UNDP’nin Türkiye ile İlişkileri ve Yürütülen Projeler
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (BMKP_UNDP), BM Ekonomik ve Sosyal Konseye bağlı olarak 25 Kasım 1965’de New York’ta kurulmuştur. Türkiye’nin, Birleşmiş Milletler içerisinde çalışan UNDP ile ilişkileri 1950’li yıllara kadar uzanmaktadır. UNDP’nin Ankara Ofisi de 1965 tarihinde kurulmuştur.
UNDP’nin ülkemizde uyguladığı projeler üç ana başlık altında toplanmaktadır. Bunlar, yoksulluğun azaltılması, demokratik yönetişim ile çevre ve sürdürülebilir kalkınmadır. Son on yılda UNDP tarafından Türkiye’de hacmi 150 milyon ABD Dolarını aşan 100’den fazla proje uygulanmıştır/uygulanmaktadır.
2011-2015 Mart döneminde yürütülen teknik işbirliği proje sayısı 31’dir. Projelerin fon kaynakları ağırlıklı olarak, kamu bütçesi, özel sektör, kalkınma işbirliği kuruluşları, diğer hükümetler ile UNDP fonlarından oluşmaktadır.
UNDP, Türkiye’nin kalkınma gündemini proje ve politika tavsiyeleri aracılığıyla 4 temel konuda destekliyor:
1) Kapsayıcı ve Sürdürülebilir Büyüme
2) Kapsayıcı ve Demokratik Yönetişim
3) İklim Değişikliği ve Çevre
4) Suriye Krizine Yanıt ve Dayanıklılık Programı
UNDP’nin ülkemizde uyguladığı projeler arasında, Doğu sınırlarımızın mayından arındırılmasına ve sınır gözetiminin güçlendirilmesine dair bir proje ile Suriyeli sığınmacı akınından etkilenen ev sahibi toplulukların güçlendirilmesine yönelik olarak Gaziantep’te katı atık yönetimi, Kilis’te ise mesleki eğitim alanlarında gibi projeler de yer almaktadır.
Ülkemizin uluslararası kalkınma işbirliğinde yükselen profili ve önemli bir donör ülke konumuna gelmesinin de etkisiyle 2011 yılında Türkiye- UNDP Ortaklık Çerçeve Anlaşması imzalanmış ve ilişkilerimiz stratejik nitelik kazanmıştır.
İstanbul’u BM kuruluşları için bir Bölgesel Merkez haline dönüştürme politikamız çerçevesinde, UNDP’nin Bratislava’da bulunan Avrupa ve BDT Bölgesel Hizmet Merkezi’nin İstanbul’a taşınması amacıyla Eylül 2013’de imzalanan anlaşma 1 Mart 2014’te yürürlüğe girmiştir.
“UNDP İstanbul Regional Hub” olarak anılan Bölgesel Merkezin sorumluluk alanında, dış politikamız için önem taşıyan Doğu Avrupa, Kafkasya, Orta Asya ve bazı Balkan ülkeleri bulunmaktadır.
Öte yandan, UNDP ile ülkemiz arasında imzalanan bir anlaşmayla kurulan İstanbul Uluslararası Kalkınmada Özel Sektör Merkezi (IICPSD) 2012 yılından bu yana faaliyet göstermektedir. Global nitelik taşıyan Merkezin, ülkemizin kalkınma hedeflerine ulaşması konusunda da özel sektör-UNDP işbirliğine önemli katkılarda bulunması öngörülmektedir.
Kamu ve özel sektör temsilcileri için eğitim ve kapasite geliştirme, çalıştaylar organize etme, özel sektörün gelişimi rolüyle ilgili bilgi ağları ve yeni kapsayıcı iş modellerin kurulmasını destekleme, diğer ülkelere üst düzey danışman misyonları ve ilgili özel sektör odaklı kuruluşlarla diğer ülkelerden düşünce kuruluşlarını eşleştirme gibi faaliyetler Merkezin görevleri arasındadır.
