Türk Psikologlar Derneği Tarihçesi
Tarihçe
Psikoloji alanındaki ilk dernek 1956 yılında İstanbul’da kurulmuş olan Psikoloji Derneği‘dir.
1970’li yıllar boyunca psikolojik hizmetlere duyulan ihtiyacın artmasıyla bu alanda çalışan kişilerin bir takım mesleki gereksinimlerinin olduğu dikkati çekmiştir. Bu gereksinimleri karşılamak ve örgütlenmek amacıyla 1976 yılında Ankara’da Psikologlar Derneği (PD) kurulmuştur.
Derneğin faaliyetleri, büyük bölümü akademisyenlerden oluşan bir grubun 1992 yılında “Çarşamba Buluşmalarını” düzenlemesine kadar oldukça sınırlı kalmıştır. Psikoloji mesleğinin geliştirilmesi, yasal bir meslek birliğinin kurulması ve faaliyetlerinin arttırılması gibi konular, üyelerin evlerinde ya da işyerlerinde gerçekleştirilen bu toplantılarda ele alınmıştır. Dosyalar ve belgeler bir evden diğerine taşınmıştır. Yönetim Kurulu üyeleri, bütçenin kısıtlı olması nedeniyle pek çok faaliyeti kendi olanaklarıyla gerçekleştirmiştir.
1996 yılında daha işlevsel ve birleştirilmiş bir dernek kurmak amacıyla İstanbul’daki Psikoloji Derneği ile Ankara merkezli Psikologlar Derneği birleşmiş ve bugünkü Türk Psikologlar Derneği (TPD) oluşmuştur.
- Çekirdek yönetim kadrosu, Derneğin faaliyetlerini arttırmanın yanı sıra, psikolojiyi hem bilim hem de meslek olarak geliştirebilmek amacıyla aşağıdaki hedefleri belirlemiştir: Türk Psikoloji Dergisi’ni SSCI endeksinde taranan bir dergi haline getirmek
- Uluslararası kongrelere katılmak ve Uluslararası Derneklerle işbirliği kurmak
- Daha kapsamlı bir bülten çıkarmak
- Belgelerin sistematik bir biçimde arşivlenmesini sağlamak
- Üyelere eğitim imkânları sunmak.
- Ekonomik sıkıntılar, yukarıda bahsedilen hedeflerin gerçekleştirilmesinin önündeki en önemli engel olduğundan, gelir kaynaklarını arttırmak amacıyla çeşitli planlar yapılmıştır. Bu doğrultuda, aşağıdaki faaliyetler gerçekleştirilmiştir: TPD amblemli tişört, rozet, yapışkanlı etiketler gibi ürünlerin satılması
- Türkçe okuma kaynaklarının hazırlanması ve rağbet gören kitapların basılması
- Mesleki bilgi ve becerileri arttırmak amacıyla kurslar açılması
- Derneğin üye sayısı, zamanla artmaya başlamış ve bu artışla beraber, üyelik aidatları dernek için önemli bir gelir kaynağı haline gelmiştir. Bu sayede, 1995’te İnkılap Sokak’ta bir daire kiralanmış; 1999 yılında Derneğin Meşrutiyet Caddesi üzerindeki eski genel merkezi, 2004’te ise Gaziosmanpaşa’daki güncel genel merkez ofisinin bulunduğu taşınmaz satın alınmıştır.
Dernek açısından sıçrama noktası, 1999 yılındaki Marmara Depremi sonrasında deprem bölgesine acil ve iyi organize edilmiş müdahalelerin sağlanmasıyla gerçekleşmiştir.
Müdahale programı, TPD bünyesinde başlatılmış ancak Başbakanlık Kriz Yönetim Merkezi ve UNICEF ile kurulan işbirliği ile devam etmiştir. Diğer bir deyişle, TPD bölgeye psikolojik yardım hizmetini ilk başlatan kurumdur. Deprem bölgesinde verilen hizmet aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
- Yaklaşık 500 psikolog, Başbakanlık Kriz Yönetim Merkezi ile işbirliği içinde deprem bölgesinde çalışmıştır. Psikologlara çadır kentlerde UNICEF Psikoeğitimsel Müdahale Birimi ile işbirliği içinde travma konusunda eğitim verilmiştir. Bunun yanı sıra TPD, Tarama çalışmaları,
- Psikolojik Rehabilitasyon,
- Psikososyal destek ve okul-tabanlı müdahale programların oluşturulması ve yürütülmesinde Milli Eğitim Bakanlığı ve UNICEF ile işbirliği kurulması,
- Topluma yönelik el ilanları ve broşürlerin hazırlanması ve dağıtılması,
- Çadır kentlerde psikolojik hizmetlerin yürütülmesi çalışmalarını yürütmüştür.
TPD, kuruluşundan itibaren önemli gelişme göstermiştir ve 2009 yılında tüm ülkedeki üye sayısı yaklaşık 4000’e ulaşmıştır. Dernek üyeleri farklı uygulama alanlarında çalışan psikologlardan ve çeşitli üniversitelerdeki akademisyenlerden oluşmaktadır. TPD ülkemizde psikoloji bilimini ve mesleğini temsil eden tek Dernektir. Ankara’daki Genel Merkez’in yanı sıra, Derneğin İstanbul, İzmir, Bursa, Samsun, Antalya ve Eskişehir’de şubeleri ve ülke çapında temsilcilikler ile il iletişim sorumluları bulunmaktadır.
TPD, 1997 yılında Bakanlar Kurulu tarafından verilen “kamu yararına dernek” statüsünü kazanan az sayıdaki dernekten biridir. Dernek, 1990’lı yıllar boyunca, uluslararası derneklere olan üyeliklerini ve onlarla olan işbirliğini arttırmıştır. 1992 yılında, Uluslararası Psikoloji Bilimi Birliği’nin (International Union of Psychological Science – IUPsyS); 1993’te ise Avrupa Psikologlar Birliği Fedarasyonu’nun (European Federation of Psychologists’ Associations – EFPA) üyesi olmuştur. Bu üyelikler, meslektaşlarla kurulan işbirliklerinin artmasını sağlayarak, psikolojinin Türkiye’deki gelişimine katkıda bulunan önemli basamaklardır. Son yıllarda ise üye olunan organizasyonlarda çeşitli komitelere ve komisyonlara katılarak daha aktif roller alınmaya başlanmıştır (örneğin EFPA bünyesinde yer alan Bilimsel Komite, Eğitimde Psikologlar Çalışma Birimi, Afet ve Kriz Psikolojisi Çalışma Birimi). Derneğimiz ayrıca Amerikan Psikologlar Birliği (APA) ile de iş birliği içindedir.
TPD’nin yayınlarından biri olan Türk Psikoloji Dergisi’nde, 1978’den bu yana yılda iki kere (Haziran ve Aralık) kuramsal ve uygulamalı çalışmalar yayınlanmaktadır. Dergi, SSCI indeksinde yer alan ilk Türkçe periyodik yayın olma özelliğini taşımaktadır ve bu yüzden Türkiye Bilimler Akademisi tarafından ödüllendirilmiştir.
Derneğin bir diğer yayını olan Türk Psikoloji Yazıları ağırlıklı olarak derleme yazıları ve ölçek geçerlik güvenirlik çalışmalarını içermekte olup SSCI indeksi için 2010 tarihi itibari ile aday olmuştur. 1994 yılından bu yana yayınlanmakta olan Türk Psikoloji Bülteni ise mesleki konuları, Derneğin faaliyetlerine ilişkin haberleri ve gerek Dernek üyelerini gerekse toplumu bilgilendirmeyi amaçlayan yazılardan oluşmaktadır. Dernek aynı zamanda orijinal ve çeviri ders kitapları, (meslek mensuplarına ve öğrencilere yönelik) monograflar, kendine yardım kitapları ve toplumu bilgilendirmeye yönelik broşürler basmaktadır.
- TPD’nin temel amaçları üyelerinin özlük haklarını arttırmak ve üyelerin sorumluluklarının yerine getirilmesine destek olmak,
- Kamu yararına yapılan bilimsel ve mesleki uygulamaları desteklemek,
- Türk Psikologlar Derneğinin bir Meslek Odası olması yönünde çalışmalar yapmak,
- Psikoloji mesleğine ilişkin araştırma ve uygulamalarda kalitenin yükseltilmesini sağlamak,
- Psikolojinin hem yerel hem de uluslararası arenada desteklenmesi ve geliştirilmesinde daha aktif bir rol almak,
- Toplum yararına yönelik programların oluşturulması ve uygulanmasını sağlamak,
- Türkiye’de bilimsel yeniliklerin desteklenmesini planlamaktadır.
Kaynakça:
