Usta tiyatrocu ve sinema oyuncusu Genco Erkal hayatını kaybetti

Usta tiyatrocu ve sinema oyuncusu Genco Erkal, 86 yaşında 31 Temmuz 2024 tarihinde hayatını kaybetti. Erkal bir süredir kan kanseri tedavisi görüyordu. Duayen sanatçı, 2 Ağustos’ta İstanbul’da düzenlenecek törenin ardından defnedilecek.

Erkal’ın ölümü, kurucusu olduğu Dostlar Tiyatrosu’nun X hesabında paylaşılan Nazım Hikmet’in “Veda” şiirinin dizeleri ile duyuruldu:

Erkal’ın Instagram hesabındansa bir veda videosu yayınlandı.

Usta sanatçı, videoda “İşte böyle geçti şu yeryüzünde bana tanınmış olan süre… hayata teşekkür ediyorum, bana bütün verdikleri için” dedi. Ardından videoda kariyerinden kesitler yer aldı.

Erkal için 2 Ağustos 2024 Cuma günü saat 14.00’te İstanbul’daki Muhsin Ertuğrul Sahnesi’nde tören düzenlenecek.

Törenin ardından Erkal’ın cenazesi, ikindi namazından sonra Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedilecek.

‘Tüm bir ömür ışık saçtı’

Erkal’ın vefatı sonrası sanatçı ve siyasetçiler sosyal medyada taziye mesajları paylaştı.

Besteci ve piyanist Fazıl Say, “Genco Erkal bu sabah vefat etti. En büyük sanatçımızı kaybettik. Başımız sağ olsun. Tüm bir ömür ışık saçtı, ışıklarda uyusun. Tek başına mücadelenin en büyük kahramanıydı. Ondan çok şey öğrendim. Türkiye onunla daha büyüktü…” dedi.

Sosyal medyadan paylaşım yapan duayen tiyatrocu Haldun Dormen, “Genco Erkal’ın vefatı havamızı tamamen kararttı. Türk Tiyatrosu’nun en büyük ışıklarından biri söndü. Sevgili Genco kendine özgü tarzıyla Türk Tiyatrosu’nu yepyeni boyutlara götürdü. Onun yolunda yürüyebilecek birilerini bulmak çok zor olacak. Onu hiçbir zaman unutmayacağız” dedi.

Oyuncu Filiz Akın, “çok büyük bir yıldız kaydı bu dünyadan. Tüm hayatı boyunca ışık saçan o yıldızın ışıklarında uyusun. Vedasını bile hazırlayan büyük ustamız. Genco Erkal’ımız maalesef yok artık” sözleriyle Genco Erkal’a veda etti.

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, “Usta tiyatrocu ve sinema oyuncusu Genco Erkal’ın vefatını derin bir üzüntüyle öğrendim. Merhuma Allah’tan rahmet; ailesine, yakınlarına ve tüm sanat camiasına başsağlığı dilerim” ifadelerini kullandı.

CHP Genel Başkanı Özgür Özel, paylaşımında “Yaşamını yitirdiğini büyük üzüntüyle öğrendiğim ülkemizin yetiştirdiği en büyük tiyatro sanatçılarından Genco Erkal’a Allah’tan rahmet, ailesine, sevenlerine ve sanat dünyamıza başsağlığı diliyorum” dedi.

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu da “Koca bir çınardı Genco Erkal. Çok üzgünüz, Allah rahmet eylesin” ifadelerini kullandı.

Genco Erkal kimdir?

Genco Erkal, 28 Mart 1938’de dünyaya geldi. Babası deniz subayı Reşat Bey, annesi moda tasarımcısı ve terzi Nebahat Erkal (Şerbetçi) idi. Eğitim hayatına yatılı olarak Galatasaray Lisesi İlkokulu’nda başladı. Daha sonra Robert Kolej’e gitti ve yükseköğrenimini İstanbul Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nde tamamladı.

Tiyatroya küçük yaştan itibaren ilgi duydu. Robert Kolej’deki öğrencilik günlerinde tiyatro ile yoğun olarak ilgilendi. Ailesi tiyatroculuk yapmasını onaylamadığı için üniversitede psikoloji eğitimi aldı, tiyatro ile amatör olarak uğraştı. 1957’de amatör bir oyuncu olarak Genç Oyuncular topluluğunun kuruluşunda yer aldı.

1960’larda Muhsin Ertuğrul’dan gelen bir teklif ile profesyonel tiyatroya atıldı. İlk profesyonel oyunu Kenter Tiyatrosu’nda sahnelenen Çöl Faresi adlı oyundaki rolü idi. İlk profesyonel rejisi de Kenter Tiyatrosu’nda Ionesco’nun tek perdelik “İskemleler” ve “Ders” oyunlarına yaptığı reji oldu. Oyunculuk yaşamına Kenter Tiyatrosu’ndan sonra Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu’nda ve Ankara’da askerlik yaparken temas ettiği Ankara Sanat Tiyatrosu’nda devam etti. 1963’te Arena Tiyatrosu’nda sahnelenen Aslan Asker Şvayk oyunundaki Şvayk rolü ile dönemin tek tiyatro ödülü İlhan İskender Ödülü’nü kazandı. Ardından Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu’nda Keşanlı Ali Destanı’nı yönetti.

1965’te Rus yazar Nikolay Gogol’un “Bir Delinin Hatıra Defteri” adlı öyküsünü tiyatroya uyarlayıp Türkiye’de Batılı anlamda metne dayalı sahnelenen ilk tek kişilik oyun olarak sahneledi. 1969, 1992 ve 2014’te farklı yorumla sahnelediği bu eser üç farklı yorumla ve onunla özdeşleşti. Erkal, tek kişilik oyunların ustası olarak tanındı.

On yıl değişik tiyatrolarda oyuncu ve yönetmen olarak çalıştıktan sonra 1969 yılında Mehmet Akan, Şevket Altuğ, Ferit Erkal, Arif Erkin Güzelbeyoğlu ve Nurten Tunç ile birlikte devrimci bir tiyatro topluluğu olan Dostlar Tiyatrosu’nu 1969’da kurdu.

Genç Oyuncuların devamı olarak kurulan Dostlar Tiyatrosu’nun ilk oyunu 15 Ekim 1969’da sahneye konan Ha Me Ka Ha Ha Pe idi. “Durdurun Dünyayı İnecek Var”‘ın ardından 1970’te sahnelenen “Rosenbergler Ölmemeliydi” ekibin çıkış oyunu oldu. Bu oyunu “Asiye Nasıl Kurtulur” (1971), “Havana Duruşması” (1971) adlı belgesel oyun, Kafkas Tebeşir Dairesi uyarlaması “Analık Davası” (1971), “Azizname (1973) ve “Alpagut Olayı” (1974) izledi. Turhan Selçuk’un Abdülcanbaz çizgi romanının, Nâzım Hikmet’in Kerem Gibi şiirinin uyarlamalarını sahneye koydu. 1978 yılında Brecht’in oyunlarından uyarladığı “Brecht Kabare”‘yi sahneledi. Dostlar Tiyatrosu’nun kadrosu salonsuzluk ve bütçe sorunları sebebiyle 1980’lerde dağıldı ve Dostlar, prodüksiyon tiyatrosu olarak oyunlar sahnelemeye devam etti.

Yaroslav Haşek’ten Aslan Asker Şvayk, Gogol’den Bir Delinin Hatıra Defteri, Bertolt Brecht’ten Galileo, Maxwell Anderson’dan Yalınayak Sokrates, Nâzım Hikmet’ten Kerem Gibi, Can Yücel’den Can çeşitli ödüller kazandığı ünlü rolleri arasında yer alır. Oyuncu ve tiyatro yönetmeni olarak birçok ödüle değer görüldü; çeşitli kurumlar tarafından yaşam boyu başarı ödülü ile ödüllendirildi.

1982 yılında At ve 1983 yılında Faize Hücum filmleri ile “en iyi erkek oyuncu” dalında Antalya Film Festivali’nde iki kez Altın Portakal’ aldı. TRT televizyonu için Haldun Taner’in ünlü müzikli oyunu Keşanlı Ali Destanı’nı yönetti ve oynadı.

1993-1998 yılları arasında, Paris’te üç Fransızca yapımda sahne aldı. Bunlar Nâzım Hikmet’ten “Sevdalı Bulut”, Philippe Minyana’dan “Ou vas-tu Jérémie?” (Nereye gidiyorsun Jérémie?) ve Paulo Coelho’nun ünlü romanından uyarlanan “Simyacı” idi.

Önemli uluslararası film festivallerinde gösterilen ve birçok ödül kazanan At, Faize Hücum, Hakkâri’de Bir Mevsim, Camdan Kalp ve uzun bir aradan sonra 2008 yılında çevrilen Pazar: Bir Ticaret Masalı, Çağan Irmak’ın senaryosunu yazdığı ve yönettiği, 2010 yılında vizyona giren Prensesin Uykusu filminde filmlerinin başrolünde oynadı.

Senfonik konserlerde Prokofiev’in Peter ile Kurt, Stravinski’nin Askerin Öyküsü, Fazıl Say’ın Nâzım adlı yapıtlarını anlatıcı olarak seslendirdi.

2008 senesinde Sivas’93 isimli belgesel tiyatro oyununu yazdı ve yönetti. Oyuncuların birden fazla role girdiği bir epik tiyatro örneği olan bu oyunda, 1993 yılında Sivas Madımak Oteli’nde çıkarılan bir yangın sonucu ölen otuz üç kişinin hikâyesini konu edindi. Oyun, Türkiye ve Avrupa genelinde sahnelendi.

2009 senesinde, Amerikalı tarihçi ve tiyatro yazarı Howard Zinn tarafından 1999 yılında yazılan Marx in Soho adlı tek kişilik tiyatro oyununu güncelleyerek Marx’ın Dönüşü adıyla sahneledi.

Genco Erkal ve Tülay Günal’ın oynadığı “Güneşin Sofrasında-Nâzım ile Brecht” adlı tiyatro oyunu OHAL kapsamında güvenlik gerekçesiyle 8 Ağustos 2016’da yasaklandı.

Tiyatro sanatçısı Genco Erkal, 2016 ve 2020 yıllarında yaptığı üç Twitter paylaşımı nedeniyle “Cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla 1 yıl 2 aydan 4 yıl 8 aya kadar hapis cezası hakkında dava açılmıştı. Erkal, 14 Nisan 2022 tarihinde İstanbul 16. Asliye Ceza Mahkemesinde görülen davadan beraat etmişti.

Genco Erkal belgeseli: Güneşin sofrasında bir hayat-Video

Haberi hazırlayan Bekir Metin, Ankara, 31 Temmuz 2024