UNDP Projelerinden elde edilen bazı sonuçlar
Kapsayıcı ve Sürdürülebilir Büyüme ile
Gelecek Turizmde Sürdürülebilir Turizm Destek Fonu şimdiye kadar 6 projeye destek verdi. Bu projelere dâhil olan kadınların becerilerini ve yetkinliklerini geliştirmeleri için Fon kapsamında pek çok eğitim verildi. Sonuç olarak, bu eğitimlerle daha çok donanım kazanan kadınlar sürdürülebilir turizm girişimlerinde istihdam ediliyor, Bölgelerindeki iş olanaklarından daha çok faydalanıyor ve kendiişlerini kurdular.
“GAP Bölgesi’nde Kadının Güçlendirilmesinde Yenilikler” Projesi, yarattığı çarpan etkisiyle, Güneydoğu Anadolu’da 5.000 fazla kişiyi istihdam eden birçok tekstil fabrikasının ve atölyenin açılmasına yardımcı oldu.
“Türkiye’de Enerji Verimli Ürünlerin Piyasa Dönüşümü” Projesi ile ev aletleri sektöründe 50.000 fazla satış personelinin enerji verimliliğinin yararları konusunda eğitim almaları sağlandı. Kamuoyunda enerji verimliliği konusunda farkındalık yaratma kampanyası ile 9 milyondan fazla insana ulaşıldı.
Daha fazla bilgi için buraya tıklayınız.
Demokratik Yönetişim ile
“Türkiye’de Ceza Uyuşmazlıklarında Uzlaşma, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Uygulamasının Geliştirilmesine Destek” Projesi kapsamında hazırlanan çalışma gezileri ve bilgi ve deneyim paylaşım platformlarının yardımıyla kanun uygulayıcılarının ve genel olarak kamunun farkındalığı artırıldı ve 120 Avukat hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuk konusunda eğitildi.
“Birleşmiş Milletler Kadınların İnsan Haklarının Geliştirilmesi Ortak Programı’nın Hibe Programı”; Sivil Toplum Örgütlerini, toplumsal cinsiyet çalışmaları ile ilgili bölümleri ya da merkezleri olan Üniversiteleri ve Yerel Yönetimleri bireysel ve kurumsal kapasitelerini geliştirmek için destekledi. Program ile şimdiye kadar 10 İlde 20 Sivil Toplum Örgütüne ulaşıldı.
“Mehmetçiğin Sivil Eğitimi” Projesi ile İnsan Hakları eğitim programı geliştirildi. Program ile şu ana kadar 7,500 Mehmetçik eğitim aldı ve askerlik hizmetlerini yapmakta olan Mehmetçikler; İnsan hakları, cinsiyet eşitliği, kadın hakları, çocuk hakları, çevrenin korunması, genel sağlık, yasal güçlendirme ve diğer ilgili konularda eğitildi.
Daha fazla bilgi için buraya tıklayınız.
Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma ile
“Türkiye’nin Deniz ve Kıyı Koruma Alanları Sisteminin Güçlendirilmesi” Projesi kapsamında Gökova Özel Çevre Koruma Bölgesi’nde 1.914 hektarlık alanı kapsayan altı adet Balıkçılığa Kapalı Alan kuruldu.
“Orman Koruma Alanları Yönetiminin Geliştirilmesi” Projesi ile 9 orman sıcak noktası (Baba Dağı, Datça-Boz burun Yarımadası, Fırtına Vadisi, İstanbul ve Yenice Ormanları ve Küre Dağları) yasal koruma altına alındı.
Küre Dağları Milli Parkı 38 bin hektarlık bir alanı kapsıyor ve bu park aynı zamanda 134 bin hektarlık bir ara bölge ile çevreleniyor. 2012’de park Türkiye’nin ilk Avrupa’nın 13. Pan Park sertifikalı milli parkı oldu.
Kaynakça:
Sağlık Alanında Dış İlişkiler Kitabı (Yazanlar: Bekir METİN, Sevim AYDIN, Ankara, 1997 Baskı, Matbaa: Aydoğdu Ofset)