağlık sistemleri için Tek Sağlık kapasiteleri, ortaya çıkan ve yeniden ortaya çıkan zoonotik salgınlar, endemik zoonotik, ihmal edilen tropikal ve vektör kaynaklı hastalıklar, gıda güvenliği riskleri, antimikrobiyal direnç ve çevre.
Bu teknik belge, kanıtlar, en iyi uygulamalar ve mevcut rehberlikle bilgilendirilir. Tek Sağlığı küresel, bölgesel ve ulusal düzeylerde ilerletmeye çalışan bir dizi eylemi kapsar. Bu eylemler, özellikle ülkeler, uluslararası ortaklar ve sivil toplum kuruluşları, meslek birlikleri, akademi ve araştırma kurumları gibi Devlet dışı aktörler için yakında çıkacak bir uygulama kılavuzunun geliştirilmesini içermektedir.
Plan, aşağıdakileri içeren operasyonel hedefleri ortaya koymaktadır: Tek Sağlık yaklaşımını her düzeyde yaygınlaştırmak için toplu ve koordineli eylem için bir çerçeve sağlamak; ulusal hedeflerin ve önceliklerin belirlenmesine yardımcı olmak için yukarı akış politikası ve yasal tavsiye ve teknik yardım sağlamak ve çok uluslu, çok sektörlü, çok disiplinli işbirliğini, öğrenmeyi ve bilgi, çözüm ve teknolojilerin değişimini teşvik etmek. Aynı zamanda işbirliği ve paylaşılan sorumluluk, çok sektörlü eylem ve ortaklık, cinsiyet eşitliği ve kapsayıcılık değerlerini teşvik eder.
Neden Tek Sağlık?
Tek Sağlık, ekosistem bozulması, gıda sistemi arızaları, bulaşıcı hastalıklar ve antimikrobiyal direnç gibi toplumumuzun karşı karşıya olduğu karmaşık sağlık sorunlarına yönelik ana yaklaşımdır.
“İlgili tüm sektörleri bir araya getiren Tek Sağlık merceği kullanmak, maymun çiçeği, COVID-19 ve Ebola gibi küresel sağlık tehditleriyle mücadelede kritik önem taşıyor.” WOAH Genel Müdürü Dr Monique Eloit, tüm sektörlerde gelişmiş hastalık önleme kapasitesi ihtiyacının altını çiziyor. “Her şey hayvanların sağlığını sağlamakla başlar. Hayvan sağlığı bizim sağlığımızdır, herkesin sağlığıdır” dedi.
FAO Genel Direktörü QU Dongyu, “Tek Sağlık, çevredeki insanlara ve hayvanlarına yardımcı olacak uygun arazi yönetimi ve ormansızlaşmayı durdurmakla başlamalıdır. Uyum ve hafifletme önlemlerini belirlemek ve uygulamak için birlikte çalışan tüm sektörlere ihtiyacımız var.”
UNEP İcra Direktörü Inger Andersen, “Dünyadaki tüm yaşamın temeli olan temiz ve sağlıklı bir çevre herkesin hakkıdır. Mevcut pandemi, doğanın bozulmasının tüm dünyada sağlık risklerini artırdığını açıkça gösteriyor.” Yalnızca bir sektör veya uzmanlık alanı tarafından yürütülen çabalar, bulaşıcı hastalıkları ve Tek Sağlığa yönelik diğer karmaşık tehditleri önleyemez veya ortadan kaldıramaz. Devam etti: “En yoksul ve marjinalleştirilmiş insanlar da dâhil olmak üzere tüm türlerin savunmasız popülasyonları en ağır maliyetleri üstleniyor. Ortak Eylem Planı, insan, hayvan ve çevre sağlığına entegre bir yaklaşımla sağlık risklerini azaltacaktır.”
DSÖ Genel Direktörü Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus, “Dünyanın COVID-19 gibi salgın hastalıklara ve pandemilere karşı savunmasını güçlendirmeye yönelik ortak çalışmalarımızın merkezinde Tek Sağlık yaklaşımının olması gerektiği açıktır. Bu nedenle Tek Sağlık, Üye Ülkelerimizin şu anda müzakere etmekte olduğu pandemi önleme, hazırlık ve müdahaleye yönelik yeni uluslararası anlaşmanın yol gösterici ilkelerinden biridir.”
Mevcut yapılara ve anlaşmalara dayalı olarak, planın uygulanmasını desteklemek için koordineli finansman mekanizmaları geliştirilmektedir. Dörtlü, kritik sağlık tehditlerini ele almak ve insanların, hayvanların, bitkilerin ve çevrenin sağlığını geliştirmek için ortak yaklaşımı desteklemek için gerekli kaynakları kullanmak için güçlerini birleştirecek.
Kaynak:
FAO, DSÖ, UNEP ve WOAH
