Türk ve Dünya Sağlığına Hizmet Veren Türk Bilim İnsanları ve Yöneticileri: Prof. Dr. Münevver Bertan

Türk ve Dünya Sağlığına Hizmet Veren Türk Bilim İnsanları ve Yöneticileri: Prof. Dr. Münevver Bertan

Prof. Dr. Münevver Bertan Hocamla tanışmamız 1983 yılında olmuştur. Sağlık Bakanlığı Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığında Uluslararası Kuruluşlar Şube Müdürlüğü yaptığım sırasında; Türkiye’de DSÖ ve UNICEF’in de desteğiyle çocuk ölümlerinin azaltılması konusunda yapılan çalışmalar sırasında tanışmıştım.

1985 yılında Dönemin Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Dr. Mehmet Aydın (13.12.1983 – 17.10.1986) zamanında alınan bir kararla; 1984 yılında Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Bölümü’nde Profesör öğretim üyesi iken Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı’na Danışman olarak atanmıştır. Buradaki görevi, DSÖ ve UNICEF başta olmak üzere özellikle mesleği gereği çocuk ölümlerinin azaltılması ve aşı konusundaki birikimi nedeniyle;

Türkiye’de 1985’te başlatılan ve 1992 yılına kadar sürdürülen “Aşı Kampanyaları’ nın Koordinatörü” olarak görev yapmıştır. Münevver Hocam’ın bu görevi sırasında ben önce Sağlık Bakanlığı Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığında önce Protokol Şube Müdürü, daha sonra Dış İlişkiler Daire Başkan Yardımcısı olmuştum. 1985-1992 yılları arasında “Aşı Kampanyaları” sırasında başta DSÖ Genel Direktörü, UNICEF Genel Direktörü, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri ve Diğer BM Uzman Kuruluşları, 80’den fazla Ülkenin Sağlık Bakanları Başkanlığındaki Heyetlerin Aşı Kampanyalarına katılmak üzere Ülkemize gelmelerinde, tüm yabancıların karşılanması, uğurlanması, programlarının yapılmasında ve yapılan tüm etkinliklerde, Bakanlıktaki görevim nedeniyle içinde oldum hem de fiilen çalışmaları yürütmüştüm. İşte böyle bir ortamda Prof. Dr. M. Bertan’la daha yakından tanışma ve kendisinden çok güzel bilgiler öğrenme ve kendisini gözlemleme ve yaptıklarından ders alma imkânım oldu.

Sağlık Bakanı Ecz. Kazım Dinç başkanlığında Türk Heyeti, 2-12 1994 tarihleri arasında yapılan 47. Dünya Sağlık Asamblesinde Prof. Dr. Münevver Bertan, BM Cenevre Daimi Temsilci Yardımcısı Bilge Cankorel ve Sağlık Bakanlığı Dış İlişkiler Dairesi Başkanı Bekir Metin ile

1992 yılı sonrası da ilişkilerimiz 2000 yılında Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalından emekli olduğu tarihe kadar sürdü. Dünya Sağlık Örgütü Genel Kurul Toplantılarına (Asamblelerine) Türkiye Heyet Üyesi olarak; 1984, 1985, 1986, 1987, 1988, 1989, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997 yıllarının Mayıs aylarında 1993’ten itibaren birlikte katılmıştık.

DSÖ Avrupa Bölge Komite Toplantılarına da Türk Heyeti Üyesi olarak katılmış olup, Türkiye Sağlık sistemi ile DSÖ arasındaki ilişkilere büyük katkısı ve katılımı olmuştur. Bu toplantılara da; 1984, 1992, 1993, 1994, 1996, 1997 yıllarının Eylül aylarında 1992’den itibaren yine birlikte katılmıştık.

Ayrıca, 1994-1996 yılları arasında 3 yıl boyunca yılda en az iki kez, İsviçre’nin Cenevre kentinde Ocak ve Mayıs aylarında toplanan, DSÖ İcra Kurulu toplantılarına; DSÖ Yönetim Kurul Üyesi olarak Ülkemizin de üyesi olduğu ve 51 Avrupa Devletinin üyesi olduğu DSÖ Avrupa Bölge Ofisini DSÖ nezdinde bir Türk vatandaşı olarak temsil etmiştir.

Sağlık Bakanı Rıfat Serdaroğlu başkanlığındaki Heyet, 6-10 Eylül 1993 tarihleri arasında yapılan 43. DSÖ Avrupa Bölge Komite Toplantısına; Prof. Dr. Münevver Bertan, Prof. Dr. Ayşe Akın, Bekir Metin ve Ecz. Nurdan İnan ile katıldılar

Hem Dünya Sağlık Asambleleri (Genel Kurul Toplantıları) hem de DSÖ Avrupa Bölge Komite Toplantılarına Dönemin Sağlık Bakanları Mehmet Aydın, Dr. Mustafa Kalemli, Bülent Akarcalı, Nihat Kitapçı, Halil Şıvgın, Dr. Yaşar Eryılmaz, Rıfat Serdaroğlu, Ezc. Kazım Dinç ve Dr. Yıldırım Aktuna ile birlikte çalışmış ve başta DSÖ’nde en üst düzeyde yapılan  toplantılarda dönemin Sağlık Bakanları, Müsteşarları ve Bakanlık üst düzey yetkilileri ile birlikte Danışman olarak görev yapma imkânı bulmuştur.

Prof. Dr. Münevver Bertan Hocamla yukarıda anlatılan ve gerçekleşen toplantıların hazırlık safhasından, sonuç raporlarının yazılmasına kadar birlikte çalışma imkânım olmuştur. Bu süreçte öğrendiğim bilgi, görgü, davranış biçimi ve bir Uluslararası toplantıda nasıl davranılacağı konularında kendisinden çok şeyler öğrendim. Ayrıca, özel sohbetlerimizde bazen de sıkıntılı ortamlarda sorunlara çözüm bulmada gösterdiği yol ve yöntem, olaylar karşısında pozitif davranma ve sorunları çözmede izlenen yol ve yöntemler önermesi benim gelişmemde ve daha sonraki görevlerimde yol gösterici olmuştur.

Türk Sağlık Bilim insanları ve yöneticilerinin hem Ülkemize hem de Dünya sağlık sistemine Dünya Sağlık Örgütü başta olmak üzere diğer bir çok Uluslararası Kuruluşlar aracılığıyla sağladığı katkılarını anlattığım ve yazdığım “Küresel Salgın Hastalıklar ve Uluslararası Sağlık Örgütlenmeleri – Dünya Sağlık Örgütü ve Türkiye İlişkileri” kitabımda detaylı yer verdim. Münevver Hocam da, Türk Sağlık Tarihinde yerini alacak bilim insanı ve yöneticilerinden  birisidir. Amacım, Türkiye Sağlık Tarihine uluslararası boyutta hizmet veren Türklerin çalışmalarını tarihe not düşmek ve gelecek kuşaklara aktarılmasını sağlamaktır. Kitap dışında da bu tür çalışmaları dijital ortamda (www.healthworldnews.net) tüm kamuoyu ile paylaşarak, genç bilim adamları ve yöneticilerin bu değerlerimizi bilmelerini sağlamaktır.

Prof. Dr. Münevver Bertan (1933 – 06 Ocak 2021) Özgeçmişi

Prof. Dr. Münevver Bertan, Ankara

Prof. Dr. Münevver Bertan, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden 1956 yılında mezun olmuş, 1960 yılında aynı Fakülte’ den Pediatri dalında uzmanlığını almıştır. 1960-1964 yılları arasında Ankara’daki Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı Enstitüsü’nde pediatride öğretim görevlisi ve 1964-1966 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri’nde Epidemiyoloji ve Biyoistatistik’te eğitim görmüş ve Kentucky Üniversitesi Toplum Hekimliği Bölümü’nde Yardımcı Doçent ve öğretim üyesi olarak görev yapmıştır. Türkiye’ye dönüşünde 1967 yılında Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde ve Toplum Hekimliği Enstitüsü’nde Sosyal Pediatri’ de önce Doçent 1981 yılında da Profesör olmuştur.

Prof. Dr. Bertan, 1982-1984 yılları arasında Suudi Arabistan’ın Dammam şehrinde bulunan Kral Faysal Üniversitesi Tıp Bilimleri ve Tıp Koleji Aile ve Toplum Hekimliği Bölümü’nde Profesör olarak iki yıl çalışmıştır. 1984 yılında Hacettepe Üniversitesi Halk Sağlığı Bölümü’nde Profesör olmuş ve Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı’na Danışman olarak atanmıştır. Danışmanlığı sırasında, 1985 yılında başlatılan Aşı Kampanyalarına hizmet sunmuş olup Tetanoz, Difteri, Boğmaca ve Kızamık gibi enfeksiyon hastalıklarından kaynaklanan bebek ölüm oranını azaltmayı amaçlayan ulusal bağışıklama kampanyasını organize etmekten sorumlu olmuştur. Sağlık Bakanlığı aracılığıyla; DSÖ gibi uluslararası kuruluşların ve Rotary International ve UNICEF gibi Hükümet Dışı Örgütlerin katılımı ile uluslararası işbirliği, bağışıklama oranını önemli ölçüde yükselten onun bu hızlandırılmış bağışıklama kampanyasındaki başarısında önemli bir rol oynamıştır. Kampanyanın diğer önemli başarısı ise, Çocuk Gelişimi ve Hayatta Kalması Türk Sektörler arası Komitesi’nin ve sağlam bir bağışıklama sisteminin kurulmasıdır.

