2024 Dünya Sağlık Günü: “Benim Sağlığım-Benim Hakkım”

Dünya Sağlık Örgütü; 7 Nisan 1948 yılında resmi çalışma hayatına başladı. 1948’de Birinci DSÖ Genel Kurul (Asamblesi) Toplantısında; DSÖ’nün kuruluşunu kutlamak için bir Dünya Sağlık Günü oluşturulması çağrısında bulundu. Son yıllarda 7-14 Nisan tarihleri arası da Sağlık Haftası olarak kutlanmaktadır.1950’den beri Dünya Sağlık Günü her yıl 7 Nisan‘da farklı bir tema ile kutlanmaktadır. Her tema DSÖ’nün şu anki öncelikli alanını yansıtır. Gün, 7 Nisan’ın çok ötesinde devam eden uzun vadeli savunuculuk programları başlatmıştır.

Dünya Sağlık Günü, temel halk sağlığı sorunlarına odaklanmak için dünya çapında bir fırsattır. Türkiye’nin de üyesi bulunduğu DSÖ Avrupa Bölgesi Üye Devletleri’nden ve seçilen tema konularındaki faaliyetleri ve analizleri vurgulayarak katkıda bulunur ve DSÖ, Ülke Ofisleri, politika yapıcılar ve diğer paydaşlar arasında temaya dikkat çekmek ve tartışmayı teşvik etmek için özel etkinlikler düzenler.

7 Nisan 2024 Pazar günü Dünya Sağlık Günü olarak “Benim Sağlığım, Benim Hakkım” teması çerçevesinde kutlanıyor. Bugün herkesin, her yerde, kaliteli sağlık hizmetlerine, eğitime, bilgiye, güvenli içme suyuna, temiz havaya, iyi beslenmeye erişim hakkını savunuyor. Kaliteli barınma, insana yakışır çalışma ve çevre koşulları ve ayrımcılığa maruz kalmama temel sağlık hizmetlerinden tam olarak yararlanamamayı ortaya koyuyor.

2024 Dünya Sağlık Günü

Dünya çapında milyonlarca insanın sağlık hakkı giderek daha fazla tehdit altına giriyor.

Hastalıklar ve afetler ölüm ve sakatlık nedenleri arasında büyük yer tutuyor.

Çatışmalar yaşamları mahvediyor; ölüme, acıya, açlığa ve psikolojik sıkıntıya neden oluyor.

Fosil yakıtların yakılması hem iklim krizini tetikliyor hem de temiz hava soluma hakkımızı elimizden alıyor; iç ve dış hava kirliliği her 5 saniyede bir can alıyor.

DSÖ Herkes İçin Sağlık Ekonomisi Konseyi, en az 140 ülkenin sağlığı anayasalarında bir insan hakkı olarak tanıdığını tespit etti. Ancak ülkeler, halklarının sağlık hizmetlerine erişim hakkını güvence altına alacak yasaları çıkarmıyor ve uygulamaya koymuyor. Bu, 2021 yılında en az 4,5 milyar insanın, yani dünya nüfusunun yarısından fazlasının temel sağlık hizmetlerinden tam olarak yararlanamadığı gerçeğini destekliyor.

DSÖ Avrupa Bölgesi’nde ve dünya genelinde milyonlarca kişinin sağlık hakkı giderek daha fazla tehdit altındadır.

Hastalıklar ve afetler ölüm ve sakatlık nedenleri arasında büyük yer tutuyor.

Çatışmalar yaşamları mahvediyor; ölüme, acıya, açlığa ve psikolojik sıkıntıya neden oluyor.

DSÖ Avrupa Bölge Ofisi boşlukları ve zorlukları ele almak, sağlık sistemlerini güçlendirmek ve başarıların üzerine inşa etmek için Türkiye’nin de içerisinde yer aldığı 53 Üye Devletini desteklemek için çalışıyor; DSÖ’nün Herkes için Sağlık vizyonunu Bölgedeki yaklaşık 1 milyar insan için somut eyleme dönüştürüyor.

Kamu (Halk) için mesajlar

Sağlık haklarınızı bilin. Şunları yapma hakkına sahipsiniz:

• Hiçbir ayrım gözetmeksizin güvenli ve kaliteli bakım.
• Sağlık bilgilerinizin mahremiyeti ve gizliliği.
• Tedaviniz hakkında bilgi ve bilgilendirilmiş onam.
• Bedensel özerklik ve bütünlük.

Kendi sağlığınız hakkında kararlar alın.

Temel bir insan hakkı olan sağlık hakkınızı koruyun.

Herkesin ihtiyaç duyduğu sağlık hizmetlerine, maddi sıkıntı yaşamadan, ihtiyaç duyduğu yerde ve zamanda ulaşabilmesi gerekiyor. Yani sağlık hizmetlerine erişemiyorsanız bu doğru değil. İşte harekete geçmenin bazı yolları:

• Savunuculuk-siyasi liderlere çağrıda bulunun, eylem talep eden sağlık topluluklarına katılın, dilekçelere ve tartışmalara katılıp katkı verin.
• Neyin değişmesi gerektiği ve nasıl değişmesi gerektiği konusunda anlaşmaya varmak için topluluğunuzu (örneğin iş yerinde, ibadethanelerde vb. yerlerde) organize edin.

Sağlık hakkını daha geniş insan haklarımızın temel direği olarak teşvik edin.

Sağlık hakkımıza saygı duymak, güvenli içme suyuna, temiz havaya, iyi beslenmeye, kaliteli barınmaya, insana yakışır çalışma koşullarına ve şiddet ve ayrımcılığa maruz kalmama haklarımıza saygı duymak anlamına gelir.

En iyi sağlığı erişmek bir önceliktir.

Sağlıkla ilgili karar alma süreçlerine katılın. Nasıl katılacağınıza dair örnekler şunları içerir: Belediye toplantıları ve vatandaş meclisleri, odak grupları ve istişareler, sağlık konseyleri, yönlendirme grupları ve inceleme kurulları ve benzeri kuruluşlarda karar lamalara katkı vermek.

Dünya Sağlık Örgütü’nün kuruluşu, işleyişi, teşkilat yapısı, Türkiye temsilciliği kısaca tarihçesi hakkında detaylı bilgiye (www.healthworldnews.net/tarihce) bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz.

Kaynak:

DSÖ Merkez ve Avrupa Bölge Ofisi, Cenevre, Kopenhag, 7 Nisan 2024

Haber Bekir Metin, Ankara