1992 yılında Hacettepe Üniversitesi Halk Sağlığı Bölümü Başkanı olmuş ve 1996 yılından beri aynı Üniversitenin Halk Sağlığı Enstitüsü Müdürlüğü görevini de 2000 yılında emekli olduğu tarihe kadar sürdürmüştür. Ayrıca, 1992-2001 yılları arasında IPA (Uluslararası Pediatri Derneği) Yönetim Kurulu üyeliği ve Başkanlığı ile Türkiye UNICEF Milli Komitesinde de Genel Sekreterlik görevinde bulunmuştur. 2000 yılında başladığı Ankara Bilkent’te bulunan Uluslararası Çocuk Sağlığı Merkezi Genel Direktörlük görevini (2020 tarihi itibariyle) de sürdürmektedir.

Prof. Dr. Münevver Bertan’ın, Dünya Sağlık Örgütü ile olan ilişkileri de sağlık alanında önemli yer tutmaktadır.

1979-1981 yılları arasında DSÖ Avrupa Perinatal Çalışma Grubu Üyesi;

1982-1983 DSÖ Aile Planlaması Hizmet ve Psikolojik Araştırma İdari Komitesi Üyesi;

1984-1990 Sağlık Bakanlığı’nın DSÖ, UNICEF ve Uluslararası Donör Kuruluşlarla 1985 yılında başlatılıp beş yıl sürdürdükleri ve başarıyla gerçekleştirdikleri “Aşı Kampanyası’nda Sağlık Bakanlığı ve DSÖ Danışmanı;

1991-1993 DSÖ Avrupa Bölge Ofisi Bilimsel ve Teknik Danışma Grubu Üyesi;

1992 Değişen Avrupa’da DSÖ Avrupa Bölgesinin Gelecekteki Yönelimleri ile İlgili Ad HOC Komite Üyesi;

İsviçre Cenevre’de, 19-22 Mayıs 1996 tarihleri arasında yapılan 49. Dünya Sağlık Asamlesine katılan Heyet; DSÖ Genel Direktörü Dr. Hiroshi Nakajima, Prof. Dr. Münevver Bertan, Ecz. Ömer Yıldız, Bekir Metin, Şanıvar Kızıldeli, Dr. Mehmet Özden, Prof. Dr. Saadet Ülker, Muharrem Varlık ve Gazeteci Süleyman Demirhan

Dünya Sağlık Örgütü Genel Kurul Toplantılarına (Asamblelerine) Türkiye Heyet Üyesi olarak; 1984, 1985, 1986, 1987, 1988, 1989, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997 yıllarında katılmıştır.

1994-1996 yılları arasında 3 yıl boyunca yılda en az iki kez, İsviçre’nin Cenevre kentinde Ocak ve Mayıs aylarında toplanan, DSÖ İcra Kurulu toplantılarına; DSÖ Yönetim Kurul Üyesi olarak Ülkemizin de üyesi olduğu ve 51 Avrupa Devletinin üyesi olduğu DSÖ Avrupa Bölge Ofisini DSÖ nezdinde bir Türk vatandaşı olarak temsil etmiştir.

DSÖ Avrupa Bölge Komite Toplantılarına da; Türkiye Heyet Üyesi olarak; 1984, 1992, 1993, 1994, 1996, 1997 yıllarında katılmıştır.

20 Mayıs 1999 tarihinde Cenevre’de düzenlenen bir törenle, DSÖ Genel Direktörü Dr. Gro Harlem Bruntdland tarafından “İhsan Doğramacı Aile Sağlığı Vakfı Ödülü” almıştır.

Prof. Dr. Münevver Bertan, Covid 19 nedeniyle tedavi gördüğü Ankara Başkent Üniversite Hastanesinde 6 Ocak 2021 tarihinde yaşama veda etmiştir.

Ailesine, yakınlarına, bilim insanı arkadaşlarına, halk sağlıkçılara, hizmette bulunduğu Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bakanlığı, Dünya Sağlık Örgütü, Uluslararası Çocuk Merkezi, HASUDER ve gönüllü görevlerde bulunduğu Sivil Toplum Kuruluşlarında birlikte görev yaptığı mesai arkadaşlarına başsağlığı diliyor ve mekanı Cennet olsun…. (6.1.2020)

Yayına Hazırlayan: Bekir Metin, Ankara, 22 Aralık 2020, Güncelleme, 6 Ocak 2021

Yararlanılan Kaynaklar

“Küresel Salgın Hastalıklar ve Uluslararası Sağlık Örgütlenmeleri – Dünya Sağlık Örgütü ve Türkiye İlişkileri” Kitabı, Yazarı Bekir Metin, Temmuz 2020, Sonçag Matbaası, Ankara

Kopenhag’da 12-16 Eylül 1994 tarihler, arasında yapılan 44. DSÖ Avrupa Bölge Komite toplantısı sırası Prof. Dr. Münevver Bertan, Dr. Füsun Sayek ve Bekir Metin

 

Share This
COMMENTS

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir